Publication list - PUBLIC HEALTH

De Vos P, García A, Alvarez A, Rodríguez A, Bonet M, Van der Stuyft P (2012) Public health services, an essential determinant of health during crisis. Lessons from Cuba, 1989-2000. Trop. Med. Int. Health 17: 469-479.

De Ceukelaire W, De Vos P, Criel B (2011) Political will for better health, a bottom-up process. Trpo. Med. Int. Health 16: 1185-1189.

De Vos P, Guerra M, Sosa I, Ferrer L, Rodríguez A, Bonet M, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2011) Comprehensive participatory planning and evaluation (CPPE). Social Medicine 6(2): 106-117.

De Vos P, Guerra M, Sosa I, Ferrer L, Rodriguez A, Bonet M, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2011) Planificación y evaluación participativa e integral (PEPI). Medicina Social 6(2): 120-133.

De Vos P (2010) Strengthening public health systems: an analysis of global trends and counter-praxis in Cuba. Dissertation - PhD in Medical Sciences. Ghent University, 29th of November 2010.

Londoño E, Dario-Gómez R, De Vos P (2010) Colombia’s health reform: false debates, real imperatives. Lancet 375: 803.

De Vos P, Orduñez-García P, Santos-Peña M, Van der Stuyft P (2010) Public hospital management in times of crisis: lessons learned from Cienfuegos, Cuba (1996-2008). Health Policy 96, 64-71. [DOI: 10.1016/j.healthpol.2010.01.005]
(Also in MEDICC Review 2010 12(2): 37-43.)

Van Olmen J, Criel B, Devadasan N, Pariyo G, De Vos Pol, Van Damme W, Van Dormael M, Marchal B, Kegels G (2010) Primary Health Care in the 21st century: primary care providers and people's empowerment [editorial]. Trop. Med. Int. Health 15: 386-390.

De Vos P, Van der Stuyft P (2009) The right to health in times of economic crisis: Cuba’s way. Lancet 374, 1575-1576.

De Vos P, De Ceukelaire W, Malaise G, Pérez D, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2009) Health through people’s empowerment: a rights-based approach to participation. Health and Human Rights 11(1):23-35.

De Vos P, Malaise G, De Ceukelaire W, Perez D, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2009) Participation and empowerment in Primary Health Care: from Alma Ata to the era of Globalization. Social Medicine 4(2), 121-127. http://journals.sfu.ca/socialmedicine/index.php/socialmedicine/article/view/269/633.
De Vos P, Malaise G, DeCeukelaire W, Perez D, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2009) Participación y empoderamiento en la atención primaria en salud: desde Alma Ata hasta la era de la globalización. Medicina Social 4(2); 127-134. http://journals.sfu.ca/socialmedicine/index.php/medicinasocial/article/view/314/651.
Perez D, Lefèvre P, Romero MI, Sanchez L, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Augmenting frameworks for appraising practices of community-based health interventions. Health Policy and Planning 24(5): 335-341. (DOI:10.1093/heapol/czp028)

De Ceukelaire W, De Vos P (2009) Social movements are key towards universal health coverage. Lancet 374:1888.

De Ceukelaire W, De Vos P (2009) Governments, civil society, and social determinants of health. Lancet 373, 298-299.

De Vos P (2009) Las nuevas oportunidades para América Latina. p 161-175. In: Barten F, Rovere M, Espinoza E (eds). Salud Para Todos. Una Meta Posible. Pueblos Movilizados y Gobiernos Comprometidos en un Nuevo Contexto Global. Buenos Aires, IIED – América Latina Publicaciones 2009. [http://www.iied-al.org.ar/Libro%20Salud%20para%20todos.pdf]. [ISBN: 978-987-22370-5-9]

Soors W, De Vos P, Criel B (2009) Sociale Zekerheid is geen 'vraatzuchtig monstertje'. De Standaard, 14 augustus.

De Vos P, De Ceukelaire W, Bonet M, Van der Stuyft P. Commentary: Cuba's health system: challenges ahead. Health Policy and Planning 2008;23:288-290.

De Vos P et al. Uses of first line emergency services in Cuba. Health Policy 2008; 85(1):94-104.

De Vos P, De Ceukelaire W, Bonet M, Van der Stuyft P. Cuba’s international cooperation in health: an overview. International Journal of Health Services 2007; 37(4):761-776.

Van der Stuyft P, De Vos P. The USA and “Cuban doctors working abroad”. Lancet 2007; 369:2160 (30th June).

De Vos P, Barroso I, Rodriguez A, Bonet M, Van der Stuyft P. The functioning of the Cuban home hospitalization programme: a descriptive analysis. BMC Health Services Research 2007, 7:76.

Barroso Utra IM, García Fariñas A, Rodríguez Salvá A, De Vos P, Bonet Gorbea M, Van Der Stuyft P. El ingreso en el hogar y su costo directo en Cuba. Rev Panam Salud Publica. 2007; 21(2/3):85-95.

De Vos P. Cuba's delayed transition needs (Letter). Lancet 2006; 368:1324 (14th October).

De Vos P, De Ceukelaire W and Van der Stuyft P. Colombia and Cuba: contrasting models in Latin-American health sector reform. Trop Med Int Health 2006; 11(10): 1604-1612.

De Vos P and Van der Stuyft P. Cuba's international cooperative efforts in health (Letter). BMJ 2006;333:603 (16 September).

De Vos, P. Cuba's international cooperation efforts in health. (e-mail letter) BMJ 2006; 333. 2nd of September. (bmj.bmjjournals.com/cgi/eletters/333/7566/464)

De Vos, P. Health Report on Cuba. "No One Left Abandoned": Cuba's National Health System Since the 1959 Revolution. International Journal of Health Servicies 2005; 35(1): 189-207.

De Vos, P., Murlá, P., Rodriguez, A., Bonet, M., Más, P., Van der Stuyft, P. Shifting the demand for emergency care in Cuba's health system. Social Science & Medicine 2005; (60)3: 609-616.

De Vos, P., Bonet, M., Van der Stuyft, P. Health and human rights in Cuba (LETTER). Lancet 2004; 364: 2177-2178.

De Vos, P., Dewitte, H., and Van der Stuyft, P. Unhealthy European Health Policy. International Journal of Health Services 2004; 34(2): 255–269.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisering en gezondheid. Een alternatief voor commercialisering en privatisering. Etudes marxistes 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisation et santé. Une alternative à la commercialisation et à la privatisation. Etudes marxistes 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos P. Crise économique et soins de santé à Cuba. Lett RIAC 2000; juin: 24-26.

De Vos P. Economic crisis and health care in Cuba. INFI Newsl 2000; June: 24-26.

Van der Stuyft P & De Vos P. Nicaragua's debt burden: a permanent hurricane (LETTER). Lancet 1996; 352, 2024.

Van der Stuyft P, De Vos P & Hilderbrand K. USA ans shortage of food and medicine in Cuba(LETTER). Lancet 1997; 349, 363.

Criel B, De Vos P, Van Lerberghe W & Van der Stuyft P. Community financing or cost recovery: empowerment or social dumping?(EDITORIAL). Tropical Medicine and International Health 1997; 1, 281-282.

Porignon D, De Vos P, Hennart P Problématique du secteur santé au Zaïre. 1994. ULB Brussel en ITG Antwerpen.

De Vos P. The role of the general practitioner at the first line health services in Rivas, Nicaragua. Thesis Masters’ of Public Health 1992; ITM Antwerp.

Castillo L, Wesseling C, Aguilar H, Castillo C, De Vos P. Uso e impacto de los plaguicidas en tres países centroamericanos. Estudios Sociales Centroamericanos (Costa Rica) 1989; 49, 119-139.

Publicaties in Cubaanse medische tijdschriften

Álvares Pérez AG, Alegret Rodríguez M, Gonzálvez IPL, Leyva León Á, Rodríguez Salvá A, Bonet Gorbea M, et al. Diferenciales de salud y una aproximación mediante el empleo dell coeficiente de Gini y el índice de concentración en las provincias cubanas, 2002-2008. Rev Cubana Hig Epidemiol 2011;49(2):202-17.

Ferrer Ferrer L, Bonet Gorbea M, Alfonso Sagué K, Guerra Chang M, García Fariñas A, De Vos P. Evaluación del proceso de intervenciones comunitarias para la prevención y control de los factores de riesgo y enfermedades no transmisibles (2003-2005). Rev Cubana Hig Epidemiol 2011;49(1):33-46.

Jova-Morel R, Rodríguez-Salvá A, Piñera AD, Acosta SB, Lorenzo IS, De Vos P, et al. Modelos de atención a pacientes con enfermedades crónicas no transmisibles en Cuba y el mundo. MEDISAN 2011;15(11):1609-20.

Sosa I, Rodriguez A, Abreu I, Guerra M, Lefèvre P, De Vos P (2011)Percepción sobre el análisis de situación de salud en un Consejo Popular de Centro Habana. Rev Cubana Hig Epidemiol 49(3): 183-190.

Rodriguez A, Alvarez A, Sosa I, De Vos P, Bonet M, Van der Stuyft P (2010) Rev. Cubana Hig. Epidemiol. 48(2): 177-196.


Alvarez A, Fariñas A, Rodriguez A, Bonet M, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Los estudios organizacionales en el abordaje de los determinantes de salud. Rev. Cubana Hig. Epidemiología 47(1).

Álvarez-Pérez AG, García-Fariñas A, Rodríguez-Salvá A, Bonet-Gorbea M, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Algunas evidencias cualitativas acerca de la determinación de la salud en Cuba (1989 a 2000). [Electronic only] Revista Cubana de Higiene y Epidemiología. 47(1). [http://bvs.sld.cu/revistas/hie/vol47_1_09/hie02109.htm]

Álvarez-Pérez AG, García-Fariñas A, Rodríguez-Salvá A, Bonet-Gorbea M, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Los estudios organizacionales en el abordaje de los determinantes de la salud [Electronic only] Revista Cubana de Higiene y Epidemiología.47(1). [http://bvs.sld.cu/revistas/hie/vol47_1_09/hie06109.htm]

Van der Stuyft P, De Vos P (2008) La relación entre los niveles de atención constituye un determinante clave de la salud [electronic only]. Rev Cubana Salud Pública 34 (4) , 1-9 [http://bvs.sld.cu/revistas/spu/vol34_4_08/spu14408.htm]

García-Fariñas A, Rodríguez-Salvá A, Marine-Alonso M, De Vos P, Van der Stuyft P (2008) Gastos asumidos por la familia durante el ingreso en el hogar [electronic only]. Rev Cubana Salud Pública 34 [http://scieloprueba.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0864-34662008000200007&lng=es&nrm=iso].

Alvarez Pérez AG, García Fariñas A, Rodriguez Salvá A, Bonet Gorbea M, De Vos P, Van der Stuyft P (2008) La regionalización de los servicios de salud como una estrategía de reorganización sanitaria [electronic only]. Revista Cubana de Higiene y Epidemiología 46, 1-12 [http://bvs.sld.cu/revistas/hie/vol46_1_08/hie07108.htm].

García Fariñas A, Barroso Utra IM, Rodriguez Salvá A, De Vos P, Van der Stuyft P, Bonet Gorbea M (2008) Costos directos del ingreso en el hogar en Cuba [electronic only]. Revista Cubana de Salud Pública 34, 1-8 [http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0864-34662008000100014&lng=es&nrm=iso].

García Fariñas A, Rodriguez Salvá A, De Vos P, Van der Stuyft P (2008) Ingreso en el hogar: empleo de medicamentos y sus efectos económicos [electronic only]. Revista Cubana de Farmacia 34, 1-8 [http://bvs.sld.cu/revistas/far/vol42_1_08/far09108.htm].

García Fariñas A, Rodriguez Salvá A, De Vos P, Jova Morel R, Bonet Gorbea M, García Roche R, Van der Stuyft P (2006) Costos del subsistema de urgencias en la atención primaria de salud en Cuba, 1999-2000 [electronic only]. Revista Cubana de Salud Pública 32, 1-6 [http://bvs.sld.cu/revistas/spu/vol32_1_06/spusu106.htm].

Rodriguez Salvá A, Díaz Socarrás AJ, Ibarra Sala AM, De Vos P, Mariné Alonso M, Van der Stuyft P, Bonet Gorbea M (2006) El trabajo en equipo en consultorios médicos compartidos: opción a desarrollar en la atención primaria [electronic only]. Revista Cubana de Higiene y Epidemiología 44 [http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1561-30032006000100005&lng=es&nrm=iso&tlng=es

Publicatielijst - Europa - Internationaal - Vrede

De Vos P, Houben H. Is demondialisering het nieuwe grote linkse alternatief? Marxistische Studies 99, IMAST, Brussel, 2012.

Cottenier J, De Vos P. Welke strategie tegenover “de stille staatsgreep van BusinessEurope”? Marxistische Studies 98, IMAST, Brussel, 2012.

De Vos P. De Verenigde Socialistische Partij van Venezuela - PSUV. Marxistische Studies 88. IMAST, Brussel, 2009.

De Vos P. Le Parti Socialiste Unifié du Venezuela PSUV. Etudes Marxistes 88. IMAST, Bruxelles, 2009.

De Vos P. Venezuela en het socialisme van de 21e eeuw. Marxistische Studies 87. IMAST, Brussel, 2009, p 81-94.

De Vos P (2009) Le Venezuela et le socialisme du 21ième siècle. Etudes Marxistes 87. IMAST, Bruxelles, 2009.

De Vos, P. Venezuela : Anti-imperialisme en socialisme. Marxistische Studies 77. IMAST, Brussel, 2007. p.11-76.

De Vos, P. Venezuela : Anti-impérialisme et socialisme. Etudes Marxistes 77. INEM, Bruxelles, 2007. p.11-79.

De Vos, P. Les ONG, missionnaires de la nouvelle colonisation. Dans : Frédéric Delorca ed. Atlas alternatif. Le monde à l’heure de la globalisation impériale. Le Temps des Cerises, 2006. p.57-62.

De Vos, P. Multinationales et mouvment tiers-mondiste: partenaires ou adversaires? Un point de vue radical. Dans: Gotovich,J. & Morelli, A.(Eds) Les solidarités internationales. Histoire et perspectives; p.213-224. Collection La Noria. Editions Labor, Bruxelles, 2003.

Franssen, P., and De Vos, P. 11 September. Waarom de kapers vrij spel kregen. EPO, Antwerpen, 2002. 184p.

Franssen, P., and De Vos, P.Le 11 septembre. Pourquoi ils ont laissé faire les pirates de l'air. EPO, Anvers, 2002. 184p.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisation et santé. Une alternative à la commercialisation et à la privatisation. Marxistische Studies 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisering en gezondheid. Een alternatief voor commercialisering en privatisering. Etudes marxistes 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos, P., Van Duppen, D., Vandepitte, M., and Merckx, F. NGO's. Missionarissen van de nieuwe kolonisatie. EPO, Antwerpen, 1994.

Saturday 29 November 2008

Venezuela: Doodseskaders vermoorden drie syndicalisten

Op donderdag 27 november werden drie leiders van de revolutionaire vakbond UNT in de Venezolaanse deelstaat Aragua vermoord.
In de industriezone la Encrucijada, Cagua werden Richard Gallardo, Luis Hernández en Carlos Requena vanuit een rijdend voertuig neergeschoten. Die bewuste 27 november waren ze de hele dag actief geweest bij een arbeidsconflict in een zuivelfabriek van Colombiaanse eigenaars. De arbeiders hadden het bedrijf bezet omdat de eigenaars de collectieve arbeidsovereenkomst niet naleefden. De eigenaars dreigden hun bedrijf te sluiten. Donderdagmiddag drong de politie het bedrijf binnen en viel ze de bezetters aan. Enkele uren na de politie-interventie slaagde de UNT-vakbond erin het bedrijf opnieuw te bezetten.
Luis Hernández en Richard Gallardo spraken hun woede uit over de “tirannie van enkele patroons die de rechten van de arbeiders verkrachten. Als de patroons het bedrijf daadwerkelijk zouden sluiten, moet het bedrijf worden genationaliseerd", eisten ze. Enkele uren later werden ze in koelen bloede vermoord, samen met Carlos Requena.
Vandaag is de deelstaat Aragua nog in handen van de oppositie, maar bij de verkiezingen van vorige zondag won de PSUV van president Chávez de verkiezingen.
Wie zijn solidariteit met de UNT wil uitdrukken en zijn medeleven wiluitdrukken aan de familie van de vermoorde syndicalisten, kan dit op deSolidair-site doen. Wij bezorgen de boodschappen aan de UNT.

Interview Venezolaanse staalarbeider Jesus Pino Strijden voor socialisme anno 2008

Bouwen aan het socialisme van de 21ste eeuw. Jesus Pino stond vooraan in het gevecht voor de nationalisatie van zijn bedrijf in Venezuela. We hadden daarover een boeiend gesprek met hem.

Het staalbedrijf Sidor ligt in de deelstaat Bolivar, in het oosten van Venezuela. Met een capaciteit van 48 miljoen ton vloeibaar staal per jaar is het de grootste staalproducent van het land. In 1964 opgericht als een staatsbedrijf, werd het bedrijf geprivatiseerd in 1997. Het Italiaans-Argentijnse Techint begon een drastische ‘modernisering’. Er bleven nog maar 5.200 arbeiders in Sidor, met daarnaast zo’n 8.000 werknemers in onderaanneming.
In maart dit jaar werd het bedrijf na een maandenlang sociaal conflict genationaliseerd. Jesus Pino, die op Sidor werkt, was uitgenodigd op de Solidariteitsdag voor Venezuela vorige maand in Brussel om daarover te komen spreken.

Waarrond draaide het sociale conflict in Sidor?
Jesus Pino. Het ging om de hernieuwing van de collectieve arbeidsovereenkomst. De arbeiders hadden duidelijke eisen: de lonen moesten omhoog, alle arbeiders in onderaanneming moesten terug in het bedrijf worden opgenomen, en er moest een aanzienlijke pensioenverhoging komen, want nu lag de uitkering onder het minimumloon.
De eis van hernationalisering werd dan nog niet gesteld door de meerderheid van de arbeiders. Enkel de ‘syndicale alliantie’, één van de vele vakbondsgroepen in het bedrijf, en een georganiseerde groep van Bolivariaanse arbeiders verdedigden die eis. Wij argumenteerden dat dit nodig was om loon naar werk te krijgen. De multinational verkocht de onbewerkte staalplaten aan haar eigen buitenlandse vestigingen voor zo’n 200 dollar, terwijl de marktwaarde 600 dollar bedroeg. Bovendien was er een betalingstermijn van 6 maand, wat extreem lang was. Maar na meer dan een jaar discussie liet de directie in maart 2008 haar ‘definitief’ standpunt kennen: het was njet.

En dan radicaliseerde het conflict?
Jesus Pino. Ja, onvermijdelijk. Steeds meer arbeiders gingen de nationalisatie van het bedrijf als oplossing zien. Maar er was een ernstig probleem: de minister van Arbeid weigerde die eis te steunen. Hij wou een referendum over het voorstel van de patroons van Sidor. Maar de vakbond was de minister te snel af: ze organiseerden zelf een referendum waar de eis van nationalisering voorlag. Bijna 90 % van de arbeiders steunden die eis. Maar de minister weigerde de resultaten van dit referendum te erkennen, en organiseerde samen met de gouverneur van de deelstaat een politiemacht om de staking te breken.
Uiteindelijk kwam president Hugo Chávez tussen: na een ultieme onderhandelingsronde waarbij de bedrijfsleiding voet bij stuk hield, kondigde Chávez de nationalisatie van het bedrijf aan. Hij zette ook de minister van Arbeid af.
Alleen de Communistische Partij van Venezuela en enkele leden van de revolutionaire vakbond UNT hebben in maanden de arbeiders gesteund.

Wat is er veranderd sinds de nationalisering?
Jesus Pino. De collectieve arbeidsovereenkomst werd getekend, en 1.200 arbeiders uit de onderaanneming kregen onmiddellijk een bedrijfscontract. Voor de anderen werd een commissie opgericht die de situatie zou bestuderen. De betrokkenheid van de arbeiders bij de bedrijfsleiding is nu veel sterker.
Wij hebben in het bedrijf ook een Revolutionair Front opgericht. Het gaat om een beweging die niet enkel syndicale eisen stelt, maar ook de politieke veranderingen trekt. Er is vandaag in ons land een hele discussie bezig over de rol van de arbeidersklasse in de opbouw van het socialisme in Venezuela.

Hebben de arbeiders nu ook een inbreng in het bestuur van het bedrijf?
Jesus Pino. Met ons Revolutionair Front willen we bijdragen om twee doelstellingen te bereiken die president Chávez stelde: Van Sidor een model maken op het vlak van management van de productie, en ook van Sidor een socialistisch bedrijf maken. Daarvoor zijn twee zaken nodig. Enerzijds de deelname van de arbeiders in de leidende structuren en in de controle van het bedrijf. Daarnaast zal een socialistisch Sidor de productie en de winst van het bedrijf ten dienste stellen van de ontwikkeling van het land.

Hoe zie je de rol van de communisten (PCV) in de arbeidersstrijd?
Jesus Pino. We denken dat we in Sidor een belangrijke bijdrage hebben kunnen leveren om het eindresultaat te bereiken: de nationalisatie. Maar we moeten nog grote stappen vooruit zetten in de verdere politisering van de arbeiders.

Je hebt hier in België contact gehad met de vakbonden?
Jesus Pino. Een sterk punt van de Belgische syndicale beweging is de eenheid, met twee grote vakbonden (en een kleinere). Voor ons is zo’n sterkere eenheid heel belangrijk. De nationale opbouw van een strijdbare revolutionaire vakbond staat nog in zijn kinderschoenen.
De problemen hier in België en in Venezuela zijn sterk verschillend, maar op de plaatsen die ik deze week heb bezocht, zoals een vakbondsvergadering van Carrefour, de mensen zonder papieren, en syndicalisten van de christelijke vakbond, was de interesse groot om te weten hoe het er Venezuela aan toe gaat.

Wat wilden de Belgische syndicalisten van u weten?
Jesus Pino. Vaak was er een kritische opstelling, maar steeds solidair. Wat opviel is dat veel Belgische syndicalisten discussieerden over hoe het socialisme van de 21ste eeuw er moet uitzien. De situatie in Venezuela is verschillend van die van Vietnam, van Oost-Europa of van Cuba. Wij willen een socialisme opbouwen in onze eigen context, gebaseerd op de marxistische theorie over het socialisme, aangevuld met onze nationale denkers zoals Simon Bolivar. We willen ons baseren op onze eigen geschiedenis en onze cultuur en gewoonten.

Waarom is het socialisme noodzakelijk voor Venezuela?
Jesus Pino. Alle vorige regeringen lieten ons land voortboeren in de miserie. Met meer dan twee miljoen analfabeten, met een tekort van bijna twee miljoen woningen, met financiële problemen ondanks de olierijkdom en met zowat 80 % van de bevolking die in armoede leeft.
Om al die problemen op te lossen moet er een systeem komen van sociale rechtvaardigheid en gelijkheid. Het enige systeem dat deze principes kan verzekeren, is het socialisme. Dan kan de productie aangewend worden om onze noden te lenigen, en niet voor het winstbejag van de multinationals. Dan kunnen we onze politieke onafhankelijkheid verdedigen, en kunnen we een technologie ontwikkelen die aangepast is aan onze behoeften. Dan kan de solidariteit centraal staan, niet het individualisme van de kapitalistische maatschappij.

Tuesday 25 November 2008

Venezuela: Overwinning met een wrange smaak

De partij van president Chávez, de PSVU, won in zeventien deelstaten. De oppositie won er in vijf, waaronder de twee dichtstbevolkte, en in de hoofdstad. Tot voor kort had de oppositie enkel de drie kleinste en rijkste gemeenten van de hoofdstad in handen. Maar de PSUV verloor nu ook de gemeente Sucre, met vooral armen en lagere middenklasse, plus het bestuur van Groot-Caracas. Hoewel Libertador, de gemeente waar de armsten wonen in handen van de PSUV blijft, is dit toch een zware slag. In 2004 had Chávez nog de hoofdstad en 20 van de 22 staten in handen gekregen, maar in de voorbije jaren waren drie gouverneurs naar de oppositie overgelopen. Chávez benadrukte dat de PSUV 17 deelstaten had gewonnen, waarvan 8 met méér dan 60 % en over het hele land kreeg de PSUV zo’n 5,4 miljoen stemmen of 57 % van het totaal. Nog steeds een comfortabele meerderheid. Reacties van vrienden uit Venezuela zijn kritischer: “Toen we vorig jaar het referendum over de nieuwe grondwet verloren, was de conclusie duidelijk: de corruptie moest aangepakt worden, het beleid moest efficiënter en dichter bij de mensen.”