Publication list - PUBLIC HEALTH

De Vos P, García A, Alvarez A, Rodríguez A, Bonet M, Van der Stuyft P (2012) Public health services, an essential determinant of health during crisis. Lessons from Cuba, 1989-2000. Trop. Med. Int. Health 17: 469-479.

De Ceukelaire W, De Vos P, Criel B (2011) Political will for better health, a bottom-up process. Trpo. Med. Int. Health 16: 1185-1189.

De Vos P, Guerra M, Sosa I, Ferrer L, Rodríguez A, Bonet M, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2011) Comprehensive participatory planning and evaluation (CPPE). Social Medicine 6(2): 106-117.

De Vos P, Guerra M, Sosa I, Ferrer L, Rodriguez A, Bonet M, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2011) Planificación y evaluación participativa e integral (PEPI). Medicina Social 6(2): 120-133.

De Vos P (2010) Strengthening public health systems: an analysis of global trends and counter-praxis in Cuba. Dissertation - PhD in Medical Sciences. Ghent University, 29th of November 2010.

Londoño E, Dario-Gómez R, De Vos P (2010) Colombia’s health reform: false debates, real imperatives. Lancet 375: 803.

De Vos P, Orduñez-García P, Santos-Peña M, Van der Stuyft P (2010) Public hospital management in times of crisis: lessons learned from Cienfuegos, Cuba (1996-2008). Health Policy 96, 64-71. [DOI: 10.1016/j.healthpol.2010.01.005]
(Also in MEDICC Review 2010 12(2): 37-43.)

Van Olmen J, Criel B, Devadasan N, Pariyo G, De Vos Pol, Van Damme W, Van Dormael M, Marchal B, Kegels G (2010) Primary Health Care in the 21st century: primary care providers and people's empowerment [editorial]. Trop. Med. Int. Health 15: 386-390.

De Vos P, Van der Stuyft P (2009) The right to health in times of economic crisis: Cuba’s way. Lancet 374, 1575-1576.

De Vos P, De Ceukelaire W, Malaise G, Pérez D, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2009) Health through people’s empowerment: a rights-based approach to participation. Health and Human Rights 11(1):23-35.

De Vos P, Malaise G, De Ceukelaire W, Perez D, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2009) Participation and empowerment in Primary Health Care: from Alma Ata to the era of Globalization. Social Medicine 4(2), 121-127. http://journals.sfu.ca/socialmedicine/index.php/socialmedicine/article/view/269/633.
De Vos P, Malaise G, DeCeukelaire W, Perez D, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2009) Participación y empoderamiento en la atención primaria en salud: desde Alma Ata hasta la era de la globalización. Medicina Social 4(2); 127-134. http://journals.sfu.ca/socialmedicine/index.php/medicinasocial/article/view/314/651.
Perez D, Lefèvre P, Romero MI, Sanchez L, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Augmenting frameworks for appraising practices of community-based health interventions. Health Policy and Planning 24(5): 335-341. (DOI:10.1093/heapol/czp028)

De Ceukelaire W, De Vos P (2009) Social movements are key towards universal health coverage. Lancet 374:1888.

De Ceukelaire W, De Vos P (2009) Governments, civil society, and social determinants of health. Lancet 373, 298-299.

De Vos P (2009) Las nuevas oportunidades para América Latina. p 161-175. In: Barten F, Rovere M, Espinoza E (eds). Salud Para Todos. Una Meta Posible. Pueblos Movilizados y Gobiernos Comprometidos en un Nuevo Contexto Global. Buenos Aires, IIED – América Latina Publicaciones 2009. [http://www.iied-al.org.ar/Libro%20Salud%20para%20todos.pdf]. [ISBN: 978-987-22370-5-9]

Soors W, De Vos P, Criel B (2009) Sociale Zekerheid is geen 'vraatzuchtig monstertje'. De Standaard, 14 augustus.

De Vos P, De Ceukelaire W, Bonet M, Van der Stuyft P. Commentary: Cuba's health system: challenges ahead. Health Policy and Planning 2008;23:288-290.

De Vos P et al. Uses of first line emergency services in Cuba. Health Policy 2008; 85(1):94-104.

De Vos P, De Ceukelaire W, Bonet M, Van der Stuyft P. Cuba’s international cooperation in health: an overview. International Journal of Health Services 2007; 37(4):761-776.

Van der Stuyft P, De Vos P. The USA and “Cuban doctors working abroad”. Lancet 2007; 369:2160 (30th June).

De Vos P, Barroso I, Rodriguez A, Bonet M, Van der Stuyft P. The functioning of the Cuban home hospitalization programme: a descriptive analysis. BMC Health Services Research 2007, 7:76.

Barroso Utra IM, García Fariñas A, Rodríguez Salvá A, De Vos P, Bonet Gorbea M, Van Der Stuyft P. El ingreso en el hogar y su costo directo en Cuba. Rev Panam Salud Publica. 2007; 21(2/3):85-95.

De Vos P. Cuba's delayed transition needs (Letter). Lancet 2006; 368:1324 (14th October).

De Vos P, De Ceukelaire W and Van der Stuyft P. Colombia and Cuba: contrasting models in Latin-American health sector reform. Trop Med Int Health 2006; 11(10): 1604-1612.

De Vos P and Van der Stuyft P. Cuba's international cooperative efforts in health (Letter). BMJ 2006;333:603 (16 September).

De Vos, P. Cuba's international cooperation efforts in health. (e-mail letter) BMJ 2006; 333. 2nd of September. (bmj.bmjjournals.com/cgi/eletters/333/7566/464)

De Vos, P. Health Report on Cuba. "No One Left Abandoned": Cuba's National Health System Since the 1959 Revolution. International Journal of Health Servicies 2005; 35(1): 189-207.

De Vos, P., Murlá, P., Rodriguez, A., Bonet, M., Más, P., Van der Stuyft, P. Shifting the demand for emergency care in Cuba's health system. Social Science & Medicine 2005; (60)3: 609-616.

De Vos, P., Bonet, M., Van der Stuyft, P. Health and human rights in Cuba (LETTER). Lancet 2004; 364: 2177-2178.

De Vos, P., Dewitte, H., and Van der Stuyft, P. Unhealthy European Health Policy. International Journal of Health Services 2004; 34(2): 255–269.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisering en gezondheid. Een alternatief voor commercialisering en privatisering. Etudes marxistes 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisation et santé. Une alternative à la commercialisation et à la privatisation. Etudes marxistes 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos P. Crise économique et soins de santé à Cuba. Lett RIAC 2000; juin: 24-26.

De Vos P. Economic crisis and health care in Cuba. INFI Newsl 2000; June: 24-26.

Van der Stuyft P & De Vos P. Nicaragua's debt burden: a permanent hurricane (LETTER). Lancet 1996; 352, 2024.

Van der Stuyft P, De Vos P & Hilderbrand K. USA ans shortage of food and medicine in Cuba(LETTER). Lancet 1997; 349, 363.

Criel B, De Vos P, Van Lerberghe W & Van der Stuyft P. Community financing or cost recovery: empowerment or social dumping?(EDITORIAL). Tropical Medicine and International Health 1997; 1, 281-282.

Porignon D, De Vos P, Hennart P Problématique du secteur santé au Zaïre. 1994. ULB Brussel en ITG Antwerpen.

De Vos P. The role of the general practitioner at the first line health services in Rivas, Nicaragua. Thesis Masters’ of Public Health 1992; ITM Antwerp.

Castillo L, Wesseling C, Aguilar H, Castillo C, De Vos P. Uso e impacto de los plaguicidas en tres países centroamericanos. Estudios Sociales Centroamericanos (Costa Rica) 1989; 49, 119-139.

Publicaties in Cubaanse medische tijdschriften

Álvares Pérez AG, Alegret Rodríguez M, Gonzálvez IPL, Leyva León Á, Rodríguez Salvá A, Bonet Gorbea M, et al. Diferenciales de salud y una aproximación mediante el empleo dell coeficiente de Gini y el índice de concentración en las provincias cubanas, 2002-2008. Rev Cubana Hig Epidemiol 2011;49(2):202-17.

Ferrer Ferrer L, Bonet Gorbea M, Alfonso Sagué K, Guerra Chang M, García Fariñas A, De Vos P. Evaluación del proceso de intervenciones comunitarias para la prevención y control de los factores de riesgo y enfermedades no transmisibles (2003-2005). Rev Cubana Hig Epidemiol 2011;49(1):33-46.

Jova-Morel R, Rodríguez-Salvá A, Piñera AD, Acosta SB, Lorenzo IS, De Vos P, et al. Modelos de atención a pacientes con enfermedades crónicas no transmisibles en Cuba y el mundo. MEDISAN 2011;15(11):1609-20.

Sosa I, Rodriguez A, Abreu I, Guerra M, Lefèvre P, De Vos P (2011)Percepción sobre el análisis de situación de salud en un Consejo Popular de Centro Habana. Rev Cubana Hig Epidemiol 49(3): 183-190.

Rodriguez A, Alvarez A, Sosa I, De Vos P, Bonet M, Van der Stuyft P (2010) Rev. Cubana Hig. Epidemiol. 48(2): 177-196.


Alvarez A, Fariñas A, Rodriguez A, Bonet M, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Los estudios organizacionales en el abordaje de los determinantes de salud. Rev. Cubana Hig. Epidemiología 47(1).

Álvarez-Pérez AG, García-Fariñas A, Rodríguez-Salvá A, Bonet-Gorbea M, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Algunas evidencias cualitativas acerca de la determinación de la salud en Cuba (1989 a 2000). [Electronic only] Revista Cubana de Higiene y Epidemiología. 47(1). [http://bvs.sld.cu/revistas/hie/vol47_1_09/hie02109.htm]

Álvarez-Pérez AG, García-Fariñas A, Rodríguez-Salvá A, Bonet-Gorbea M, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Los estudios organizacionales en el abordaje de los determinantes de la salud [Electronic only] Revista Cubana de Higiene y Epidemiología.47(1). [http://bvs.sld.cu/revistas/hie/vol47_1_09/hie06109.htm]

Van der Stuyft P, De Vos P (2008) La relación entre los niveles de atención constituye un determinante clave de la salud [electronic only]. Rev Cubana Salud Pública 34 (4) , 1-9 [http://bvs.sld.cu/revistas/spu/vol34_4_08/spu14408.htm]

García-Fariñas A, Rodríguez-Salvá A, Marine-Alonso M, De Vos P, Van der Stuyft P (2008) Gastos asumidos por la familia durante el ingreso en el hogar [electronic only]. Rev Cubana Salud Pública 34 [http://scieloprueba.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0864-34662008000200007&lng=es&nrm=iso].

Alvarez Pérez AG, García Fariñas A, Rodriguez Salvá A, Bonet Gorbea M, De Vos P, Van der Stuyft P (2008) La regionalización de los servicios de salud como una estrategía de reorganización sanitaria [electronic only]. Revista Cubana de Higiene y Epidemiología 46, 1-12 [http://bvs.sld.cu/revistas/hie/vol46_1_08/hie07108.htm].

García Fariñas A, Barroso Utra IM, Rodriguez Salvá A, De Vos P, Van der Stuyft P, Bonet Gorbea M (2008) Costos directos del ingreso en el hogar en Cuba [electronic only]. Revista Cubana de Salud Pública 34, 1-8 [http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0864-34662008000100014&lng=es&nrm=iso].

García Fariñas A, Rodriguez Salvá A, De Vos P, Van der Stuyft P (2008) Ingreso en el hogar: empleo de medicamentos y sus efectos económicos [electronic only]. Revista Cubana de Farmacia 34, 1-8 [http://bvs.sld.cu/revistas/far/vol42_1_08/far09108.htm].

García Fariñas A, Rodriguez Salvá A, De Vos P, Jova Morel R, Bonet Gorbea M, García Roche R, Van der Stuyft P (2006) Costos del subsistema de urgencias en la atención primaria de salud en Cuba, 1999-2000 [electronic only]. Revista Cubana de Salud Pública 32, 1-6 [http://bvs.sld.cu/revistas/spu/vol32_1_06/spusu106.htm].

Rodriguez Salvá A, Díaz Socarrás AJ, Ibarra Sala AM, De Vos P, Mariné Alonso M, Van der Stuyft P, Bonet Gorbea M (2006) El trabajo en equipo en consultorios médicos compartidos: opción a desarrollar en la atención primaria [electronic only]. Revista Cubana de Higiene y Epidemiología 44 [http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1561-30032006000100005&lng=es&nrm=iso&tlng=es

Publicatielijst - Europa - Internationaal - Vrede

De Vos P, Houben H. Is demondialisering het nieuwe grote linkse alternatief? Marxistische Studies 99, IMAST, Brussel, 2012.

Cottenier J, De Vos P. Welke strategie tegenover “de stille staatsgreep van BusinessEurope”? Marxistische Studies 98, IMAST, Brussel, 2012.

De Vos P. De Verenigde Socialistische Partij van Venezuela - PSUV. Marxistische Studies 88. IMAST, Brussel, 2009.

De Vos P. Le Parti Socialiste Unifié du Venezuela PSUV. Etudes Marxistes 88. IMAST, Bruxelles, 2009.

De Vos P. Venezuela en het socialisme van de 21e eeuw. Marxistische Studies 87. IMAST, Brussel, 2009, p 81-94.

De Vos P (2009) Le Venezuela et le socialisme du 21ième siècle. Etudes Marxistes 87. IMAST, Bruxelles, 2009.

De Vos, P. Venezuela : Anti-imperialisme en socialisme. Marxistische Studies 77. IMAST, Brussel, 2007. p.11-76.

De Vos, P. Venezuela : Anti-impérialisme et socialisme. Etudes Marxistes 77. INEM, Bruxelles, 2007. p.11-79.

De Vos, P. Les ONG, missionnaires de la nouvelle colonisation. Dans : Frédéric Delorca ed. Atlas alternatif. Le monde à l’heure de la globalisation impériale. Le Temps des Cerises, 2006. p.57-62.

De Vos, P. Multinationales et mouvment tiers-mondiste: partenaires ou adversaires? Un point de vue radical. Dans: Gotovich,J. & Morelli, A.(Eds) Les solidarités internationales. Histoire et perspectives; p.213-224. Collection La Noria. Editions Labor, Bruxelles, 2003.

Franssen, P., and De Vos, P. 11 September. Waarom de kapers vrij spel kregen. EPO, Antwerpen, 2002. 184p.

Franssen, P., and De Vos, P.Le 11 septembre. Pourquoi ils ont laissé faire les pirates de l'air. EPO, Anvers, 2002. 184p.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisation et santé. Une alternative à la commercialisation et à la privatisation. Marxistische Studies 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisering en gezondheid. Een alternatief voor commercialisering en privatisering. Etudes marxistes 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos, P., Van Duppen, D., Vandepitte, M., and Merckx, F. NGO's. Missionarissen van de nieuwe kolonisatie. EPO, Antwerpen, 1994.

Wednesday 18 December 2002

Wint Chavez het pleit?Waarom de Amerikanen en de rijken de Venezolaanse president weg willen

De confrontatie duurt nu al een maand in Venezuela. De rechtse oppositie staat tegenover het grootste deel van het volk dat president Chavez steunt. De elite heeft een deel van de middenklasse op sleeptouw kunnen nemen. En achter de oppositie staan de Verenigde Staten. Dat heeft alles te maken met de binnen- en buitenlandse politiek van Hugo Chavez.

In 1998 won Chavez de presidentsverkiezingen met 56 procent van de stemmen. Hij heeft sindsdien een politieke koerswijziging doorgevoerd die de Verenigde Staten allerminst kunnen appreciëren. Zo weigerde hij het vrijhandelsakkoord ALCA te ondertekenen, dat negatief voor de Venezolaanse economie zou zijn maar winstgevend voor de Verenigde Staten. Hij stelde het alternatief ALBA voor dat de economie van de Latijns-Amerikaanse landen zou samenbrengen om front te kunnen vormen tegen de Verenigde Staten. Op internationale vergaderingen en samenkomsten herhaalde Chavez dat de arme landen zich moesten aaneensluiten om de inmenging van de Verenigde Staten te kunnen tegengaan.
Chavez wilde evenmin weten van het Plan Colombia, de grootschalige militaire interventie van de Verenigde Staten in buurland Colombia tegen de guerrilla die daar al de helft van het grondgebied controleert. Hij verbood Amerikaanse legervliegtuigen het Venezolaanse luchtruim te gebruiken in de oorlog tegen de guerrilla.
Hij hield de totale privatisering tegen van de staatsmaatschappij Petroleos de Venezuela S.A. (PDVSA), waarin de familie Bush grote belangen had. Hij stopte ook de privatisering van de gezondheidszorg en de sociale zekerheid tot grote woede van de financiergroepen in zijn land.
Die woede nam nog toe toen de elite merkte dat een veertigtal wetten die vanaf 1 januari dit jaar in voege traden, hun economische almacht en rijkdom ernstig zouden aantasten. Zo is er een wet die het grondbezit beperkt, een over de visvangst die de gewone visser bevoordeligt, een wet die landbouwcoöperatieven stimuleert, een wet over de plichten van de staatsambtenaren, enz.

De regering is nog niet de staatsmacht
De Verenigde Staten en de Venezolaanse bourgeoisie hebben de handen in mekaar geslagen om de regering-Chavez te destabiliseren en Chavez tot aftreden te dwingen. De media, die allemaal eigendom zijn van de grote kapitalisten, spelen daarin een belangrijke rol. Maar ondanks dat sterke front, blijft het land stevig onder controle van de regering.
Maar de gedeeltelijke verlamming van de olie-uitvoer zorgt intussen wel voor een binnenlandse schaarste en voor veel onrust. De olieproductie is het centrale knooppunt van de Venezolaanse economie. Venezuela is de zesde grootste olieproducent ter wereld. De omzet van de oliemaatschappij PDVSA is groter dan de Venezolaanse staatsbegroting. De sterk geprivilegieerde kaderleden van de PVDSA steunen de staking, omdat ze vrezen dat Chavez hun grote financiële voordelen wel eens zou kunnen aantasten.
De steun aan de staking ebt over het algemeen langzaam weg. Toch hebben de stakingsleiders nog altijd strategische posities in handen. De oppositie beseft dat het nu of nooit zou kunnen zijn, en wil doorgaan tot de finish. De afgelopen weken hebben extreemrechtse groepen al gewelddadige uitbarstingen geprovoceerd. De kans is groot dat de oppositie en de Amerikaanse geheime dienst dat beproefde wapen in veelvoud zullen inzetten. De strijd is heel zeker nog niet gestreden. Chavez heeft wel de regering in handen, maar nog niet de staatsmacht. Daartoe zal hij de economische macht van de Amerikaanse multinationals en de elite en ook de subversieve invloed van de media moeten breken. Dat kan alleen door het volk te mobiliseren, te organiseren en te bewapenen. De Venezolaanse jongcommunisten zeggen terecht: "De contrarevolutie zal blijven vechten voor dat deel van de macht dat het volk haar heeft afgenomen. We moeten inzien dat deze strijd niet halfslachtig kan gevoerd worden. Ofwel slagen we erin die fascisten te verslaan ofwel zullen zij ons verslaan en vermoorden."

Venezuela: zal Chavez het halen?

De tegenstellingen nemen toe tussen de rechtse – pro-Amerikaanse – oppositie en de president die de steun heeft van de armste bevolkingslagenvolksbeweging. De elites hebben een deel van de middenklasse op sleeptouw genomen, en zijn vastbesloten door te gaan ‘tot de finisch’... Zal Chavez stand houden?

De staking die de oppositie sinds 2 december heeft opgezet, heeft slechts één doel: het aftreden van president Chavez. Sinds 1999, met de overwinning van Chavez in de presidentsverkiezingen (met 56% van de stemmen) is een proces van politieke veranderingen opgestart in Venezuela. Er kwam een nationale grondwetgevende vergadering die een nieuwe grondwet uitwerkte “om het land te herstichten”. De Venezonaalse grondwet legt de nadruk op de participatieve democratie, en het belang van sociale rechten.
De essentie van de veranderingen kan begrepen worden als we de houding bekijken vanVenezuela tegenover de politiek van de Verenigde Staten voor Latijns-Amerika.Chavez weigerde de voorstellen voor een vrijhandelsakkoord ALCA te ondertekenen, en stelde er een ALBA (Alternativa Bolivariana para las Américas) tegenover. De Venezolaanse president voert ook scherpe oppositie tegen het ‘Plan Colombia’, de grootschalige militaire interventie van de VS in Colombia. Hij weigerde toelating te geven aan Amerikaanse legervliegtuigen om het Venezolaanse luchtruim te gebruiken.
Hij hield de privatisering tegen van de staatsmaatschappij “Petroleos de Venezuela S.A.” (PDVSA), waarin de familie Bush grote belangen had. Hij hield de verdere privatisering van de gezondheidszorg en de sociale zekerheid waar het financierskapitaal zo enthoesiast over was... Op internationale fora sprak Chavez zich steeds uit over de noodzaak van een front van de arme landen, van eenheid tegen de inmenging van de VS.
Een tweede belangrijke factor is het geheel van wetten (40 in totaal) die vanaf 1 januari 2003 in voege treden. In een poging om het land te ontwikkelen ten voordele van het volk, tasten deze wetten de economische belangen aan van de machtsgroepen die steeds over het land hebben geheerst. Er is de wet over het grondbezit, over de visvangst, over financiën, over cooperatieven, over de publieke functionaris, enz...Tegenover deze binnenlandse en buitenlandse politiek zijn de Verenigde Staten een alliantie aangegaan met de lokale burgerij om de regering Chavez te destabiliseren. In die strategie spelen de media – onder controle van de grote kapitaalgroepen – een essentiële rol. Na twee weken van algemene staking, met voortdurende steun van de privé-media, blijft het land stevig in handen van de regering. Chavez versterkte nog de steun die hij kreeg van de armere lagen van de bevolking.
Maar de gedeeltelijke verlamming van de olie-uitvoer heeft een binnenlandse schaarste gecreëerd en zorgt voor veel onrust. De olie-productie is het centrale knooppunt van de Venezolaanse economie. Met Venezuela als 6de grootste olie-producent ter wereld, heeft de PDVSA een budget dat groter is dan de Venezolaanse staatsbegroting. Het is dus een “super”maatschappij die nauw samenwerkt met verscheidene oliemultinationals, en heeft méér macht dan de staat zelf. Haar sterk geprivilegieerde kaders steunen de staking, uit angst om hun grote financiële voordelen en maatschappelijke positie kwijt te geraken.
Hoewel de steun aan de staking over het algemeen wegebt, hebben de stakingsleiders nog steeds strategische posities in handen. De oppositie beseft dat het “nu of nooit” zou kunnen zijn, en wil doorgaan tot de finish. Ze wil gewelddadige uitbarstingen provoceren, om die daarna –o.a. via de media – te kunnen uitbuiten.
De strijd is niet gestreden, integendeel. De klassentegenstellingen zijn dus bijzonder scherp vandaag. In de komende dagen wordt beslist over de toekomst van Venezuela. Wat op het spel staat is het overleven van een nationalistisch project ten voordele van het volk (ondanks alle beperkingen) tegenover de enorme economische belangen van de Venezolaanse grootburgerij en de Verenigde Staten.Wat in Venezuela gebeurt zal een belangrijke invloed hebben voor de volksstrijd in heel Latijns-Amerika. Volksleider Eduardo Farfàn (zie ander artikel) stelt: “We moeten de volksopstand versterken, en de basis leggen voor een echte volksmacht in heel het land. We moeten dit democratisch proces verdiepen, en een stap vooruit zetten naar het socialisme. We moeten een maatschappij opbouwen die tegemoet komt aan het verlangen naar bevrijding dat leeft in Latijns-Amerika. Vandaag kent Venezuela vrijheden die het nooit eerder kende. De vijand is erop uit de tegenstellingen op de spits te drijven.” Farfàn kent ook de zwakte van de volksbeweging: “De echte kracht van de `Bolivariaanse revolutie' ligt in de georganiseerde volksbeweging. Onze grote zwakte is dat er buiten president Chavez onvoldoende duidelijk leiderschap is. Bovendien zijn de pogingen tot eenheid nog onvoldoende gelukt, en is de organisatie van de bevolking nog zwak. We zijn ervan overtuigd dat in de huidige strijd nieuwe leiders zullen opstaan, die onze beweging kunnen leiden. Stap voor stap zullen we daaraan bouwen.”
Ook de communistische jeugd roept op om het volksverzet te versterken: "Als we twijfelen of proberen het op een akkoordje te gooien, plegen we verraad. De contrarevolutie zal blijven vechten voor dat deel van de macht dat het volk hen heeft afgenomen. We moeten inzien dat deze strijd niet halfslachtig kan gevoerd worden, ofwel slagen we erin die fascisten te verslaan en te doen verdwijnen, ofwel zullen zijn ons verslaan, ons doen verdwijnen, folteren, vermoorden."

Vraag en antwoord over de oorlog van Bush tegen Irak: "Is de oorlog onvermijdelijk?"

"Denkt u echt dat de Amerikanen uit zijn op oorlog tegen Irak? Ik denk dat het allemaal zo'n vaart niet zal lopen. Bush is een bluffer en daarmee hoopt hij veel te bereiken." Het is een vraag die me dikwijls gesteld wordt als ik een conferentie ga geven over het boek 11 september.

Het circus van de wapeninspecties is de voorbije dagen verder opgevoerd. Het Iraakse rapport over de afbouw van hun wapenprogramma's werd op 7 december aan de Verenigde Naties overhandigd. De Verenigde Staten namen onmiddellijk de originele versie van het rapport in beslag. Ze lieten weinig ruimte voor twijfel: wij zijn de baas in de Verenigde Naties. De VN als vredesstichter? Ik vrees dat dat een illusie is.
Ook al onderwerpt Irak zich aan de meest vernederende eisen, toch zal het worden aangevallen. Daarvan zijn ze zich in Bagdad ten volle van bewust: "Er moet al een mirakel gebeuren om de aanval op ons land tegen te houden", zegt de Iraakse minister Tarek Aziz.1 Want het Amerikaanse imperialisme wil koste wat het kost Irak veroveren, de veel te onafhankelijke regering omverwerpen en het vervangen door een gedwee en slaafs regime.
Het gerenommeerde onderzoeksinstituut voor militaire zaken Stratfor schrijft: "De diplomatieke dans is zo goed als ten einde. Dat wil zeggen: de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties zal binnen de maand een motie voorgeschoteld krijgen van de Verenigde Staten waarin de VS en hun bondgenoten de toelating krijgen Irak aan te vallen. De VS zullen een stemming eisen over die motie, zelfs als de inspecteurs in Irak niets vinden."2

Heel de regio herschikken
Irak, Iran en Noord-Korea vormen volgens Bush de as van het kwaad. De naam laat geen ruimte voor misverstand: het gaat om een kwaad dat uitgeroeid moet worden. In 1991 probeerde vader Bush het Iraakse regime ten val te brengen met de militaire operatie Desert Storm. Het vlak erna ingestelde embargo moest een volksopstand tegen Saddam Hoessein uitlokken. Maar vandaag weet de Iraakse president zich verzekerd van nog meer steun bij de bevolking, zowel in Irak zelf als in de Arabische wereld: eindelijk een leider die zich niet onderwerpt, die verzet durft bieden.
De Amerikaanse regering concentreert zich vandaag op Irak. Maar dat wil niet zeggen dat het doelwit beperkt blijft tot Irak. De haviken pleiten voor een ruimere visie op het Midden-Oosten. De omverwerping van Saddam Hoessein zou slechts een eerste stap zijn in de herschikking van de regio. Eens Saddam Hoessein verjaagd, zullen de Verenigde Staten een grotere armslag hebben om op te treden tegen Syrië en Iran, ze zullen in een betere positie zitten om de oorlog tegen het Palestijnse volk tot het einde door te voeren en ze zullen minder afhankelijk zijn van de Saudische olie. Deze ideeën gelden niet als de officiële politiek van de Verenigde Staten, toch dienen ze steeds meer als rechtvaardiging voor een aanval op Irak. Er zitten ook elementen van deze strategie in de officiële toespraken, met name in die van vice-president Dick Cheney.
Men moet zich geen enkele illusie maken: de beslissing om een nieuwe Golfoorlog te voeren, is al lang genomen. Bush en zijn generaals zijn bezig in de regio een troepenmacht uit te bouwen van een kwart miljoen soldaten. Dat kost miljarden dollar. De heren (en dames) zouden dat niet doen als ze niet vast van plan zijn de troepen ook in te zetten. De Belgische regering met daarin een overwicht aan zichzelf tot pacifist uitgeroepen Groenen en socialisten, helpt de Amerikanen daar een stevig handje bij. De regering bevestigt haar bondgenootschap met de Amerikanen in het kader van de Navo, ze stelt delen van de Antwerpse haven ter beschikking van de Amerikanen voor hun wapentransporten. En tegelijk verklaart die schijnheilige bende dat ze 'de oorlog wil vermijden'! De pacifisten van Agalev, Ecolo en de socialisten marcheerden op 17 november in Brussel voor de vrede. Drie dagen later, op de Navo-top in Praag, ondersteunde de Belgische regering volmondig de zienswijze v an Bush. Ze stemde ook in met verhoogde militaire uitgaven. Kan het schijnheiliger?
De komende aanval tegen Irak is een onderdeel van de globale oorlog voor de hegemonie over de hele wereld. Sinds de val van de Muur in 1989 en het uiteenspatten van de Sovjet-Unie in 1991 staat oorlog als eerste punt op de agenda van de Amerikanen. Sinds die datum hebben ze oorlogen georganiseerd in of waren ze betrokken bij oorlogen tegen Panama, Grenada, Irak, Somalië, Congo, Tadzjikistan, Joegoslavië, Tsjetsjenië (Rusland dus), Azerbeidzjan/Armenië en Afghanistan. Stuk voor stuk imperialistische oorlogen in het kader van de never-ending war voor de totale wereldoverheersing. De Amerikanen hebben voor de oorlog gekozen omdat het de enige uitweg is uit de zware economische crisis en omdat in alle continenten hun politieke greep op de landen verzwakt. Oorlog als laatste redmiddel. Die oorlog zal jaar na jaar in omvang toenemen. Tegelijk zullen ook alle tegenstellingen in de wereld scherpere vormen aannemen.

Een algemene haat tegen de Amerikaanse militairen
De Amerikanen denken de heersers der aarde te zijn. Maar ze vergissen zich als ze denken dat ze makkelijk uit hun volgende aanval tegen het Midden-Oosten zullen geraken. Ja, de Amerikanen voeren oorlog na oorlog. Maar overal stoten ze op een steeds diepere haat. Het onderzoeksinstituut Stratfor spreekt over een "algemene haat tegen de Amerikaanse troepen" in Afghanistan. Het schrijft "dat de Amerikaanse militairen voortdurend worden aangevallen en volgens verschillende bronnen ligt het aantal doden veel hoger dan officieel wordt toegegeven".
Naarmate de oorlog uitbreiding neemt ­ eerst Afghanistan, dan Irak en dan Iran? Syrië? Noord-Korea? ­ neemt de haat tegen het imperialisme en neemt de revolutionaire bewustwording van het volk overal toe. Het ontbreekt de regering-Bush niet aan ambitie in haar militaire veroveringsdrang maar tussen die ambitie en de reële mogelijkheden gaapt een steeds diepere kloof.
Zoals in het boek 11 september staat: "Nog nooit in de geschiedenis had het Amerikaans imperialisme zoveel vijanden als vandaag. De Amerikaanse president Bush, vice-president Cheney en minister van Defensie Rumsfeld zeggen: de oorlog tegen Afghanistan en straks tegen Irak is maar het begin van een lange oorlog die op zijn minst een hele generatie zal duren. Zij beseffen niet dat iedere nieuwe fase in de oorlog de haat tegen de oorlogsstokers doet toenemen. De haat wordt tastbaar op alle continenten. Niemand zal de woede van de mensen kunnen sussen."3

1. Le Soir, 7 december 2002 ·2. Zie www.statfor.com ·3. Peter Franssen, 11 september, waarom de kapers vrij spel kregen, EPO Berchem 2002, blz. 169-170.

Wednesday 11 December 2002

Venezuela: 3 miljoen betogen tegen poging tot staatsgreep

Vrijdag, 6 december. Honderden anti-Chavez militanten zijn samen op de Plaza Altamira in de Venezolaanse hoofdstad Caracas. Ze komen een handvol opstandige militairen steunen. Plots klinken er schoten. Er vallen vijf doden. Eén van de rebellerende militairen schreeuwt in de tv-camera's om wraak. Hij roept het leger op in opstand te komen tegen president Chavez. Maar... niets is wat het lijkt.

Snel blijkt dat de schutter Joao Gouveia heet. Generaal Medina Gómez heeft hem 35 miljoen bolivar (26.000 euro) betaald om de aanslag uit te voeren. Nog meer huurlingen staan klaar voor soortgelijke acties.1 Die maken deel uit van de vierde grootscheepse aanval tegen de regering-Chavez sinds de staatsgreep van 11 april die de steun van de CIA kreeg. Toen werd Chavez afgezet maar door het volk opnieuw als president geïnstalleerd. De Venezolaanse patroons zijn daarna doorgegaan met het organiseren van 'algemene stakingen' en moordende provocaties.
Deze vierde 'algemene staking' startte op 2 december. Eerst neemt 20 procent van de bevolking eraan deel. Maar heel snel brokkelt de steun af. Na drie dagen doet nog maar tien procent mee. Daarop kiezen de patroons voor gerichte acties in de staatspetroleummaatschappij PDVSA en de banken. De reactionairen proberen de petroleumuitvoer lam te leggen. Die zorgt voor de inkomsten van Venezuela. Door de staking in de banksector, kunnen duizenden arbeiders en bedienden hun maandloon niet innen.
In april werd president Chavez afgezet. Maar het volk bracht hem na twee dagen met massamanifestaties terug (foto). De CIA en de patroons zijn nu met een nieuwe poging bezig. (Foto Belga)
Chavez en het volk in het verzet
Maar de regering zet een tegenoffensief op. Op zaterdag 7 december stromen niet minder dan 3 miljoen mensen samen in het centrum van Caracas, in een steunbetoging aan Chavez. Die zegt in zijn wekelijks televisiegesprek waarbij het volk zelf vragen kan stellen: "De rijke elites van Venezuala willen mijn hoofd, maar ik zal de hoop van het volk niet verraden. Deze acties moeten gestopt worden en als staatshoofd moet ik de manier vinden om dat te bereiken."2 Chavez besluit militairen in te zetten aan de petroleumraffinaderijen om te verhinderen dat de bedrijfsleiding de vele werkwilligen zou tegenhouden om de petroleumuitvoer te verzekeren.
De Venezolaanse elites en de Amerikanen zijn gehaast. Zij willen Chavez van de macht verdrijven voor 1 januari. Want dan treden nieuwe wetten in werking, die hun belangen grondig aantasten. Zo is er de Wet over Gronden die niet alleen grootgrondbezitters treft, maar ook de speculatie met huizen en terreinen in de steden tegengaat. Daarnaast is er de Petroleumwet, die de corrupte groepen aanpakt die de leiding hebben over de petroleummaatschappij PDVSA. Vanuit hun machtspositie controleren zij grote delen van de Venezolaanse economie. Zij staan ten dienste van de Amerikaanse belangen. Chavez wil daar een einde aan stellen. Geen wonder dat de elites zich met alle middelen verweren...
In een perscommuniqué roept de Communistische Jeugd van Venezuela op het verzet te versterken: "We moeten de samenzweerders bij hun naam noemen: fascisten, huurlingen van een buitenlandse mogendheid, die ageren tegen hun volk. Deze contrarevolutie zal blijven vechten voor dat deel van de macht dat het volk hen heeft afgenomen. Als we twijfelen of proberen het op een akkoordje te gooien, plegen we verraad. We moeten inzien dat deze strijd niet halfslachtig kan gevoerd worden, ofwel slagen we erin die fascisten te verslaan en te doen verdwijnen, ofwel zullen zijn ons verslaan, ons doen verdwijnen, folteren, vermoorden."3
1. www.aporrea.org, 7 december 2002 ·2. Venpres, 8 december ·3. Nationaal bureau van de Communistische Jeugd van Venezuela, Persbericht, 7 december 2002.

Wednesday 27 November 2002

Ecuador: Lucio Gutiérrez, kandidaat van de volksbeweging en de communisten, wint presidentsverkiezingen

Na Chavez in Venezuela en Lula in Brazilië heeft nu ook Ecuador gestemd voor een radicale president die de steun krijgt van de volksbeweging en de communisten.

Lucio Gutiérrez, 45 jaar, is slechts in maart 1999 voor het eerst op de voorgrond getreden. Tijdens een militaire parade hield hij een toespraak waarin hij de regeringssteun aan de bankiers scherp bekritiseerde. Een echt prominente rol speelde hij tijdens de algemene volksopstand van 21 januari 2000, waarbij toenmalig president Jamil Mahuad werd afgezet. Kolonel Gutiérrez had de leiding over een groep legerofficieren die de volksopstand steunde. Hij weigerde nog langer de president en de regering te erkennen. Maar drie uur later was de 'institutionele orde' hersteld. De legerleiding had de overgave van Gutiérrez afgedwongen, die in de gevangenis terechtkwam. Na zes maand kreeg hij amnestie van de nieuwe president, Gustavo Noboa.
Vandaag hebben de Ecuadorianen duidelijk gemaakt dat ze wel degelijk fundamentele veranderingen willen. Het Andesland gaat ten onder aan een politiek van corruptie en eigenbelang door de Ecuadoriaanse elites en aan de Amerikaanse inmenging.
Lucio Gutiérrez is de kandidaat van links en van de voksbeweging in Ecuador. Hij werd het symbool van die hoop op verandering, wat op 20 oktober leidde tot zijn overwinning in de eerste verkiezingsronde met 20,6%. Op 24 november nam hij het op tegen Alvaro Noboa, bananenmagnaat en zowat de rijkste man van Ecuador.

Stemmen tegen de corruptie en tegen de dollarisering
Gutiérrez kreeg ook de steun van de MPD (de volksbeweging voor democratie), op zijn beurt gesteund door de PCMLE (marxistisch-leninistische communistische partij van Ecuador). Bij de parlementsverkiezingen, ook op 20 oktober, behaalde de MPD over het hele land méér dan 5% van de stemmen. De belangrijke rol die de MPD speelde tijdens de campagne, zorgde niet alleen mee voor deze overwinning van Gutiérrez, maar radicaliseerde ook de politieke inhoud ervan. Gutiérrez erkende het belang van de steun van de MPD bij zijn overwinning na de eerste ronde.
Volgens de PCMLE en de MPD wijst deze verkiezingsuitslag voornamelijk op de afwijzing van de voortdurende politieke, economische en militaire inmenging van de Verenigde Staten. Het is een stem tegen de corruptie, tegen de dollarisering van de economie, tegen de privatiseringen, tegen de toetreding tot het Latijns-Amerikaanse vrijhandelsakkoord ALCA en tegen de aanwezigheid en verdere uitbouw van de Amerikaanse militaire basis in Manta, bij de grens met Colombia.
De voorbije campagne werd een scherpe tegenstelling tussen de volksbeweging enerzijds en de elites en het imperialisme anderzijds. De tegenkandidaat, een multimiljonair, stelde klaar en duidelijk dat Ecuador moest kiezen "tussen de communisten van de MPD of de ondernemers", en probeerde ook de mensen bang te maken door Gutiérrez te vergelijken met Chavez in Venezuela of Fidel Castro in Cuba. "Het is een keuze tussen de communisten en God", beweerde hij ook, in de hoop het volksgeloof te kunnen misbruiken.
Dit leidde tot een klare en scherpe klassenstrijd in Ecuador. Daarvan is nu de eerste etappe beslecht. Maar, net als in Venezuela en Brazilië, is dit slechts de start van een lange volksstrijd tegen het imperialisme.

10 goede redenen om de Navo op te doeken - In de marge van de Navo-top van Praag...

De Navo-top van 21 en 22 november in Praag was 'waarschijnlijk de belangrijkste top in de geschiedenis van de Navo 'zegt secretaris-generaal Robertson. Blijkens de slotverklaring heeft de top besloten "de alliantie uit te breiden en te versterken met het oog op de nieuwe gevaren van de 21ste eeuw"1... Wij zien tien goede redenen om de Navo te ontbinden.

1. De Navo moet ons beschermen tegen de Sovjetunie, maar die bestaat al meer dan 10 jaar niet meer.
2. De Navo zegt "de mensenrechten en democratie" te verdedigen, maar doet het tegendeel.
3. De Navo maakt België medeplichtig aan oorlogsmisdaden.
4. De Navo leidt tot meer binnenlandse repressie.
5. De Navo vormt een bron van instabiliteit in de wereld.
6. De 'hervorming' van Praag maakt de Navo nog agressiever.
7. De Navo onderwerpt België aan de dik-taten van de Verenigde Staten om overal ter wereld oorlog te voeren.
8. De uitbreiding van de Navo naar het Oosten versterkt de economische kolonisering van die landen en verscherpt er de sociale problemen.
9. Ook in West-Europa moeten de militaire uitgaven omhoog, ten koste van onderwijs en sociale zekerheid.
10.Deze Navo-verplichtingen zullen leiden tot militaristische propaganda.

1. "De Navo moet ons beschermen tegen de Sovjetunie", maar die bestaat al meer dan 10 jaar niet meer. In 1949 wordt de Navo opgericht met als doel "de verdediging van West-Europa tegen het expansionisme van de Sovjet-Unie van Stalin"2 en "De kwalitatieve en kwantitatieve evaluatie die de Navo maakt van de krachten die nodig zijn, staat in functie van de omvang en de kracht van de militaire middelen die de Sovjet-Unie eventueel kan inzetten."3

2. De Navo zegt "de mensenrechten en democratie" te verdedigen, maar doet het tegendeel. In het Navo-handboek staat dat ze "elementaire waarden als mensenrechten, democratie en veiligheid" verdedigt. Maar tegen alle principes van internationaal recht in bombardeerde de Navo Joegoslavië plat. De belangrijkste doelwitten waren bedrijven, bruggen en wegen, en burgers, ook kinderen. De Navo-lidstaten steunden de meest moorddadige oorlogen (Korea, Vietnam, Irak...) en de wreedste dictaturen van de voorbije vijftig jaar (Turkije, Chili, Zaïre...).

3. De Navo maakt België medeplichtig aan oorlogsmisdaden. Het Internationaal Gerechtshof van Den Haag oordeelt dat het gebruik van en de dreiging met kernwapens, onwettig zijn.4 Toch tekent de Amerikaanse oorlogsmachine scenario's uit voor de inzet van kernwapens tegen Irak, Iran, Korea, Rusland, China... Kernwapens zoals die van Klein Brogel dienen niet langer als 'afschrikking' maar zijn opnieuw oorlogswapens. In juni 2000 zette de Navo de deuren open voor een gelijkaardige politiek.

4. De Navo leidt tot meer binnenlandse repressie. De aanwezigheid van de Navo in Brussel brengt een aanzienlijke verhoging mee van de begroting voor politie en repressie in de hoofdstad. Het is zowat onmogelijk in de buurt van het Navo-hoofdkwartier te betogen, zoals honderden pacifisten konden vaststellen toen ze in april 1999, tijdens de oorlog in Joegoslavië, werden aangehouden. Elk jaar worden vreedzame wapeninspecteurs in Kleine Brogel gearresteerd. De Navo-solidariteit met de VS ligt mee aan de basis van nieuwe repressieve wetten in West-Europa. De Europese "terroristenlijst" is een kopie van de Amerikaanse.

5. De Navo vormt een bron van instabiliteit in de wereld. "De bedreiging van de Sovjet-Unie heeft nu plaats gemaakt voor nieuwe problemen van instabiliteit in Oost-Europa en het Midden-Oosten", zegt het Navo-handboek. Terwijl het de Navo zelf is die instabiliteit in de hand werkt, zoals we gezien hebben in Joegoslavië (Kosovo, Macedonië), Afghanistan en nu Irak. Welke stabiliteit zoekt de Navo? De controle van westerse multinationals over de petroleum en andere rijkdommen in het Midden-Oosten, de Balkan en de ex-Sovjet-Unie.

6. De 'hervorming' van Praag maakt de Navo nog agressiever. De hervormingsagenda moet de Navo in staat stellen om "tussenbeide te komen waar en wanneer nodig". Deze reorganisatie "moet leiden tot de mogelijkheid om in een minimum van tijd mobiele en flexibele eenheden in te zetten op plaatsen ver buiten het eigen gebied", stelt de Navo.5

7. De Navo onderwerpt België aan de dik-taten van de Verenigde Staten om overal ter wereld oorlog te voeren. PS-volksvertegenwoordiger Patrick Moriau verantwoordt de Amerikaanse oorlogstransporten in de haven van Antwerpen al vanuit de verplichtingen van België ten overstaan van de Navo. Ook al weigert België officieel zijn steun aan een nieuwe oorlog tegen Irak, dan nog is het als lid van de Navo verplicht de VS te steunen in zijn oorlogspolitiek, ook op logistiek vlak.
In Praag porde VS-president Bush nog eens alle landen aan: allemaal samen moeten ze "hun belofte nakomen en effective acties ondernemen om de VN-inspanningen voor de volledige en onmiddellijke medewerking van Irak te garanderen, te steunen en te helpen realiseren."6

8. De uitbreiding van de Navo naar het Oosten versterkt de economische kolonisering van die landen en verscherpt er de sociale problemen. "We hebben vandaag beslist om Bulgarije, Estland, Letland, Litauwen, Roemenië, Slovakije en Slovenië uit te nodigen voor gesprekken over hun toetreding" stelt de Navo-resolutie.1 In 1999 zijn Polen, Hongarije en Tsjechië al lid geworden van de alliantie. De multinationals weten dat de Navo de politieke stabiliteit in Oost-Europa wil verzekeren. Hun investeringen zijn dus "veilig". Bovendien drijft het Navo-lidmaatschap de militaire uitgaven van de Oost-Europese landen de hoogte in, ondanks de nieuwe armoede en groeiende sociale problemen. De Navo eist dat de nieuwe leden hun militaire capaciteit aanpassen aan de Navo-normen. De westerse wapenindustrie wrijft zich in de handen...

9. Ook in West-Europa moeten de militaire uitgaven omhoog, ten koste van onderwijs en sociale zekerheid. "Enkele Europese landen hebben al beslist hun defensiebudgetten te verhogen", zegt Navo secretaris-generaal Robertson, "maar het gaat niet snel genoeg"7. Op de top hebben alle Navo-leden harde beloftes moeten maken: méér geld voor militair wapentuig. Ook België heeft een "strategisch plan voor de modernisering van de strijdkrachten" in voorbereiding, zegt Guy Verhofstadt. Militair materieel tegen massavernietigingswapens en transporthelikopters zullen sneller dan voorzien worden aangekocht."Ook zullen we eerder dan gepland onze zware tanks door lichtere en meer beweeglijke pantservoertuigen vervangen."8

10. Deze Navo-verplichtingen zullen leiden tot militaristische propaganda. Javier Solana, de Hoge Vertegenwoordiger voor Europa's Buitenland- en Veiligheidsbeleid, is hevig voorstander van een grotere deelname van Europa aan de Navo. Enkel op die manier wordt een zelfstandig Europees leger in de toekomst haalbaar. Daarom wil hij een campagne "om de Europese burgers te overtuigen dat ze meer geld moeten uitgeven aan defensie." We moeten het debat aangaan "over bedreigingen, risico's en uitdagingen, en we moeten dat snel doen", zegt Solana.9

1 Verklaring van de top van Praag, 21 november 2002 ·2 De Standaard, 17 november 2002 · 3 Manuel de l'Otan, informatiedienst van de Navo, Brussel (1999) · 4 http://www.bomspotting.be/ · 5 NRC-Handelsblad, 7 juni 2002 · 6 AP, 21 november ·
7 www.nato.int/docu/speech/2002/s21014a.html
8 De Morgen, 22 november ·
9 www.nato.int/docu/speech/2002/s21003j.htm.

Wednesday 30 October 2002

Lula wint presidentsverkiezingen in Brazilië met ruim 61procent van de stemmen

Brazilië is een land met een grote industriële ontwikkeling, maar tegelijk met een enorme sociale ongelijkheid. De 20% rijkste Brazilianen hebben 64% van de nationale rijkdom, terwijl de 20% armsten slechts 2,2% hebben. Op 76 miljoen werkenden zijn er 12 miljoen werkloos, en 16 miljoen verdienen minder dan het minimumloon. Meer dan 1 miljoen kinderen tussen 10 en 14 jaar werken, waarvan 10% zelfs 49 uur of meer per week presteert. Eén derde van de bevolking ouder dan 10 jaar is functioneel analfabeet. Op wereldschaal is Brazilië de derde voor wat het aantal moorden betreft (45.919 in 2000).

Brede lagen van de bevolking zien in Lula de man die hier verandering kan in brengen. Zelfs een deel van de burgerij steunt hem. In de huidige economische moeilijkheden is de Braziliaanse burgerij immers sterk verdeeld. Slechts een handvol patroons wordt beter van een economische betutteling door de VS, terwijl anderen de VS-invloed willen tegengaan. Ze willen hun belangen verdedigen tegen de verder schrijdende invloed van de Amerikaanse multinationals.
Wat zal er gebeuren als Lula president wordt ? We kunnen aannemen dat het angstzweet uitbreekt bij de functionarissen van het State Department in de VS. Die zijn al voldoende verontrust door de instabiele situatie in andere zeer belangrijke Latijns-Amerikaanse landen, zoals Colombia, Venezuela en Argentinië. Voorlopig stellen de VS dat ze Lula steunen. Ze hopen dat het allemaal zo'n vaart niet zal lopen, dat Lula zal inbinden en zich _ onder druk - aan de "spelregels" van de VS-overheersing zal houden.

Een vriend van Cuba
Lula steekt niet weg dat hij een vriend is van Cuba en dat de goede relaties tussen beide landen nog veel zullen verbeteren. Hij verdedigt geen revolutie op socialistische basis maar wil "zeker niet het Argentijnse model van privatiseringen en blind opvolgen van de dictaten van de Wereldbank. Dat heeft het land immers naar de afgrond geleid en dreigt andere landen in ons continent eveneens te vernietigen."
Het model van Lula "moet het resultaat zijn van een brede nationale alliantie, een soort sociaal contract, dat groei met stabiliteit mogelijk maakt". Landhervorming vormt daar een belangrijk onderdeel van. Of dit `sociaal pact' in de praktijk tegemoet zal komen aan de verwachtingen van de gewone man, zonder de elites pijn te doen, is weinig waarschijnlijk… Lula zal duidelijke keuzes moeten maken.
In de vijf Braziliaanse deelstaten waar de PT (Partij van de Werkers van Lula) vandaag al regeert, naast vele grootsteden, is het levensniveau van de bevolking er sterk op vooruit gegaan dank zij de PT-politiek rond huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg en participatie van de bevolking. Maar Lula beseft dat "de economische conjunctuur niet alleen afhangt van wat er in Brazilië gebeurt, maar van wat er in de wereld gebeurt: er is de waarschijnlijkheid van de oorlog die door de VS zal worden ontketend. Er zijn de problemen met de Noord-Amerikaanse economie, met multinationals die enorme fraude begaan." De toenemende crisis en concurrentiestrijd op wereldvlak verplichten de Verenigde Staten om héél Zuid-Amerika tot haar kolonie te maken. De VS, en in hun kielzog de Braziliaanse elites, zullen een confrontatiepolitiek voeren van buigen of barsten...

"We moeten niet staan janken tegenover de VS alsof we een klein arm landje zijn"
Sinds jaren proberen de Verenigde Staten héél Latijns-Amerika te verenigen onder een vrijhandelsakkoord, het ALCA. Daardoor zouden vooral de VS-multinationals alle ruimte krijgen. Lula stelde in zijn campagne dat hij "met de VS willen onderhandelen om er een evenwichtig akkoord van te maken, want dat het anders een annexatie is (...) Vanaf 15 januari (als Lula de nieuwe president van Brazilië wordt) gaan we onderhandelen vanuit gelijkwaardige posities. De VS willen hun belangen verdedigen, wij willen de onze verdedigen, en we zullen niet plooien. Gelijk welke integratie moet de leefbaarheid van alle economieën inhouden, ook de zwakste."
De toekomstige president voegt eraan toe: "Brazilië heeft zijn landbouw, zijn industrie, zijn wetenschappers, zijn onderzoekscentra, zijn universiteiten. We moeten niet staan janken tegenover de VS alsof we een klein arm landje zijn." Lula wil een versterkte economische samenwerking nastreven tussen de landen van Latijns-Amerika, als een manier om binnen de onderhandelingen over de ALCA meer bewegingsruimte te krijgen.

Nu Lula de verkiezingen heeft gewonnen, begint zijn strijd pas
Net als bij Chavez in Venezuela of Salvador Allende in Chili (in 1970) zullen de Verenigde Staten en de lokale elites hinderlagen opzetten, om drastische veranderingen te verhinderen. Ze zullen Lula onder druk zetten om een sociaal-democratische politiek te voeren, waarbij in de feiten zo goed als niets verandert. Een deel van zijn aanhang heeft nu al vragen bij het feit dat Lula, die zichzelf vroeger als verdediger van het socialisme omschreef, nu steun zoekt bij grote patroons en bankiers en zich uitspreekt vóór het behoud van de akkoorden met het IMF. In één van zijn laatste meetings voor de verkiezingen antwoordde hij op die twijfels door te stellen dat "de militanten van de PT er zeker mogen van zijn dat ik het programma van de partij zal uitvoeren".
Als Lula doorzet dreigt economische druk van het IMF en de VS, economische destabilisatie door bepaalde kapitaalsgroepen of een staatsgreep zoals in april in Venezuela tegen Chavez.
Zal de ploeg van Lula bestand blijken tegen deze aanvallen? De nieuwe president zal het volk moeten mobiliseren, organiseren en àlle nodige verdedigingsmaatregelen nemen om deze onvermijdelijke en scherpe confrontatie aan te gaan. De Braziliaanse communisten kunnen hem hierbij ongetwijfeld een stevig handje helpen.

Friday 25 October 2002

Ecuador: linkse presidentskandidaat op kop

Ex-kolonel Lucio Gutiérrez staat op kop in de eerste ronde voor de presidentsverkiezingen. Hij speelde een vooraanstaande rol in de volksopstand tegen president Jamil Mahuad, in janvier 2000.

Gutiérrez haalde 19,95% van de stemmen, vorig zondag. Hij heeft de steun van een centrum-linkse alliantie die ook de machtige Communistische (marxist-leninistische) Partij en de Democratische Volksbeweging, een revolutionaire volkspartij, omvat.
Zijn tegenstrever, de multimiljonair Alvaro Noboa, haalde 17,6%. De man bezit meer dan 1,2 miljard euro. Dat hij naar de tweede ronde mag, is alleen te danken aan zijn gigantische publiciteitscampagne.
Het resultaat van de verkiezingen toont het belang aan van de nationale soevereiniteit, doorheen problemen als de economie die helemaal is afgestemd op de dollar, de aanwezigheid van een Amerikaanse militaire basis, de vrijhandelszone ALCA, kortom een politiek die is opgelegd door het Amerikaans imperialisme.
Gutiérrez vraagt "een diepgaande sociale dialoog met alle sectoren. Bedrijfsleiders, arbeiders, studenten, landbouwers, gepensioneerden, vrouwen, indianen, zwarten, moeten nu samen aan tafel gaan zitten om over de toekomst van Ecuador te praten. Ik wil dat dit land het eerlijkste land wordt van Latijns-Amerika en van de wereld. Dan zullen de kapitalen binnenstromen."
Maar Noboa, de rijkste man van het land en nummer 14 in heel Latijns-Amerika, heeft op tv al aangekondigd "dat het volk nu ook moet kiezen tussen de communisten en de ondernemers" en hij denkt dat hij de mensen bang maakt door erop te wijzen dat Gutierrez een regering à la Castro of Chàvez zal vormen. Noboa zegt ook dat het kiezen is "tussen de communisten of god", goed wetend hoe diepgelovig de bevolking is.
Alles wijst erop dat de tweede ronde, binnen een maand, een ideologische confrontatie wordt, een openlijke en diepe klassenbotsing, waar de communisten van de PCMLE grondig voor mobiliseren. Als Gutiérrez wint, krijgt het Witte Huis er nog een nagel aan zijn doodskist bij.

Thursday 10 October 2002

Venezuela: nieuwe staatsgreep in de maak

In de Venezolaanse hoofdstad Caracas stijgt de spanning de laatste weken weer ten top. Voor donderdag 10 oktober plande de oppositie opnieuw een actiedag met stakingen, een betoging en gewelddadige provocaties. Voortdurend zijn er geruchten over een mogelijke nieuwe staatsgreep door extreem-rechtse groepen. Ze zouden steun krijgen vanuit de Verenigde Staten en Europa (vooral Spanje). Woensdag al was de spanning te snijden.

Woensdagavond, tijdens een televisietoespraak van president Chavez, klinkt in de welgestelde oostelijke wijken van Caracas een onophoudelijk gekletter van potten en pannen. De internet-pagina's van de Chavezgezinden worden geblokkeerd. Tegelijk zijn in het merendeel van de volkswijken intensieve voorbereidingen aan de gang om weerstand te bieden. De Bolivariaanse kringen, de basiscomité's die president Chavez steunen, trokken lessen uit de staatsgreep van 11 april…
Woensdagnacht was de spanning te snijden. Overal in de volkswijken zijn `volkscomité's tegen de staatsgreep' op de been. Sterke geruchten hebben het over gewelddaden die zouden worden gepleegd door extreem-rechtse knokploegen, in het uniform van de Bolivariaanse kringen.
De oligarchie wil opnieuw proberen de verkozen regering van Venezuela omver te werpen. Het gaat er hen niet enkel om dat ze Chavez en zijn anti-imperialistisch project weg willen. Hun haat richt zich ook tegen de progressieve wetten rond de landhervorming, de zelfvoorziening in de voedselproductie, de strijd tegen de corrupte vakbonden, etc… Maar de volksmassa's van Venezuela wil niet terug naar het verleden van passiviteit, corruptie, honger en repressie. Zij steunen hun president.
Woensdag stelde Chavez: "Als de fascistische putschisten en de oligarchie erop uit zijn opnieuw een staatsgreep te plegen, zullen we hen staan opwachten. Ze kunnen zeker zijn dat we een `overtuigend' antwoord klaar hebben."
In een "communiqué aan de putschisten" schrijven "de werkers en de volksorganisaties van Venezuela": "We willen geen geweld. Wij zoeken de vrede en niet de oorlog. Zo is het volk van Venezuela en zo zijn alle volkeren van de wereld. Het zijn diegenen die zich meesters wanen die ons in oorlogen storten. We hebben het geweld van de armoede ondergaan terwijl jullie van enorme privileges genoten. Nu bij ons de hoop op betere tijden opbloeit, bereiden jullie krachten voor om onze president af te zetten. Jullie complotteren, en hebben geld en de media aan jullie zijde. Het Venezolaanse volk is niet bereid zijn hoop op te geven.
Heren, u weten dat u enkel uw doel kan bereiken door het volk te verpletteren. We begrijpen dat jullie staatsgreep niet gericht is tegen Chavez alleen, maar tegen heel het Venezolaanse volk. We hebben genoeg van zoveel leugens en aanvallen. We kunnen jullie verzekeren dat we ons antwoord klaar hebben."

Info
http://www.aporrea.org/ Website van de asamblea popular revolucionaria van Venezuela. Geeft uitgebreide info over het land en wat er gebeurt (enkel in het Spaans)

Wednesday 9 October 2002

Brazilië: Lula wint eerste ronde presidentsverkiezingen

Luiz Inacio da Silva (Lula) won vorige zondag de eerste ronde van de presidents-verkiezingen in Brazilië. Met iets meer dan 46,5% van de stemmen, bijna het dubbele van José Serra, de kandidaat van de uittredende regering (23,2%), wordt hij (waarschijnlijk) de volgende president van Brazilië. De tweede verkiezingsronde heeft plaats op 27 oktober.

Brazilië is een land met een grote industriële ontwikkeling, maar tegelijk met een enorme sociale ongelijkheid. De 20% rijkste Brazilianen hebben 64% van de nationale rijkdom, terwijl de 20% armsten slechts 2,2% hebben. Op 76 miljoen werkenden zijn er 12 miljoen werkloos, en 16 miljoen verdienen minder dan het minimumloon. Meer dan 1 miljoen kinderen tussen 10 en 14 jaar werken, waarvan 10% zelfs 49 uur of meer per week presteert. Eén derde van de bevolking ouder dan 10 jaar is functioneel analfabeet. Op wereldschaal is Brazilië de derde voor wat het aantal moorden betreft (45.919 in 2000).

Het angstzweet breekt uit bij de Amerikanen
Brede lagen van de bevolking zien in Lula de man die hier verandering kan in brengen. Zelfs een deel van de burgerij steunt zijn kandidatuur. In de huidige economische moeilijkheden is de Braziliaanse burgerij immers sterk verdeeld. Slechts een handvol patroons wordt beter van een economische betutteling door de VS, terwijl anderen de VS-invloed willen tegengaan. Ze willen hun belangen verdedigen tegen de verderschrijdende invloed van de Amerikaanse multinationals. De vraag blijft echter hoe zij zullen reageren als de VS dreigt met scherpe maatregelen.
Wat zal er gebeuren als Lula president wordt ? We kunnen aannemen dat het angstzweet uitbreekt bij de functionarissen van het State Department in de VS. Die zijn al voldoende verontrust door de instabiele situatie in andere zeer belangrijke Latijns-Amerikaanse landen, zoals Colombia, Venezuela en Argentinië.

Een vriend van Cuba
Lula steekt bovendien niet weg dat hij een vriend is van Cuba, en dat de goede relaties tussen beide landen nog véél zullen verbeteren. Hij verdedigt geen revolutie op socialistische basis, maar voegt eraan toe dat "we zeker niet het Argentijnse model moeten volgen van privatiseringen en het blind opvolgen van de dictaten van de Wereldbank. Dat heeft het land immers naar de afgrond geleid, en dreigt andere landen in ons continent eveneens te vernietigen."
Het nieuwe model dat Lula wil uitbouwen, "moet het resultaat zijn van een brede nationale alliantie, een soort sociaal contract, dat groei met stabiliteit mogelijk maakt". Ook landhervorming vormt er een belangrijk onderdeel van.
In de vijf Braziliaanse deelstaten waar de PT (Partij van de Werkers van Lula) vandaag al regeert, naast vele grootsteden, is het levensniveau van de bevolking er sterk op vooruit gegaan dank zij de PT-politiek rond huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg en participatie van de bevolking.
Maar Brazilië zal weinig of geen ruimte krijgen voor dergelijke politiek. Lula beseft dat "de economische conjunctuur niet alleen afhangt van wat er in Brazilië gebeurt, maar van wat er in de wereld gebeurt: er is de waarschijnlijkheid van de oorlog die door de VS zal worden ontketend. Er zijn de problemen met de Noord-Amerikaanse economie, met multinationals die enorme fraude begaan." De toenemende crisis en concurrentiestrijd op wereldvlak verplichten de Verenigde Staten om héél Zuid-Amerika tot haar kolonie te maken. De VS zullen een politiek blijven voeren van buigen of barsten...

"We moeten niet staan janken tegenover de VS alsof we een klein arm landje zijn."
Sinds jaren proberen de Verenigde Staten héél Latijns-Amerika te verenigen onder een vrijhandelsakkoord, het ALCA. Daardoor zouden vooral de VS-multinationals alle ruimte krijgen. Lula stelt in zijn campagne dat hij "met de VS willen onderhandelen om er een evenwichtig akkoord van te maken, want dat het anders een annexatie is (...) Vanaf 15 januari (als Lula de nieuwe president van Brazilië wordt) gaan we onderhandelen vanuit gelijkwaardige posities. De VS willen hun belangen verdedigen, wij willen de onze verdedigen, en we zullen niet plooien. Gelijk welke integratie moet de leefbaarheid van alle economieën inhouden, ook de zwaktste."
De toekomstige president voegt eraan toe: "Brazilië heeft zijn landbouw, zijn industrie, zijn wetenschappers, zijn onderzoekscentra, zijn universiteiten. We moeten niet staan janken tegenover de VS alsof we een klein arm landje zijn." Lula wil een versterkte economische samenwerking nastreven tussen de landen van Latijns-Amerika, als een manier om binnen de onderhandelingen over de ALCA meer bewegingsruimte te krijgen.

Als Lula de verkiezingen wint, is zijn strijd niet gedaan
Als Lula de verkiezingen wint, is zijn strijd niet gedaan. Integendeel … Net als bij Chavez in Venezuela, of president Salvador Allende in Chili (in 1970), zullen de Verenigde Staten en de lokale elites die hun belangen aangetast zien, allerhande obstakels en hinderlagen opzetten, om drastische veranderingen te verhinderen.
Ze zullen Lula onder druk zetten om een sociaal-democratische politiek te voeren, waarbij in de feiten zo goed als niets verandert. Tijdens de verkiezingen heeft Lula herhaaldelijk zéér voorzichtige, zelfs verzoenende taal gesproken tegenover de grote patroons, het IMF en de VS. Een deel van zijn aanhang heeft nu al vragen bij het feit dat Lula, die zichzelf vroeger als verdediger van het socialisme omschreef, nu steun zoekt bij grote patroons en bankiers en zich uitspreekt vóór het behoud van de akkoorden met het IMF. In één van zijn laatste meetings voor de verkiezingen antwoordde hij op die twijfels door te stellen dat "de militanten van de PT er zeker mogen van zijn dat ik het programma van de partij zal uitvoeren".
Als Lula doorzet dreigt economische druk van het IMF en de VS, economische destabilistie door bepaalde kapitaalsgroepen of een staatsgreep zoals in april in Venezuela tegen Chavez.
Zal de ploeg van Lula bestand blijken tegen deze aanvallen? Meer dan ooit zal de nieuwe president het volk moeten mobiliseren, organiseren en àlle nodige verdedigingsmaatregelen nemen om deze onvermijdelijke en scherpe confrontatie aan te gaan.

Kleine Brogel: geslaagde bomspotting

2.000 militairen en 500 politieagenten tegen tweeduizend pacifisten in Kleine Brogel: onze ministers ontmaskeren zich opnieuw als een bende hypocrieten. Ze steunen enthousiast het sturen van wapeninspecteurs naar Irak maar weigeren de minste informatie te geven over de illegale massavernietigingswapens in Kleine Brogel. Lid zijn van de Navo blijkt een dwangbuis die een volgzame houding tegenover de Verenigde Staten verzekert en ons land medeplichtig maakt aan de Amerikaanse oorlogspolitiek. Veel actievoerders hadden het al over de volgende acties: om de VS-oorlog tegen Irak te stoppen.

Tweeduizend jongeren trotseren leger en politie
Zaterdag 5 oktober: rijen actievoerders, in groepjes van vier, nemen de kilometerslange weg rond de militaire basis van Kleine Brogel in. Meer dan 500 van hen geraken op het militaire terrein en gaan er picknicken. 1.117 bomspotters worden gearresteerd.
Burgemeester Kelchtermans had de dagen voordien nochtans stoere taal gesproken. Bijna 2.000 soldaten en 400 politieagenten ondersteund door de federale politie, helikopters, radars, honden, paarden én een samenscholingsverbod moesten het illegale kernwapenbeleid van de Belgische overheid beschermen. Het leek alsof de overheid de oorlog had verklaard aan haar eigen burgers.
"We waren amper over de hekken rond de militaire basis geraakt, toen ze ons arresteerden. We zitten nu met meer dan 200 mensen in een afgesloten weiland", gsm't Wouter Van Damme, een van de voortrekkers van de Jongerenbeweging van de PVDA, die aan de actie deelneemt.
Door de straten rond de basis hield de politie een echte klopjacht op de betogers, hier en daar zelfs een charge te paard. De militairen meegerekend zette de politie ongeveer twee agenten tegenover elke betoger. Media-activisten die, om de actie helemaal te kunnen filmen, niet tot op de basis waren doorgedrongen, werden toch gearresteerd.

Sophie uit Duitsland: "We zijn met 40 mensen uit Finland, 8 uit Duitsland, 7 uit Italië en 20 uit Zweden. Ik heb nooit voordien deelgenomen aan zo'n actie. Maar we moeten het gewoon doen, de dingen proberen te veranderen. Die kernwapens zijn illegaal en de politici doen er niks tegen. Ik heb wel al betogingen meegemaakt, maar dit is anders. Hier gaan we echt op de basis."
Simon (17): "We zijn zowat als eerste op de basis geraakt. (Hij toont fier het nummer 8 op zijn identiteitskaart). Ik heb wat gebabbeld met Patrick Van Krunkelsven, de 'nieuwe VLD-er'. 'Als ik hier om 20u niet buiten ben, bel ik de premier', zei hij. Zo'n egoist!"
Hanne (16) en Lies (bijna 15), van de JNM1 uit Brugge: "Het is onze eerste bomspotting. We respecteerden het samenscholingsverbod, we bleven met ons tweetjes op 50 meter afstand van de volgende groep maar de politie dreef iedereen samen, ze kwamen uit auto's gesprongen. Anderen zijn met paarden bij elkaar gedreven. Wij zijn weggelopen, maar we zijn toch opgepakt. (..) Ik ben tegen kernwapens, ik wil vrede. Ik ben tegen de Irak-oorlog, maar ik weet er eigenlijk niet veel van. (...) Iemand van het Witte Huis zei op TV : 'Die terroristen lachen ons uit met onze democratie.' Maar dat is toch geen democratie meer in de VS."

Kernwapens en oorlog tegen Irak: zelfde strijd
Een groepje activisten uit Sint Niklaas maakt zich klaar om te vertrekken naar de basis. Een van hen hijst een zelfgebouwde rode namaakraket op zijn rug. Een half uur later zien we elkaar terug in de geblindeerde legerbus op weg naar de luchtmachtbasis van Kleine Brogel: "Ik kom hier betogen tegen de kernwapens. Maar het gaat over veel meer. Kijk naar de oorlog in Irak die er aan komt. De VS zijn een machtsimperium. Alle mogelijke groepen in de samenleving zouden in actie moeten komen, ook de Noord-Zuid-beweging."
"In Italië zijn er ook massavernietigingswapens van de VS", vertellen een paar Italiaanse vredesactivisten. "In Aviano liggen er 18 kernbommen, in Ghedi Torre 11. Tijdens de oorlog in Kosovo hebben we daar betoogd voor de basissen. Maar dat waren betogingen, niet het soort acties dat we hier doen. Ik vind de Bomspotting wel oké." De vraag of ze ook tegen de oorlog in Irak zullen betogen, zorgt meteen voor discussie: "Neen, zeggen de enen, ik beperk mij tot de kernwapens. Kernwapens de wereld uit, want ze zijn illegaal. Laat ons daar mee beginnen, dat is waar we allemaal achter staan." ­ "Ik vrees dat ik daar niet mee akkoord bent", zegt zijn vriend. "Er is zeker een band met de oorlog tegen Irak. We moeten zelf onze toekomst kiezen en een oorlog tegen Irak hoort daar voor mij niet bij. Het zijn alleen grootmachten als de VS die overal waar ze maar willen oorlog voeren. Dat moeten we ook beseffen."
Niels (27) uit Bilzen noemt zichzelf een wapeninspecteur "maar dan om de vrede te bewaren, ik wil die kernkoppen hier weg. In Irak echter bereiden de wapeninspecties de oorlog juist voor. Amerika wil oorlog, zo simpel is het. Het is niet alleen Bush hé, dat is maar een poppeke. Kijk naar dat rakettenschild, die wapenindustrie, dat speelt allemaal mee. Er zitten enorme belangen achter die oorlog. Het militair budget in de VS is gigantisch. De angst wordt gebruikt om oorlog aanvaardbaar te maken. Ze maken de mensen bang met die wapens in Irak zogezegd. Dat is allemaal in het voordeel van de VS." ­ "Het is absurd allemaal. Die herdenking van 11 september, bijvoorbeeld. 3.000 doden is erg maar over de duizenden doden in Afghanistan hoor je niets. Het is een media-oorlog hé, de ene dode is de andere niet."

Wat Sophie denkt van de vergelijking met de wapeninspecties in Irak? "Er is geen vergelijking mogelijk, dat is iets totaal anders. Irak moet opboksen tegen een agressie van de VS. Dan is het normaal dat ze geen wapeninspecteurs willen toelaten. Er zijn daar enorm veel mensen gestorven door het VS-embargo. Ik vind het niet meer dan normaal dat Irak zegt: eerst het embargo weg en dan zien we wel. De Navo is een instrument van de Amerikanen, ook in België. De VS is via de Navo een supermacht die overal aanwezig is en overal kan tussenkomen. Zo kunnen ze iedereen onder druk zetten, want ze hebben overal wapens die ze gelijk wanneer kunnen inzetten. Je hoort nooit welke belangen er echt meespelen. Het is Bush die oorlog wil in Irak. En niet alleen Bush. De hele olie-industrie wil die oorlog."

De bomspotting-actie in Kleine Brogel toont aan dat duizenden actief en strijdbaar opkomen tegen kernwapens. Ze bewijst dat het bewustzijn en de actiebereidheid tegen de oorlog groeit. Zo zagen we in Kleine Brogel ook opmerkelijke affiches: "Geen kernwapens bij Saddam, dus ook niet bij ons." Door klaar de band te leggen tussen de aanwezigheid van de Navo-kernwapens in Europa en de kwestie van de oorlog tegen Irak, kan de vredesbeweging haar strijd verder ontwikkelen. Niet Saddam maar Bush bedreigt de wereldvrede.
De Amerikaanse en Britse oorlogsvoorbereidingen tegen Irak bieden de vredesactivisten weinig rust. We mogen bovendien niet aanvaarden dat België en andere Europese landen via de Navo deelnemen aan militaire acties. Daarom moeten we meer dan ooit eisen dat zo'n agressief en misdadig bondgenootschap als de Navo opgedoekt wordt.

1 Jeugdbond voor natuurstudie en milieubescherming

Belgische regering in de bres voor Amerikaans moordarsenaal
Nu er weer oorlog dreigt tegen Irak en er weer feller gediscussieerd wordt over massavernietigingswapens, tonen onze rode, blauwe en groene ministers hoe hypocriet ze allemaal zijn. Ze vinden het sturen van wapeninspecteurs naar Irak een goede zaak, maar weigeren zelfs te erkennen dat ze hier nucleair wapentuig hebben opgeslagen.
Een arsenaal met een vernietigingskracht van tientallen atoombommen van het type Hiroshima. Belgisch minister van Buitenlandse Zaken, Louis Michel, is er als de kippen bij om het 'eenzijdig optreden' van de Verenigde Staten in het Midden-Oosten te bekritiseren. Maar het blijft bij woorden. En wat te denken van de groenen die komen meebetogen in Kleine Brogel, maar daarna weer rustig verdergaan met 'regeren'? Of van de 'nieuwe' VLD'ers Patrick Van Krunkelsven en Sven Gatz? Politiek opportunisme kan zelfs niet door kernbommen worden gestopt...
Door de kernwapens terug te sturen naar afzender kan de regering met daden aantonen dat ze de oorlogspolitiek van Bush radicaal afwijst. Maar dat doet ze niet. Integendeel. Door vast te houden aan haar lidmaatschap van de Navo, gijzelt de Belgische regering de bevolking. We worden willens nillens meegesleurd in de militaire veroveringstochten van de Verenigde Staten. Straks weer in Irak. En we riskeren zelfs dat een atoomoorlog van op ons grondgebied wordt ontketend. Zeiden de Amerikaanse generaals niet dat een nucleaire aanval vandaag een reële optie is in de Amerikaanse oorlogsstrategie? Het Navo-lidmaatschap verhoogt ook de binnenlandse repressie: de betogers in Kleine Brogel zullen het geweten hebben... Vreedzame pacifisten worden hardhandig aangepakt omdat we van onze regering eisen dat ze zich niet langer medeplichtig maakt aan misdaden tegen de menselijkheid.

Agalev: "Wacht maar tot ik groot ben!"
Op de website van Indymedia vragen media-activisten aan Peter Vanhoutte van Agalev of de aanwezigheid van massavernietigingswapens geen breekpunt vormt voor regeringsdeelname. Peter Vanhoutte: "Ik zou niet spreken van breekpunt, ik denk dat het duidelijk is dat deze kernwapens weg moeten en dat alle middelen zullen worden aangegrepen om ze weg te krijgen. Vanaf het moment dat we de indruk hebben dat het resultaat oplevert door er een breekpunt van te maken ­ door te zeggen: als ze niet onmiddellijk verdwijnen, stappen we uit de regering ­ op dat moment zullen we dat doen, maar niet eerder."
Indymedia: "U zit in de regering, dan is het toch een beetje eigenaardig om samen met de organisatoren het terrein op te stappen?" ­ Peter Vanhoutte: "Ja, ik zit zelf niet in de regering, ik zit in het parlement. Ik stel vast dat premier Verhofstadt daar eigenlijk wel meer openheid zou over willen geven maar dat hij altijd wordt teruggefloten door de Navo en door de Amerikanen, die zeggen van hoho, dit kan niet. En het zijn inderdaad heel machtige staten die ons heel wat moeilijkheden kunnen bezorgen."
En vanuit diezelfde redenering laat Agalev de wapenleveringen aan Nepal passeren, "tot ze groot en sterk zijn". Agalev zal ook pas van de kernbommen in Kleine Brogel een 'breekpunt' maken "als ze groot zijn".
En de oorlog tegen Irak? Wordt dat een breekpunt als onze regering tóch zou beslissen om mee te doen met de VS-aanvallen? Het begrip dat de groene volksvertegenwoordigers vandaag opbrengen voor premier Verhofstadt is weinig geruststellend: "Hij wil wel, maar hij mag niet van de Verenigde Staten..."

Next: bomstopping
Uit het persbericht van de organisatoren (5 oktober):
"Terwijl de VN opnieuw inspecties naar illegale massavernietigingswapens voorbereidt in Irak, worden de hier aanwezige illegale massavernietigingswapens ongemoeid gelaten. De plaatsing van Amerikaanse kernwapens op Kleine Brogel komt neer op het voorbereiden van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid.
Kernwapens zijn de meest destructieve wapens ooit. Het Internationaal Gerechtshof van Den Haag heeft het gebruik van én het dreigen met kernwapens illegaal verklaard. Door het paraat houden van de kernwapens maakt België zich schuldig aan oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid.
De Belgische regering weigert zich in regel te stellen met het internationaal recht. Bomspotten is geen kwestie van vrije meningsuiting maar van democratische burgerplicht. Onze overheid begaat een overtreding, weigert hierover met het parlement te debatteren en het gerecht weigert op te treden. We hebben als burgers de plicht om in te grijpen als onze overheid een misdaad begaat.
We stappen zonder toestemming op het militaire domein waar illegale kernwapens liggen en bezetten de basis. We overtreden bewust de Belgische wet met de bedoeling kernwapens voor de rechtbank te brengen. Het internationaal recht gebiedt ons in te grijpen waar oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid worden voorbereid en we zijn bereid ons te verantwoorden voor een assisenjury.
Enkel een massale machtsontplooiing kan dit beleid nog in stand houden. De overheid probeert deze keuze te verantwoorden door te stellen dat bomspotters de intentie hebben om F16's te beschadigen. Dit is een goedkoop excuus en getuigt van kwade wil. In gesprekken met militairen en met ordediensten is steeds duidelijk gecommuniceerd dat we op 5 oktober, strikt geweldloos het militaire terrein willen betreden en gaan picknicken.
Vandaag is het de laatste bomspotting op de militaire basis van Kleine Brogel. Stoppen we er dan mee? Neen, natuurlijk niet. Maar wij gaan onszelf niet eindeloos blijven herhalen zonder resultaat. Als de overheid na vandaag nog niet reageert, dan breiden we onze actiemiddelen uit: ook de andere plaatsen in België die mede verantwoordelijk zijn voor de illegale kernwapens zullen we aanpakken: het militaire hoofdkwartier Shape in Bergen en de Navo in Brussel. Als de overheid nog niet bereid is om de kernwapens terug te sturen en zo het internationaal recht toepast, dan ondersteunen wij ook de effectieve ontwapeningsacties die het gebruik van kernwapens onmogelijk maken: bomstopping."
* www.bomspotting.be

Wednesday 25 September 2002

"Dat kunnen we niet geloven" - 11 september-boek doet discussie oplaaien

11 september was niet mogelijk zonder medeweten van de Amerikaanse inlichtingendiensten. Dat is de stelling van "11 september. Waarom de kapers vrij spel kregen". Een ophefmakende bevestiging, die niet onopgemerkt voorbij ging in de media.1 Groot discussiepunt is de "complot-theorie", gekoppeld aan de stelling dat zoiets "toch onmogelijk" is.

Een aantal commentaren wijzen de centrale stelling van het boek af "dat de CIA bewust heeft laten betijen". Nog maar eens een "complot-theorie", heet het. Ze stellen er de "flatertheorie" voor in de plaats: het gaat om "een aaneenschakeling van toevallige missers".
Diezelfde discussie komt ook op gang in de Verenigde Staten. Over de feiten is iedereen het ondertussen wel eens. Een rapport dat deze week het VS-Congres haalde zegt dat CIA, FBI en andere instanties tussen 1998 (na de aanslagen tegen VS-ambassades in Afrika) en september 2001 herhaaldelijk rapporten ontvingen die wezen op de plannen van Al Qaeda om Washington en New York aan te vallen met vliegtuigen. In december 1998 vaardigde CIA-directeur George J. Tenet zelfs een "oorlogsverklaring" uit die circuleerde in de veiligheidsdiensten. De waarschuwingen bleven maar toestromen, de onderzoekscommissie somt ze allemaal op in haar rapport.2

Zin en onzin van de 'flatertheorie'
Hoelang zal de stelling stand kunnen houden dat het om 'foutjes' ging in de werking van de inlichtingendiensten? Want de feiten zijn wat ze zijn: ten eerste is de waterval van 'flaters' dermate groot dat het logischerwijze uitgesloten is dat het om flaters gaat. Tientallen flaters die elkaar opvolgen, ondanks het feit dat Al Qaeda de "hoogste prioriteit" was voor de veiligheidsdiensten? Kom nou.
Maar ten tweede zijn er zogenaamde flaters die helemaal geen flaters kunnen zijn. Er is bijvoorbeeld de vraag van de CIA aan de inlichtingendiensten in Maleisië om twee kapers te volgen. Dat gebeurt. Die twee reizen daarna naar de Verenigde Staten. Daar worden ze ­ althans officieel ­ "niet meer gevolgd". Dat is geen flater maar een beslissing terwijl men goed weet dat het om potentiële terroristen gaat.
Ten derde moet men de "flaters" in hun context bekijken. Zoals bijvoorbeeld het leggen van sporen: het paspoort van Atta waarvan we moeten geloven dat het als énige object ongeschonden uit de vuurzee van meer dan 2000° in de WTC-torens naar beneden komt dwarrelen. Of het valies van Atta, dat ­ al even toevallig ­ niet mee kon op de dramatische vlucht en op de luchthaven achterbleef, vol "bewijsmateriaal".
Vreemd ook hoe CIA en FBI tot 11 september volop flateren maar op 12 september plots onwaarschijnlijk efficiënt worden Terwijl men volhoudt op 11/9 niets te weten, weet men 24u later zowat alles!
Belangrijk is uiteraard ook het feit dat de CIA mee aan de wieg stond van Al Qaeda, de organisatie gekneed en omkaderd heeft en zonder enige twijfel over veel infiltranten beschikt. Toch zouden we moeten aannemen dat de infiltranten van de Russische, Israëlische, Duitse, Franse en Egyptische geheime diensten efficiënter zijn dan de CIA? Want die waren wél op de hoogte en gaven bovendien hun informatie door aan de Verenigde Staten...
Ook de Amerikaanse Congres-commissie houdt vandaag nog steeds vast aan de versie dat er "onvoldoende mensen en middelen beschikbaar waren". Flaters dus. Maar de argumenten over het "gebrek aan middelen" van de commissie werden onmiddellijk tegengesproken door mensen van de CIA en het FBI zélf, die stelden dat "de gegevens van het Congres-comité misleidend zijn." En terecht : ons boek geeft de cijfers over de middelen en de manschappen waarmee de anti-terreureenheden van CIA en FBI sinds het midden van de jaren negentig zijn versterkt, precies om het terrorisme te bestrijden, en over de maatregelen om de diensten beter te coördineren.

"Dat kan niet!"
Een tweede veel gehoorde opmerking is, zoals professor Urbain Vermeulen snauwde tijdens een debat op Studio Brussel: "Ik wil dat niet geloven, ik kan dat niet geloven" Die stelling werd ook verdedigd door een journalist op de RTBF-televisie en in de recensie van De Standaard der Letteren.
"Ik wil en ik kan dat niet geloven" is een politieke stellingname. Men kan niet aanvaarden dat de heersende politieke klasse een gangstersstaat heeft gecreëerd die zichzelf wil in stand houden ten koste van letterlijk alles.
Ze verzetten zich tegen het verschrikkelijke inzicht dat de elites die "onze democratie" leiden, niet méér zijn dan een bende complotteurs die zo nodig het eigen volk uitmoorden om hun macht en rijkdom te behouden. Dat Mobutu zoiets deed, of Pinochet, of Sharon daar kunnen ze nog inkomen. Maar de leiders van de "westerse democratieën"? Nee.
Nochtans zijn zij het die de Mobutus, de Pinochets en de Sharons van deze wereld hebben groot gemaakt en hen ­ soms decennialang ­ een hand boven het hoofd hebben gehouden.
In ons boek komen we dan ook tot de conclusie dat niet de vrije markt en de democratie tweelingbroers zijn, maar de vrije markt en de oorlog. Of zoals Thomas Friedman tijdens de oorlog tegen Joegoslavië schreef in de New York Times3: "De globalisering kan niet functioneren als Amerika niet handelt als de supermacht die het is. De verborgen hand van de markt kan niet werken zonder een verborgen vuist. De hamburgerketen McDonald's kan niet slagen zonder McDonnell-Douglas, de ontwerper van het F15-gevechtsvliegtuig. En de verborgen vuist die de technologie van Silicon Valley overal ter wereld beschermt, heet het leger van de Verenigde Staten." We tonen aan hoe het economisch failliet van de VS en het toenemende verzet overal ter wereld betekent dat er geen andere weg is voor het VS-imperialisme dan oorlog, als enige uitweg om proberen te overleven. In deze hopeloze strijd voor het behoud van hun privileges blijken deze elites tot alles bereid, inclusief fascisme en massamoord op het eigen volk.

1 Overzicht van de persreacties in www. solidair.org, dossier 11 september · 2 New York Times, 19 september 2002 · 3 NYT, 28 maart 1999

Thursday 23 May 2002

George Dabbeljoe Bush op bezoek in Berlijn, Normandië en Italië - VS zoekt Europese steun voor oorlog

"Intellectualistisch gezwets". Zo beoordeelde VS-minister van Buitenlandse Zaken Collin Powell de Europese kritiek op de Amerikaanse oorlogsplannen tegen Irak. "Er zijn in Europa mensen die altijd kritiek spuien, welk ook het standpunt is dat de VS innemen", vond Powell. In een interview bij verscheindene Europese kranten beklaagde hij zich over de "Europese vijandigheid tegenover Amerika". (1) Met zijn Europees bezoek wil VS-president Bush dit "anti-Amerikanisme" keren.

Bush start een nieuw offensief om te proberen de belangrijkste landen van de Europese Unie te overtuigen de Amerikaanse oorlogspolitiek meer openlijk te steunen. Voor de Verenigde Staten waren de aanslagen van 11 september de gedroomde aanleiding om klaarliggende oorlogsplannen op gang te trekken. In naam van de strijd tegen het terrorisme liet Bush in de voorbije 8 maanden Afghanistan platgooien, steunde hij openlijk de moordpartijen tegen de Palestijnen, en ging onverminderd door met de oorlogsvoorbereidingen tegen Irak.
De lijst van zogenaamde ‘schurkenstaten’ wordt alsmaar langer. Al wie zich durft te verzetten tegen de herkolonisering en overheersing, wordt direct bedreigd. De VS zijn vastbesloten om de belangen van haar multinationals overal ter wereld te verdedigen. Haar militaire budgetten gaan scherp de hoogte in.
Maar de VS vinden Europa niet volgzaam genoeg. Alléén de Britse premier en ‘socialist’ Tony Blair is een enthoesiaste volgeling van Bush. De andere landen zijn eerder terughoudend. De Europese burgerij wíl graag meedoen, maar de regeringen moeten de zaak nog verkocht krijgen aan hun bevolking.

Daarom ziet Bush deze Europareis als een propaganda-slag. ‘Wij hebben jullie geholpen in de strijd tegen het nazisme op het einde van de tweede wereldoorlog en in de strijd tegen het communisme (de val van de Muur in 1989), nu is het jullie beurt om óns te helpen bij de strijd tegen het internationaal terrorisme’. Dat is zowat de centrale boodschap die VS-president Bush aan de Europeanen wil opdringen tijdens zijn bezoek aan de drie belangrijkste Europese landen naast de Britse bondgenoot: Duitsland, Frankrijk en Italië. In Rome zal hij ook de secretaris-generaal van de NAVO George Robertson ontmoeten. En na de zegen van de paus is alles klaar voor de strijd.
Oorlog tegen Irak centraal
Stap voor stap breken de VS alle hindernissen af die een massale oorlog tegen Irak in de weg staan: een vermindering van de spanning in de Palestijnse gebieden, een akkoord over nieuwe ‘afgezwakte’ sancties tegen Irak die de eenheid in de VN-veiligheidsraad herstellen, en nu nog de Europese bongenoten tot de orde roepen...
Vóór zijn vertrek waarschuwde Bush in een gesprek met de Duitse televisiezender ARD nogmaals dat Irak een ernstige bedreiging vormt. "Dit is een regering die niet transparant is en dit is een regering die zoals wij weten massavernietigingswapens wil ontwikkelen", zei de president. "Het is mogelijk dat zij die wapens al hebben, wij weten het niet." Bush benadrukte de strijd samen met de Europese bondgenoten te willen voeren: "Luister, ik geloof in allianties", zei hij. "Ik weet dat Amerika de oorlog tegen de terreur niet alleen kan winnen." Hij stelde ook dat de Navo noodzakelijker is dan ooit. (3)
Volgens de veiligheidsadviseur van het Witte huis, Condoleezza Rice, moesten de VS en Europa zich "niet te veel op hun verschilpunten concentreren, maar de historische kans aangrijpen om de gemeenschappelijke democratische waarden uit te dragen naar andere delen van de wereld: Rusland, Latijns-Amerika en Afrika." Condoleezza Rice wou van de Duitse regering een ondubbelzinnige steun van Duitsland aan de Irak-politiek van Washington. Ze vroeg met nadruk om aktieve steun aan de oorlogsvoorbereidingen tegen Irak. (1)

Europa maakt zich klaar
De Europese Unie besliste eerder al een Europees interventieleger uit te bouwen. Ze bereidt de verhoging van de defensiebudgetten voor. De samenwerking, in het kader van de Navo, met de Amerikaanse oorlogsplannen kan daarbij een belangrijke stap zijn. Joska Fisher, de groene buitenlandminister van Duitsland, distantiëerde zich tijdens het recente Kongres van Europese Groenen in Berlijn van de protesten tegen het bezoek van Bush. "Washington komt sterk op voor vrede en stabiliteit in de wereld", vindt Fisher. Kanselier Gerhard Schröder formuleert enkele oppervlakkige bedenkingen, maar partijgenoot Hans-Ulrich Klose maakte het standpunt van de Duitse socialisten duidelijk: in het geval van een militaire interventie van de VS in Irak, kan Duitsland haar verplichtingen niet naast zich neerleggen. Volgens Klose kunnen politieke oplossingen kunnen slechts bereikt worden als er voldoende militaire druk wordt gebruikt. Evenmin als de groene regeringsleden steken de socialisten in Duitsland hun oorlogsdrang dus niet weg. (1)
Voorlopig ziet Europa haar militaire uitbouw in het kader van een bondgenootschap met de VS. Maar hoe lang nog? De Amerikaans-Europese tegenstellingen over staalproductie en handel leidden de voorbije weken tot belangrijke spanningen. Als de Ronde Tafel van Europese Industriëlen stelt dat " het vandaag achterhaald is om te denken dat Europa economische vraagstukken op een bevredigende manier kan regelen terwijl het de buitenlandse politiek aan anderen overlaat "(4) gaat het niet alleen over de nakende oorlog tegen Irak, maar ook om de wetenschap dat de spanningen met de geleidelijk VS zullen toenemen.
Waar onderdrukking is, groeit verzet. Palestina, Irak, Colombia, Filipijnen, Nepal, Korea, Cuba, … overal groeit de weerstand tegen de imperialistische oorlog. De werkers van Europa en Amerika, samen met de socialistische landen en de andere volkeren in verzet, zijn een lange strijd begonnen tegen de oorlogslogica van het imperialisme. De bedreigde landen en volkeren verdienen onze solidariteit. Het bestrijden van een verdere militarisering van Europa is daarbij even belangrijk.

(1) Junge Welt, 21-22 mei; (2) www.cnn.com, 22 mei; (3) De Standaard, 22 mei; (4) Solidair, 8 mei - 1meispeech.

Tuesday 23 April 2002

Midden-Oosten: welke rol voor Europa? De grootmacht-ambities van de Europese Unie

"Misdadig wat Israël doet", zei minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel herhaaldelijk over het militair offensief tegen de Palestijnen. Ook verscheidene andere Europese leiders toonden zich bijzonder verontwaardigd. Maar tot enige actie tegen Israël komt het niet. Welke rol wil Europa spelen?


"Terwijl de geur van rottende lijken van de burgers van Jenin zich met de wind verspreidt over het hele Midden-Oosten, moeten we leven met de stank van Europese medeplichtigheid aan de moord op het Palestijnse volk", protesteert Ludo De Brabander van Vrede vzw in een mail aan de vredesbeweging. Terecht verwijt hij de Europese Unie dat de economische samenwerking met Israël niet wordt stopgezet: "Vanuit hun ivoren torens kijken onze ministers als arrogante, hypocriete caesars naar de gebeurtenissen in het Midden-Oosten en besluiten dat er geen vuiltje aan de lucht is."
Europa wil het Israëlisch-Palestijns conflict vooral gebruiken om zich politiek op de voorgrond te plaatsen. De zionistische lobby in de Verenigde Staten schrijft boos: "Europa wilde een belangrijker rol in het Arabisch-Israëlisch vredesproces. (...) Ze gingen in op het Palestijnse verwijt dat de VS te dicht bij Israël aanleunen om objectief op te treden in het moeilijke proces."1
Maar Europa wil het koloniale karakter en het apartheidsregime in Israël helemaal niet aanpakken. Terwijl de Israëlische moordpartijen in het Jenin volop bezig waren, schreef de voorzitter van de Europese Commissie Romano Prodi naar de Israëlische regering: "Israël maakt de moeilijkste periode van zijn geschiedenis mee sinds zijn stichting, vijftig jaar geleden. Zijn bestaan zelf is eens te meer in gevaar en Israëlische mannen en vrouwen zijn bang hun leven en hun land te verliezen. Op deze dag van solidariteit met Israël wil ik stellen dat Europa verenigd aan de kant van de Israëlische mannen en vrouwen staat."2
Europa wil haar politieke positie in de Arabische wereld versterken door de Palestijnen in zekere mate te steunen ­ en treedt zo in concurrentie met de VS ­ maar wil anderzijds ­ net als de VS ­ dat bondgenoot Israël haar suprematie behoudt. Duits Buitenlandminister Joschka Fischer stelde: "Alleen door samen te werken, waarbij de VS een centrale rol bekleden, kan de gemeenschap van naties een einde maken aan het terrorisme en het geweld in het Midden-Oosten en verdere destabilisatie in de regio voorkomen."3

Europa als economische grootmacht
De politieke ambities van Europa hebben een economische basis. In haar concurrentiestrijd met de Verenigde Staten werkt de EU aan een Euro-mediterrane economische zone tegen 2010. Ze heeft vandaag al vrijhandelsakkoorden met Algerije, Marokko, Tunesië, Egypte, Jordanië, Syrië, Libanon, Turkije en Israël. "Die regio is onze achtertuin", zei de Europese verantwoordelijke voor de commerciële samenwerking met de regio, Eberhard Rhein, bij het opstarten van dat 'partnership' in 1995.4
De economische banden van de Europese Unie met de Arabische wereld zijn veel belangrijker dat die van de VS. Enerzijds is Europa ­ meer nog dan de VS ­ afhankelijk van de olie uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika. In 1995 importeerde West-Europa 9,6 miljoen vaten olie per dag, waarvan 5,5 miljoen uit die regio. Wat de handel betreft, voerde Europa in 1995 voor 77,5 miljard dollar uit naar het Midden-Oosten en Noord-Afrika, een veelvoud van de Amerikaanse export.
Maar tegelijk is de Europese Unie ook veruit de belangrijkste handelspartner van Israël. Tussen 1997 en 2000 steeg de uitvoer van de Europese Unie naar Israël van 14,8 miljard dollar naar 15,5 miljard dollar (43% van de totale invoer van Israël), terwijl de invoer uit Israël steeg van 6,7 miljard dollar naar 8,5 miljard dollar (27,2% van de totale Israëlische uitvoer).5 De EU voert bijna dubbel zoveel uit naar Israël als wat ze uit dat land invoert. Dus wil het zeker geen economische sancties tegen Israël. De belangen van de eigen multinationals gaan voor op de mensenrechten en op het zelfbeschikkingsrecht van de Palestijnen.


Militaire ambities groeien
Hoezeer de kapitalistische overheersing leidt tot een toenemende oorlogsdreiging, blijkt helder uit de massale wapenleveringen aan het Midden-Oosten. Van de totale wapenverkoop aan de regio in de periode 1997-2000 (maar liefst 57,6 miljard dollar), kwam 45,8% uit de Verenigde Staten en 39,2% uit de belangrijkste Europese landen (Frankrijk, Groot-Brittannië, Duitsland en Italië).6
Maar het bewapenen van bondgenoten volstaat niet om de dominantie in de regio te verzekeren. Sinds de val van de Sovjet-Unie is het Westen verwikkeld in een oorlog en embargo met Irak. Ook Iran is een schurkenstaat volgens Washington. Directe militaire interventies zullen steeds vaker nodig zijn om de westerse dominatie te verzekeren.
Daarom zoekt Europa ook zijn militaire macht te vergroten. Stapje voor stapje wil het zijn achterstand op de VS inhalen. Duitsland speelt daarbij een voortrekkersrol. In de voorbije tien jaar zijn de Duitse militaire ambities sterk gegroeid. Enkele jaren geleden was het sturen van troepen naar het buitenland nog verboden door de Duitse grondwet. Vandaag is Duitsland de grote verdediger van de oprichting van een Europese interventiemacht. Duitsland alleen al heeft vandaag 6.400 soldaten in de Balkan en 1.000 in Afghanistan. Naar aanleiding van het conflict in het Midden-Oosten stelde kanselier Schröder dat ook het sturen van Duitse troepen naar deze regio "bespreekbaar was".7
België steunt die Europese militaire doelstellingen. Begin april maakte minister van Defensie Flahaut een rondreis door de Golfstaten. Bij zijn terugkeer verklaarde hij dat alle regeringsleiders in de Golf "willen dat Europa meedoet" aan zo'n interventiemacht, "maar ze beseffen dat we niets kunnen doen zonder de Amerikanen. We hebben dus een gemengde Amerikaans-Europese structuur nodig."8
Niet humanitaire of morele motieven bepalen de Europese politiek in het Midden-Oosten maar zijn grootmacht-ambities. De Europese Unie wil, in concurrentie met de Verenigde Staten, haar economische positie in de regio versterken. Ook politiek en militair probeert de EU ­ voorlopig nog onder Amerikaanse vleugels ­ aan haar eigen opbouw te werken.


1. Europe and Israel: where politics and economics do not meet, www.adl.org · 2. www.eu-del.org.il, 14 april · 3. www.germany-info.org, 5 april · 4. www.adl.org · 5. www.europa.eu.int/comm/external_relations/israel · 6. Congressional Research Service. Conventional Arms Transfers to Developing Nations, 1993-2000. Augustus 2001. (www.clw.org/atop/grimmett2001_report.pdf) · 7. www.faz.com, 9 april · 8. Le Soir, 8 april 2002.

Monday 15 April 2002

Venezuela: CIA-staatsgreep mislukt - volksopstand brengt president Chávez terug

41 doden en honderden gewonden. Dat is de balans van de poging tot staatsgreep door het Venezolaanse patronaat, in opdracht van de Verenigde Staten.

Sinds president Hugo Chávez in 1998 werd verkozen, had hij de VS en de lokale elites al aardig op de heupen gewerkt, ondermeer door zijn vriendschappelijke relaties met Cuba. Maar zijn gevecht voor het behoud van staatscontrole over de oliesector kon voor Washington niet meer door de beugel. Met behulp van de CIA werd een staatsgreep voorbereid. Maar de Verenigde Staten en hun plaatselijke handlangers vergisten zich: het volk kwam in opstand en het leger koos de kant van het volk.

Getuigenis van een leider van de volksbeweging
Werd de Venezolaanse president Chavez vrijdagmorgen aan de kant geschoven na een volksopstand, zoals de media lieten uitschijnen? Niks van, getuigt Maximilien Averlaiz, een van de leiders van de volksbeweging die Chavez steunt, vanuit Caracas.
Maximilien Averlaiz: "De samenzwering bleek goed voorbereid. Alles begon met een oproep tot algemene staking voor woensdag 10 april, door een perverse alliantie van de patroonsorganisatie Fedecamaras en de corrupte vakbond Central de Trabajadores de Venezuela (CTV). De grote privé-media hielpen een klimaat van spanning scheppen. Ze hitsten de bevolking op tegen de regering. Toch bleek de staking grotendeels een mislukking. Slechts op enkele plaatsen staakten de arbeiders. Op andere plaatsen sloten de patroons gewoon hun fabrieken, zodat de arbeiders niet aan de slag konden gaan.
Na de eerste stakingsdag verlengden Fedecamaras en CTV hun staking voor onbepaalde duur en riepen ze op voor een betoging op 11 april. Tijdens die reactionaire betoging verzamelden zich ook grote groepen medestanders van president Chavez ivoor het presidentieel paleis, om zijn 'Bolivariaanse revolutie' te verdedigen. Massa's armen uit de buitenwijken zakten af naar het regeringsgebouw om hun president te steunen.
Chavez garandeerde steeds het recht op betoging voor de oppositie en riep zijn medestanders op niet in te gaan op de provocaties. Tegelijk klaagde hij de grove mediamanipulatie aan.
Terwijl Chavez donderdagavond via radio en tv een toespraak hield, werd de volgende fase van het destabilisatieplan in gang gezet. De verantwoordelijken van de rechtse oppositie dreven hun betoging richting presidentieel paleis, waar de progressieven zich hadden verzameld. Hun doel was duidelijk: er moest bloed vloeien!
Daarom gaf de regering de opdracht aan de nationale garde om tussen beide groepen betogers te gaan staan, om rellen te vermijden. Op dat ogenblik begon een aantal scherpschutters te schieten op de pro-Chavez betogers. De sluipschutters hadden zich opgesteld op de hoge gebouwen tweehonderd meter verwijderd van de volkstoeloop. De eerste twee doden vielen onder de verdedigers van hun populistische president.
Dan vielen de rechtse betogers de nationale garde aan en begon ook de hulppolitie van de burgemeester van Caracas, de extreemrechtse Alfrede Peña, op de pro-Chavez betogers te schieten. Het geweld werd uitgelokt om de contrarevolutie mogelijk te maken. De meerderheid van de doden vielen onder diegenen die Chavez verdedigden.
In de nacht van donderdag op vrijdag kwam de volgende stap. Een groep van de nationale garde en een belangrijk deel van de legerleiding keerden zich openlijk tegen president Chavez en namen het openbaar tv-net over. De nationale en internationale massamedia zijn het belangrijkste instrument geweest van deze staatsgreep, die werd georchestreerd door de rijke elites met directe steun van de Verenigde Staten." 1

Het volk verijdelt de dictatuur
Vrijdagochtend dwingen militairen president Chavez tot aftreden. Enkele uren later neemt Pedro Carmona, de baas van het patronaat, de macht in handen. Onmiddellijk toont hij zijn politieke agenda: hij beslist het parlement te ontbinden, de gouverneurs af te zetten en het hooggerechtshof naar huis te sturen. Er volgt een ware klopjacht. Volksvertegenwoordigers, ministers, burgemeesters, gouverneurs en andere verantwoordelijk worden opgepakt. Carmona draait ook alle hervormingsmaatregelen van president Chavez terug en beslist elke uitvoer van petroleum naar Cuba te staken.
Zaterdagmorgen. Vanuit de volkswijken rond de Venezolaanse hoofdstad Carácas trekken groepen van vele duizenden mensen op naar het presidentieel paleis. De pogingen om hun protest gewelddadig te onderdrukken, doet de volkswoede alleen maar toenemen. Nadat nog eens meer dan tien mensen worden gedood, beslissen verschillende generaals het volksprotest te ondersteunen. Het volk krijgt de steun van de presidentiële garde om het presidentieel paleis in te nemen.

Maximilien Averlaiz schrijft enkele uren later: "Op dit moment is het presidentieel paleis weer in handen van het volk. Er is een ministerraad bezig met verschillende leden van de regering van president Chavez. De dictatuur van het heerschap Pedro Carmona Estanga is zo goed als gevallen.
Na bijna twee dagen onderdrukking en arrestaties en na de ontbinding van de democratische instellingen gaat Carmona ten onder. Het volk van Caracas is massaal maar zonder wapens opgetrokken naar het paleis en eist de vrijlating van president Hugo Chavez. De ministers en de collaborateurs van de rechtse junta van militairen, clerus, media en patroons zijn het paleis uitgevlucht via een tunnel. We moeten zeer waakzaam blijven. De volgende uren zijn beslissend voor de toekomst van Venezuela, van de Bolivariaanse revolutie en van Latijns-Amerika. We moeten erover waken dat Chàvez niet wordt vermoord.
De grote massamedia die samenwerkten met de coup-plegers van de dictator-voor-één-dag Pedro Carmona beginnen leugens te verspreiden als zou de vrijheid van meningsuiting in gevaar zijn, omdat ze worden beschuldigd van manipulatie. Genoeg leugens! Er zijn de voorbije twee dagen volop manipulaties en vervolgingen geweest waarover deze media weigerden te informeren."
In de nacht van zaterdag op zondag wordt Chavez met een legerhelicopter terug naar Miraflores gevlogen. Tienduizenden aanhangers verwelkomen hem. Hij bedankt hen breedlachend. "Ik heb er geen moment aan getwijfeld dat het Venezolaanse volk deze staatsgreep nooit zou aanvaarden."
1. Resumen Latino-Americano, 12, 13, 14 april.

Waarom willen de VS Chavez weg?

Wie is Chavez, waarom wordt hij op handen gedragen door het gewone volk in zijn land? Een portret.

President Chavez won al verscheidene verkiezingen, sinds hij aan de macht kwam in 1998. Hij hervormde het onderwijs en verdubbelde het onderwijsbudget waardoor 1 miljoen arme jongeren voor het eerst naar school konden. Hij reguleerde de informele economie. Hij bracht de werkweek terug tot 44 uur. Hij introduceerde een systeem van microkrediet voor armen en vrouwen. De kindersterfte daalde van 21 naar 17 per duizend.
Hij hervormde de staatsinstellingen (het parlement, de grondwet, het gerecht). Hij voert een onafhankelijke buitenlandse politiek, waarbij hij in belangrijke mate de politiek van de OPEC (olieproducerende landen) beïnvloedt, relaties aanknoopt met Irak en Libië, en diplomatieke en economische banden uitbouwt met Cuba. President Chavez ging op bezoek naar Havana en sloot er een petroleum-akkoord waarmee de energiebevoorrading van Cuba is verzekerd. Ook andere landen uit de Caraïben sloten voordelige akkoorden af.
De aanvallen van de Verenigde Staten tegen Afghanistan veroordeelde Chavez als "het bestrijden van het terrorisme met terrorisme" en hij eiste dat het vermoorden van onschuldigen zou stoppen. Als antwoord riep de VS-regering tijdelijk haar ambassadeur terug uit Caràcas. De veiligheidsdiensten van de VS kregen niet de gevraagde informatie over de uitgebreide Arabische gemeenschap in Venezuela. Zijn minister van Defensie vroeg aan de permanente militaire vertegenwoordiging van de Verenigde Staten in Venezuela om hun kantoor in het hoofdkwartier van de Venezolaanse strijdkrachten te ontruimen. De weigering van het regime van Chavez om Amerikaanse verkenningsvliegtuigen in zijn luchtruim toe te laten, vermindert de militaire druk op de Colombiaanse guerrilla.

VS hebben niet alleen in Venezuela problemen

Sinds eind de jaren '90 is het centrum van het verzet tegen de Verenigde Staten in Latijns-Amerika naar het noorden verschoven: Colombia, Ecuador en Venezuela.

In Colombia controleren de gezamenlijke guerrillalegers een breed gebied ten zuiden van Bogotà tot de Ecuadoriaanse grens, in het noordoosten richting Panama en in uitgestrekte gebieden ten oosten en ten westen van de hoofdstad. Bovendien zijn er in vele steden stadsmilities actief. Tegelijk zijn er ook brede volksbewegingen van boeren en arbeiders, die met hun stakingen het regime dooreenschudden.
In Ecuador is een brede en radicale volksbeweging actief, die de voorbije jaren al twee pro-Amerikaanse presidenten heeft doen aftreden. En het massale verzet van de boeren- en indianenbeweging in Ecuador tegen de militarisering van de grens tussen Ecuador en Colombia, verzwakt de slagkracht van het VS-leger.
Terwijl de VS in Colombia een bijna exclusief militaire strategie volgen, proberen zij in Venezuela een intensieve ondermijningsstrategie te volgen, samen met de Venezolaanse elites. Die strategie kwam in november 2001 in een stroomversnelling. Toen vaardigde Chavez 49 economische wetten uit, onder meer voor landhervorming en voor het behoud van de staatscontrole over de oliesector. Venezuela is de vierde grootste uitvoerder van olie. Het bedrijf staat in voor 80 procent van de inkomsten uit export en 50 procent van de belastingsinkomsten.

Eenzelfde strategie in Venezuela en Palestina
Luttele uren na de staatsgreep erkenden de Verenigde Staten de 'interimregering' van coup-pleger Carmona. De Europese Unie wou niet onderdoen. Bij monde van het Spaanse voorzitterschap bevestigde ze haar vertrouwen in de overgangsregering dat die "de democratische waarden en instellingen zou respecteren."1 Ook het Internationaal Muntfonds verklaarde zich direct bereid de nieuwe dictator te helpen.
In haar editoriaal van 13-14 april stelt Radio Havana Cuba over deze houding van het Westen:
"Wat de VS-regering Chavez verwijt is dat hij probeerde de olieproducerende landen van de OPEC te laten samenwerken om een rechtvaardige prijs af te dwingen, zodat het volk van Venezuela uit de ondraaglijke miserie van Latijns-Amerika zou geraken. Het leger heeft een president van het patronaat in het zadel geholpen. Dat is allemaal gebeurd op bevel van de Verenigde Staten, die hun petroleum voor een heel groot deel uit Venezuela betrekken. (...)
Het kapitalisme heeft vandaag dezelfde strategie in Latijns-Amerika als in Palestina: buigen of barsten. Men begrijpt niets van de VS-strategie als men niet begrijpt dat ze een voorbode is voor de fascisering van het kapitalisme, met repressie en de opkomst van fascistische en integristische bewegingen om de massabeweging te verhinderen. Ze willen de crisis van het kapitalisme nog maar eens afwentelen op de volkeren. De regeringen die medeplichtig zijn aan die ondraaglijke druk op de volkeren zullen beschouwd worden als bondgenoten, de anderen als vijanden die met geweld, misdaden en martelingen moeten worden weggeveegd, ook als dat sociale uitbarstingen teweeg brengt die men dan in het bloed kan smoren, om een 'voorbeeld' te stellen. () Het enige antwoord ligt in de massabeweging, de verdediging van de vrede en de sociale rechtvaardigheid. We moeten ons verenigen want we staan voor een fasciserende periode van het kapitalisme."2
1. Le Soir, 15 april · 2. www.radiohc.org.

Volgens het boekje van de CIA
"Hoe weten we dat de CIA achter deze poging tot staatsgreep zat in Venezuela?", vraagt William Blum zich af. Als auteur van Het vermoorden van de hoop, een boek over de militaire interventies van de VS en de CIA na de Tweede Wereldoorlog, kent hij ook het antwoord: "Eenvoudig: omdat het altijd zo geweest is. Zoals we weten dat de zon elke dag opkomt en dat er geen reden is om te denken dat het morgenvroeg anders zal zijn."
"De Washington Post informeert op 13 april vanuit Venezuela: 'Leden van de verscheiden oppositiegroepen hebben de voorbije weken voortdurend de VS-ambassade bezocht. Daarbij bevonden zich actieve op rust gestelde generaals, de bazen van de media en politici van de oppositie.' Verder is geweten dat in de voorbije maanden verscheidene leiders van de oppositie een bezoek brachten aan Washington. Ze kregen daarvoor o.a. financies van het Internationaal Republikeins Instituut, een onderdeel van het National Endowment for Democracy dat sinds jaren een façade-organisatie is van de CIA."1
1. www.eurosur.org/rebelion

Friday 12 April 2002

Waarom wilden de Verenigde Staten Chavez weg?

De staatsgreep in Venezuela tegen president Chavez is niet alleen een zeer zware tegenslag voor het volk in Venezuela maar ook voor de anti-imperialistische strijd in Colombia en Ecuador en in heel Latijns-Amerika.

Het is sinds eind de jaren ’90 dat het centrum van het verzet tegen de Verenigde Staten naar het noorden van Zuid-Amerika verschuift: Colombia, Ecuador en Venezuela.
In Colombia controleren de gezamenlijke guerrillalegers een breed gebied ten zuiden van Bogotà tot de Ecuadoriaanse grens, in het noordoosten richting Panama en in uitgestrekte gebieden ten oosten en ten westen van de hoofdstad. Bovendien zijn er in vele steden stadsmilities actief. Tegelijk zijn er ook brede volksbewegingen van boeren en arbeiders, die met hun stakingen het regime dooreenschudden.
In Venezuela won president Chavez al verscheidene verkiezingen. Hij hervormde de staatsinstellingen (het parlement, de grondwet, het gerecht). Hij voert een onafhankelijke buitenlandse politiek, waarbij hij in belangrijke mate de politiek van de OPEC beinvloedt, relaties aanknoopt met Irak, en diplomatieke en economische banden uitbouwt met Cuba.
In de drie landen verzetten de gewapende bewegingen, het volksverzet en het progressief regime van Chavez zich tegen het interventionisme van Washington en zijn neoliberale politiek.
De weigering van het regime van Chavez om Amerikaanse verkenningsvliegtuigen in zijn luchtruim toe te laten, vermindert de militaire druk op de Colombiaanse guerrilla. En het massale verzet van de boeren- en indianenbeweging in Ecuador tegen de militarisering van de grens tussen Ecuador en Colombia, verzwakt de agressie van het VS-leger. President Chavez ging op bezoek naar Havanna, en sloot er een petroleum-akkoord waarmee de energiebevoorrading van Cuba is verzekerd. Ook andere landen uit de Caraïben sloten voordelige akkoorden af.
Terwijl de VS in Colombia een bijna exclusief militaire strategie volgen, probeerden zij in Venezuela te vermijden te snel in een grote confrontatie terecht te komen. Ze beseften dat de krachtsverhoudingen in Venezuela ongunstig waren voor een directe militaire actie. Daarom hebben zij samen met de Venezolaanse elites hun ondermijningswerk geïntensifieerd. President Chavez was er wel in geslaagd een volksbeweging uit te bouwen die zijn beleid steunde. Maar, net als Allende in Chili in de periode 1970-1973, heeft hij het imperialisme en de plaatselijke elites zwaar onderschat.