Mensen zonder papieren - Relaas van een bewogen maand voor Angelica

"We zijn zo blij dat we weer vrij zijn"

Ik wil iedereen bedanken. Maar er blijven nog altijd kinderen achter in het gesloten centrum in Steenokkerzeel.” De 11-jarige Ecuadoraanse Angelica haalde in binnen- en buitenland de voorpagina’s.

We zijn 31 juli, Angelica en haar moeder zijn op vrije voeten, na een verschrikkelijke maand opsluiting.

30 juni. Arrestatie van Angelica en haar mama in Dilbeek op aangeven van een buurtbewoonster. Ze belt de politie. “Er zijn zigeuners in mijn straat”. Ze worden een nacht vastgehouden in het politiebureau van Dilbeek.

1 juli. Uitwijzingsbevel en opsluiting in gesloten centrum van Steenokkerzeel.

11 juli. De raadkamer beveelt de vrijlating wegens de psychologische problemen van Angelica. Het parket gaat in beroep. Angelica en Ana blijven opgesloten.

17 juli. Bezoek van president Correa van Ecuador aan Ana en Angelica in het gesloten centrum van Steenokkerzeel.

21 juli. Betoging voor het gesloten centrum voor de vrijlating van Angelica.

26 juli. Beroep van het parket tegen de vrijlating van Ana en Angelica. Het psychologisch rapport wordt niet eens bekeken.

27 juli. Bezoek van kinderrechtencommissaris Claude Lelièvre, samen met parlementsleden bij Ana en Angelica. Ze vragen de uitwijzing op te schorten.

29 juli. Betoging voor het gesloten centrum. Mevrouw Correa (Anne Malherbe) neemt deel aan de betoging en bezoekt Ana en Angelica.

30 juli om 7u. Uitwijzing naar Ecuador. Angelica en Ana worden om 7u ’s ochtends opgehaald en naar Zaventem vervoerd in afwachting van een vliegtuig om 18u30. Ana verzet zich op de vlieghaven, wordt geslagen, geboeid. Een dokter stelt de kwetsuren vast in aanwezigheid van een advocaat. Een laatste verzoek tot vrijlating wordt door de advocaten ingediend, op basis van doktersrapport en van de medische rapporten over Angelica.

30 juli 16u30. Angelica en Ana worden in een busje gestopt en naar Schiphol (luchthaven van Amsterdam) vervoerd om daar met een vliegtuig gerepatrieerd te worden.

30 juli 16u30. Bijeenkomst van sympathisanten op de luchthaven op na een oproep van de advocaten en de dokter.

30 juli 16u40. Vonnis van het kortgeding. De rechtbank beslist dat Angelica en Ana moeten worden vrijgelaten, op basis van artikel 3 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Het busje naar Schiphol moet rechtsomkeer maken. De Dienst Vreemdelingenzaken tekent verzet aan.

30 juli 20u30. Angelica valt in Sint-Joost in de armen van haar papa. “Ik ben terug vrij!”

Riet Dhont

“Geen enkel kind hoort thuis in een gesloten centrum"

De arrestatie van Angelica geeft een beeld van het lot van de kinderen in de gesloten centra. Officiële rapporten spreken van psychologische kindermishandeling.

Er bestaan in België 6 gesloten centra. In drie daarvan zitten gezinnen: in het centrum 127 en 127bis in Steenokkerzeel en in het centrum van Merksplas. Angelica zat in 127bis: een gebouwencomplex omringd met hekwerk en prikkeldraad.

In 1999 werd na een verzoek van een Libanese familie op last van een rechter al een verslag opgemaakt door psychologen, kinderpsychiaters en sociale assistenten. Dat verslag sprak al van “psychologische kindermishandeling, die het directe gevolg is van de structuur zelf (van het gesloten centrum) en zijn werkingsmethoden.”Het verslag onderstreept dat “dit waarschijnlijk geldt voor alle kinderen die in dezelfde omstandigheden moeten leven".

Als gevolg van dit verslag werd besloten de opsluitingsvoorwaarden te verbeteren en het centrum van Steenokkerzeel herin te richten. Dat is nooit gebeurd.

Na de affaire Angelica maakte kindercommissaris Claude Lelièvre een nieuw verslag op. Over de kamers schrijft hij: “In vergelijking met mijn vorige bezoek lijken de kamers alsmaar meer op cellen van gevangenen in een gevangenisomgeving (graffiti, stank, slechte staat). De algemene netheid vermindert. Er is geen enkele intimiteit in de kamers.”
Hij besluit: ”Sinds 2005 lijken de opsluitingsomstandigheden verslechterd. Ik blijf erbij dat het centrum 127bis geen geschikte plaats is voor het welzijn en de goede ontwikkeling van een kind, en dat daar geen enkel kind thuishoort".

De nieuwe regering-Leterme zou overwegen aangepaste centra te bouwen, met een maximaal verblijf van twee weken. Dergelijke beloften zijn ook al gemaakt in 1999. Moeilijk te geloven dat ze nu wel worden gehouden. En trouwens, hoe doe je dat, een gevangenis ‘aanpassen’ voor kinderen? Hoe maak je opsluiting dragelijk? In de psychologische verslagen over opgesloten kinderen lees je dat ze totaal niet begrijpen hoe hun gedrag of dat van hun ouders opsluiting verdient. En zo is het ook: niets in hun gedrag verantwoordt dat zij van hun vrijheid beroofd worden of hun ouders bestraft. De gesloten centra moeten verdwijnen. En er moet een verbod komen op het opsluiten van kinderen


Interview - Selma Benkhelifa, advocate van Angelica
“Een regularisatie aanvragen is in een loterij spelen”

“Waarom heeft de mama van Angelica nooit een regularisatieaanvraag ingediend? Ze waren toch al drie jaar in België”. Een antwoord van advocate Selma Benkhelifa.

Selma Benkhelifa. Je mag asiel en regularisatie niet doorheen halen. Asiel is een bescherming voor wie zijn land ontvlucht omdat hij politiek vervolgd wordt. Wie vlucht voor armoede, kan alleen hopen dat een regularisatie hem uit de clandestiniteit haalt. Maar de huidige regularisatie is een loterij. Sommigen dienen een aanvraag in, terwijl hun kans bijna nul is, anderen aarzelen…

Zijn er dan helemaal geen regels?

Selma Benkhelifa. De wet zegt dat je een aanvraag kan indienen in “uitzonderlijke omstandigheden”. Het criterium is zo vaag dat willekeur onvermijdelijk is: een gezin krijgt een regularisatie omdat de ambtenaar die het dossier behandelt vindt dat de integratie een ‘uitzonderlijke omstandigheid’ is, een ander even geïntegreerd gezin krijgt een negatieve beslissing. En niemand weet uit te leggen waarom.

Waarom hebben ze het toch niet geprobeerd?

Selma Benkhelifa. Als je een aanvraag indient, maak je ook je adres bekend bij de politie. Nogal wiedes dat zoiets een mens zonder papieren afschrikt.

Wat is het alternatief voor deze loterij?

Selma Benkhelifa. Een wet die duidelijke en duurzame criteria vastlegt, zodat mensen als de moeder van Angelica hun dossiers kunnen indienen ook al weten ze dat ze geen kans maken om papieren te krijgen. De UDEP (organisatie van mensen zonder papieren) heeft, met de hulp van parlementsleden een wetsvoorstel in die zin ingediend. Dat wil ook redelijke termijnen vastleggen en komaf maken met de huidige toestand. De papa van Angelica bijvoorbeeld, heeft in 2002 al een regularisatieaanvraag ingediend en wacht nog altijd op antwoord.

Wat brengt de toekomst voor Ana en Angelica?

Selma Benkhelifa. Hun toekomst in België is heel onzeker. Het proces begint op 16 september. De enige oplossing is een immigratie- en regularisatiebeleid dat rekening houdt met het feit dat duizenden mensen zonder papieren in het land wonen en werken. Een echte en duurzame regularisatiewet moet mogelijk maken dat ze legaal kunnen werken.Gaan de plannen van de regering-Leterme in die richting?Selma Benkhelifa. Helemaal niet. Volgens de nota van Leterme is een geval als dat van Ana en Angelcia automatisch uitgesloten. Willekeur blijft de enige regel.


“Die advocaten zijn idealisten, geen aasgieren”

Robert De Baerdemaeker, de stafhouder van Brussel reageerde op de beschuldigingen van een politieagent die de advocaten van Angelica verweten had te werken als ‘aasgieren’. De advocaten maken deel uit van Progress Lawyers Network (PLN).“Ik ken het kantoor dat zich met deze zaak bezighoudt heel goed. Het zijn jonge idealisten die uitstekend werk afleveren. De procedures die mensen zonder papieren doormaken, zijn complex en vereisen dikwijls een snelle reactie, zelfs een dag-en-nachtpermanentie. Hun werk woardt bovendien maar zelden op zijn waarde beloond ean meestal maar betaald door Rechtshulp.”Ivo Flachet, advocaat van PLN vatte dit in de krant De Morgen kernachtig samen: “Tot mensenrechten heiliger worden dan eigendomsrechten, die oneliner vat uitstekend samen waar wij voor staan.” En hij voegde eraan toe: “Wie het voor het geld doet, moet maar advocaat worden bij een bureau dat gigantische erelonen vangt om ervoor te zorgen dat werkgevers geen ontslagvergoedingen moeten betalen.”


Ecuador - Economische crisis bracht 70% van bevolking in armoede
Al een op de vijf Ecuadoranen geëmigreerd

"Ik begrijp niet dat ze hier kinderen opsluiten", reageerde Anne Malherbe,
de echtgenote van de president van Ecuador. "Ik woon daar, ik zie de omvang
van de problemen".

Van de dik 15 miljoen Ecuadoranen woonden er eind 2005 zowat 3 miljoen in
het buitenland. 28% van hen migreerde in 1998 en 1999, 40% in 2000. Tussen 1998
en 1999 daalde de productie met bijna een derde. Alleen al in 1999 sloten 150.000
bedrijfjes hun deuren. De officiële werkloosheid lag in 1999 liefst 2,3 keer
hoger dan in 1990. Drie op de vijf werknemers heeft maar een precaire en onzekere
deeltijdse baan. Hierdoor steeg het aantal armen van 4 miljoen: van 33 tot 70%
in 5 jaren tijd.1

Emigratie was voor velen een noodgedwongen vlucht uit de armoede. Bovendien
biedt het een oplossing voor de familieleden die achterbleven. Een vierde van
de bevolking ontvangt financiële hulp van familieleden in het buitenland.2
Evenveel als alle exportinkomsten van het land, olie-uitvoer niet meegerekend.

Hoe de Europese Unie de armoede in Ecuador verergert

Moeten wij de miserie van de wereld opvangen?” zeggen sommigen. Natuurlijk
niet. Maar onze politici bepleiten in landen als Ecuador een politiek die de
wenkbrouwen doet fronsen. Sinds enkele maanden onderhandelt de Europese Unie
een Associatieverdrag met de Andes Gemeenschap. Van deze Comunidad Andina maken,
naast Ecuador ook Bolivia, Peru en Colombia deel uit.3

Het verdrag moet de ‘wederzijdse’ vrijhandel versterken en alle belemmeringen
voor Europese multinationals binnen een termijn van «ten hoogste 10 jaar» wegwerken.
Dit betekent vooral dat Europese multinationals vrij in Ecuador kunnen investeren
en bijvoorbeeld overheidsaanbestedingen binnen rijven. De Ecuadoraanse regering
mag dan geen hulp meer geven aan staatsondernemingen of aan de nationale industrie.

Ook wil de Europese Unie een privatisering van de openbare diensten van Ecuador.
Drinkwater, energie en transport worden hierbij expliciet vermeld. Deze diensten
zullen hierdoor sterk in prijs stijgen en nog minder toegankelijk worden voor
de verarmde bevolking. Als het land dergelijke vrijhandel weigert, riskeert
het een moeilijkere toegang tot de Europese markt voor haar landbouwproducten.

Deze Europese vrijhandelsakkoorden moeten niet onderdoen voor de agressieve
pogingen van de Verenigde Staten om via het «Vrijhandelsakkoord voor de Amerika’s»
(FTAA of ALCA) heel Latijns-Amerika economisch te herkoloniseren.

Is het niet precies dat soort politiek, een dada van onze minister De
Gucht, die de armoede verbreidt? En nieuwe emigraties veroorzaakt ?

Pol De Vos

1 Nicole Pérez y Paola Moreno. Causas y effectos de la migración en el Ecuador. El impacto de las remesas. Servicio Jesuita a Migrantes de Ecuador (SJM). Oktober 2005
2 Idem
3 Thomas Fritz, FDCL, 16 mei 2007


Hoe Ecuador vandaag de armoede wil stoppen
Einde de jaren ’90 maakte Ecuador een zware crisis door. Volksprotest leidde in 2006 tot de verkiezing van president Correa.

De crisis was het gevolg van de vrijhandelspolitiek die in de jaren ‘90 was gevoerd. De Ecuadoranen willen drastische veranderingen. In januari 2000 kondigt president Jamil Mahuad aan dat hij de Ecuadoraanse munt, de sucre, wil vervangen door de dollar. Een volksopstand breekt uit, en Mahuad wordt afgezet. Maar de dollarisering komt er toch, met steun van het IMF (Internationaal Muntfonds, een financiële instelling gedomineerd door de Verenigde Staten en de Europese Unie). In januari 2001 komt de bevolking opnieuw in opstand. Het beleid verandert niet. In 2005 moet ook president Lucio Gutierrez de duimen leggen voor een algemene opstand van de bevolking.

In november 2006 wordt Correa tot president gekozen, op basis van een programma van radicale hervormingen. Hij profileert zich als een voorstander van de Bolivariaanse revolutie in Venezuela. In de voetsporen van de Venezuelaanse Hugo Chávez werkt Correa nu aan een nieuwe grondwet voor Ecuador. Die moet de basis leggen voor radicale economische en sociale veranderingen, zoals in Venezuela en Bolivia. Rafael Correa wil samenwerken in het kader van de ALBA, het Bolivariaans alternatief voor de Amerika’s dat Hugo Chávez en Fidel Castro lanceerden. Terwijl de VS en Europa meer vrijhandel willen, streeft de ALBA naar de samenwerking tussen de landen van de regio’s, de verdeling van de natuurlijke rijkdommen (zoals petroleum en gas), de ontwikkeling van een sociale politiek (bijvoorbeeld alfabetisering of het uitsturen van Cubaanse dokters).
Hiermee wil Correa de armoede in zijn land wegwerken. Dat is de enige mogelijkheid om de emigratie uit Ecuador te stoppen. België gaf in 2006 19 miljoen dollar ontwikkelingshulp aan Ecuador. Als buitenlandminister De Gucht echt resultaat wil boeken, moet hij de politiek van Correa steunen en het gevecht aangaan met de Europese plannen, niet met Angelica en haar lotgenoten.

Raketschild motor voor nieuwe wapenwedloop

De Morgen - La Libre Belgique (06-08-2007)

Pol D'Huyvetter, Pr Henri Firket, Jean-Pierre Brouhon, Roland Antoine, Josef Hála (bourgmestre de Jince, République tchèque), Jan Neoral (bourgmestre de Trokavec, République tchèque), Thierry Delannoy (MIR-IRG), Katheline Toumpsin (Pax Christi Wallonie-Bruxelles), David Heller (Friends of the Earth), Michel Vanhoorne (LEF), Tim Bogaert (Pax Christi Vlaanderen), Pol De Vos (Stop USA), Hans Lammerant (Vredesactie), Ludo De Brabander (Vrede vzw), Dr Jef De Loof (Artsen voor Vrede), Guy Magnus (Artsen voor Milieu en Maatschappij)


Het Amerikaanse afweersysteem doet internationale spanningen toenemen, verzwakt multilaterale fora en holt ontwapeningsakkoorden uit

Vandaag herdenken we de 62ste verjaardag van het atoombombardement op Hiroshima, waar in 1945 meer dan 100.000 mensen stierven in een brandende hel op aarde. Elk jaar opnieuw staat de mensheid even stil bij de verschrikkingen van het gebruik van atoomwapens, en ook dit jaar zal het niet anders zijn. Akiba Tadatoshi, de burgemeester van Hiroshima, zal de wereldleiders opnieuw oproepen om dringend werk te maken van een wereldwijd verbod op kernwapens. Vandaag zijn er naar schatting nog steeds 27.000 kernkoppen, genoeg om elk levend wezen op aarde enkele tientallen keren te verpulveren.
In Europa zien we weinig vooruitgang, integendeel. Londen kondigde aan zijn nucleair wapensysteem Trident te moderniseren. Parijs test de nieuwe M-51 nucleaire lanceerraketten. En de bouw van onderdelen van het Amerikaanse raketafweersysteem in Polen en Tsjechië leidt niet alleen tot toenemende spanningen met Rusland, maar gaat ook lijnrecht in tegen de evolutie naar een wereldwijd verbod op kernwapens, zoals vastgelegd in artikel VI van het nucleair non-proliferatieverdrag. De ontwikkeling van een raketafweersysteem is symptoombestrijding (bescherming tegen een mogelijke nucleaire aanval) die voorbijgaat aan de eigenlijke oorzaak: het bestaan van kernwapens.
Een duurzame oplossing is enkel mogelijk wanneer de grond van het probleem aangepakt wordt. De geschiedenis leert echter dat de ontwikkeling van militaire programma's heel moeilijk stopgezet kan worden eens overheden en militaire industrie aan boord zijn. Zo gaf de NAVO op 14 juni groen licht om te onderzoeken hoe het Amerikaans raketschild geïntegreerd kan worden in de Europese defensie. Het gebrek aan vragen en kritiek tijdens deze vergadering van NAVO-defensieministers is onrustwekkend, temeer omdat het Amerikaanse raketafweersysteem in Oost-Europa nog steeds geen voldongen feit is, ondanks wat men ons wil laten geloven.
Noch Noord-Korea, noch Iran zijn op dit moment in staat een intercontinentale kernaanval op de VS uit te voeren. Als er al een aanval uitgevoerd zou worden, zal die waarschijnlijk geen gebruikmaken van raketten maar van vliegtuigen, schepen of trucks. Tegen deze aanvallen biedt geen enkel raketschild bescherming.
In de tweede plaats staat het systeem nog niet op punt en is het verre van duidelijk of het ooit op punt zal staan, en dus in staat zal zijn om kernraketten in volle vlucht neer te halen. De testfase van het systeem toont een omgekeerde curve waarbij, onder politieke druk om positieve resultaten voor te leggen, nieuwe tests steeds minder complex en dus minder realistisch worden. Zelfs onder zulke sterk vereenvoudigde omstandigheden dateert de vorige geslaagde test inmiddels van september 2006.
Ondanks de miljarden geïnvesteerde dollars wordt dus amper vooruitgang geboekt, in die mate dat het Amerikaanse Congres onlangs besliste om het budget ter voorbereiding van de installaties in Polen en Tsjechië te reduceren met 85 miljoen dollar. Bovendien werd het afhankelijk gemaakt van de uitdrukkelijke verklaring van de NAVO dat zij het Amerikaanse systeem nodig acht én van de succesvolle afronding van de onderhandelingen met de Poolse en Tsjechische overheden.
Ook in de publieke opinie, inclusief die in Tsjechië en Polen, nemen de tegenkantingen tegen de invoering van het raketafweersysteem toe. In Tsjechië zijn het burgemeesters die de voorbije maanden het verzet leiden via de organisatie van referenda rond het voorgestelde raketschild in hun achtertuin, waarbij telkens een overduidelijke meerderheid van de bevolking zich uitsprak tegen het project.
Tegelijkertijd worden de negatieve gevolgen verbonden aan de inplanting van het Amerikaanse systeem in Oost-Europa steeds duidelijker. Zo lokt de loutere ontwikkeling van het raketafweersysteem, onvolmaakt als het is, al reacties uit. Het strategische evenwicht, gebaseerd op de doctrine van de Mutual Assured Destruction en hoeksteen van wapenbeheersing en non-proliferatie, wordt immers aangetast. Zelfs al is het raketschild niet bedoeld tegen Rusland of China, dan nog houdt het loutere bestaan ervan in dat de VS veel minder bang moeten zijn van een tegenaanval als reactie op een eventuele first strike door de VS.
Geheel in de lijn van de verwachtingen testte Rusland eind mei dus een nieuwe intercontinentale raket uit die volgens de Russische onderminister van Defensie "elke bestaande of toekomstige raketafweer kan doordringen". Tegelijkertijd test Rusland een nieuwe korteafstandsraket uit. Ook van China kan worden verwacht dat het nucleaire arsenaal zal uitbreiden om een eventueel Amerikaans raketschild te omzeilen.
Een nieuwe wapenwedloop komt op die manier wel heel dichtbij, een risico dat versterkt wordt doordat de internationale wapenbeheersings- en ontwapeningsovereenkomsten almaar verder uitgehold worden. Om de ontwikkeling van het systeem mogelijk te maken trokken de VS zich in 2002 terug uit het Anti-Ballistic Missile Treaty. Eind april 2007 dreigde Rusland ermee de uitvoering van het CFE-verdrag op te schorten. In 2009 loopt het START-verdrag af en de gespannen Amerikaans-Russische relaties zullen een nieuw akkoord ongetwijfeld bemoeilijken.
Een puur militaire invulling van het veiligheidsvraagstuk, zoals het raketafweersysteem, staat lijnrecht tegenover de traditionele Europese veiligheidsbenadering waarin diplomatieke onderhandelingen, multilaterale akkoorden en positieve vertrouwenswekkende maatregelen een centrale rol spelen. Dat er geen sterker signaal vanuit de EU komt, is verbazend. De NAVO mag dan wel actiever zijn, de organisatie gaat voorbij aan de essentie en weigert het raketafweersysteem zelf in vraag te stellen. Ze opteert voor een kortzichtige politiek van damage control en richt zich op participatie in het Amerikaanse systeem en politieke controle.
Het raketschild blijkt dus een systeem van bedenkelijke capaciteit te zijn, dat bovendien de internationale spanningen doet toenemen, multilaterale fora verzwakt en internationale ontwapeningsakkoorden uitholt. Het is dan ook onbegrijpelijk dat de noodzaak van een raketafweersysteem en de inplanting ervan in Oost-Europa slechts in beperkte mate in vraag wordt gesteld door de verschillende Europese beleidsmakers.
Europese staten moeten dringend hun stem laten horen in dit debat. We roepen onze regering op om haar volle gewicht in de schaal te leggen en geen inspanningen te sparen om binnen de NAVO en de EU te pleiten voor het stopzetten van de plannen voor het raketschild. De enige manier om het probleem ten gronde aan te pakken is via een internationaal kader, waarin geen ruimte meer is voor massavernietigingswapens.
Er bestaat al een internationaal verbod op biologische en chemische wapens, we roepen ons land op om politieke moed en leiderschap te ontwikkelen voor een gelijkaardig verbod op kernwapens. Dit is trouwens geen vrijblijvend gegeven. Het Internationaal Gerechtshof in Den Haag bevestigde op 8 juli 1996 dat dit een juridische verplichting is, welke voortvloeit uit artikel VI van het non-proliferatieverdrag.