Publication list - PUBLIC HEALTH

De Vos P, García A, Alvarez A, Rodríguez A, Bonet M, Van der Stuyft P (2012) Public health services, an essential determinant of health during crisis. Lessons from Cuba, 1989-2000. Trop. Med. Int. Health 17: 469-479.

De Ceukelaire W, De Vos P, Criel B (2011) Political will for better health, a bottom-up process. Trpo. Med. Int. Health 16: 1185-1189.

De Vos P, Guerra M, Sosa I, Ferrer L, Rodríguez A, Bonet M, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2011) Comprehensive participatory planning and evaluation (CPPE). Social Medicine 6(2): 106-117.

De Vos P, Guerra M, Sosa I, Ferrer L, Rodriguez A, Bonet M, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2011) Planificación y evaluación participativa e integral (PEPI). Medicina Social 6(2): 120-133.

De Vos P (2010) Strengthening public health systems: an analysis of global trends and counter-praxis in Cuba. Dissertation - PhD in Medical Sciences. Ghent University, 29th of November 2010.

Londoño E, Dario-Gómez R, De Vos P (2010) Colombia’s health reform: false debates, real imperatives. Lancet 375: 803.

De Vos P, Orduñez-García P, Santos-Peña M, Van der Stuyft P (2010) Public hospital management in times of crisis: lessons learned from Cienfuegos, Cuba (1996-2008). Health Policy 96, 64-71. [DOI: 10.1016/j.healthpol.2010.01.005]
(Also in MEDICC Review 2010 12(2): 37-43.)

Van Olmen J, Criel B, Devadasan N, Pariyo G, De Vos Pol, Van Damme W, Van Dormael M, Marchal B, Kegels G (2010) Primary Health Care in the 21st century: primary care providers and people's empowerment [editorial]. Trop. Med. Int. Health 15: 386-390.

De Vos P, Van der Stuyft P (2009) The right to health in times of economic crisis: Cuba’s way. Lancet 374, 1575-1576.

De Vos P, De Ceukelaire W, Malaise G, Pérez D, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2009) Health through people’s empowerment: a rights-based approach to participation. Health and Human Rights 11(1):23-35.

De Vos P, Malaise G, De Ceukelaire W, Perez D, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2009) Participation and empowerment in Primary Health Care: from Alma Ata to the era of Globalization. Social Medicine 4(2), 121-127. http://journals.sfu.ca/socialmedicine/index.php/socialmedicine/article/view/269/633.
De Vos P, Malaise G, DeCeukelaire W, Perez D, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2009) Participación y empoderamiento en la atención primaria en salud: desde Alma Ata hasta la era de la globalización. Medicina Social 4(2); 127-134. http://journals.sfu.ca/socialmedicine/index.php/medicinasocial/article/view/314/651.
Perez D, Lefèvre P, Romero MI, Sanchez L, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Augmenting frameworks for appraising practices of community-based health interventions. Health Policy and Planning 24(5): 335-341. (DOI:10.1093/heapol/czp028)

De Ceukelaire W, De Vos P (2009) Social movements are key towards universal health coverage. Lancet 374:1888.

De Ceukelaire W, De Vos P (2009) Governments, civil society, and social determinants of health. Lancet 373, 298-299.

De Vos P (2009) Las nuevas oportunidades para América Latina. p 161-175. In: Barten F, Rovere M, Espinoza E (eds). Salud Para Todos. Una Meta Posible. Pueblos Movilizados y Gobiernos Comprometidos en un Nuevo Contexto Global. Buenos Aires, IIED – América Latina Publicaciones 2009. [http://www.iied-al.org.ar/Libro%20Salud%20para%20todos.pdf]. [ISBN: 978-987-22370-5-9]

Soors W, De Vos P, Criel B (2009) Sociale Zekerheid is geen 'vraatzuchtig monstertje'. De Standaard, 14 augustus.

De Vos P, De Ceukelaire W, Bonet M, Van der Stuyft P. Commentary: Cuba's health system: challenges ahead. Health Policy and Planning 2008;23:288-290.

De Vos P et al. Uses of first line emergency services in Cuba. Health Policy 2008; 85(1):94-104.

De Vos P, De Ceukelaire W, Bonet M, Van der Stuyft P. Cuba’s international cooperation in health: an overview. International Journal of Health Services 2007; 37(4):761-776.

Van der Stuyft P, De Vos P. The USA and “Cuban doctors working abroad”. Lancet 2007; 369:2160 (30th June).

De Vos P, Barroso I, Rodriguez A, Bonet M, Van der Stuyft P. The functioning of the Cuban home hospitalization programme: a descriptive analysis. BMC Health Services Research 2007, 7:76.

Barroso Utra IM, García Fariñas A, Rodríguez Salvá A, De Vos P, Bonet Gorbea M, Van Der Stuyft P. El ingreso en el hogar y su costo directo en Cuba. Rev Panam Salud Publica. 2007; 21(2/3):85-95.

De Vos P. Cuba's delayed transition needs (Letter). Lancet 2006; 368:1324 (14th October).

De Vos P, De Ceukelaire W and Van der Stuyft P. Colombia and Cuba: contrasting models in Latin-American health sector reform. Trop Med Int Health 2006; 11(10): 1604-1612.

De Vos P and Van der Stuyft P. Cuba's international cooperative efforts in health (Letter). BMJ 2006;333:603 (16 September).

De Vos, P. Cuba's international cooperation efforts in health. (e-mail letter) BMJ 2006; 333. 2nd of September. (bmj.bmjjournals.com/cgi/eletters/333/7566/464)

De Vos, P. Health Report on Cuba. "No One Left Abandoned": Cuba's National Health System Since the 1959 Revolution. International Journal of Health Servicies 2005; 35(1): 189-207.

De Vos, P., Murlá, P., Rodriguez, A., Bonet, M., Más, P., Van der Stuyft, P. Shifting the demand for emergency care in Cuba's health system. Social Science & Medicine 2005; (60)3: 609-616.

De Vos, P., Bonet, M., Van der Stuyft, P. Health and human rights in Cuba (LETTER). Lancet 2004; 364: 2177-2178.

De Vos, P., Dewitte, H., and Van der Stuyft, P. Unhealthy European Health Policy. International Journal of Health Services 2004; 34(2): 255–269.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisering en gezondheid. Een alternatief voor commercialisering en privatisering. Etudes marxistes 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisation et santé. Une alternative à la commercialisation et à la privatisation. Etudes marxistes 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos P. Crise économique et soins de santé à Cuba. Lett RIAC 2000; juin: 24-26.

De Vos P. Economic crisis and health care in Cuba. INFI Newsl 2000; June: 24-26.

Van der Stuyft P & De Vos P. Nicaragua's debt burden: a permanent hurricane (LETTER). Lancet 1996; 352, 2024.

Van der Stuyft P, De Vos P & Hilderbrand K. USA ans shortage of food and medicine in Cuba(LETTER). Lancet 1997; 349, 363.

Criel B, De Vos P, Van Lerberghe W & Van der Stuyft P. Community financing or cost recovery: empowerment or social dumping?(EDITORIAL). Tropical Medicine and International Health 1997; 1, 281-282.

Porignon D, De Vos P, Hennart P Problématique du secteur santé au Zaïre. 1994. ULB Brussel en ITG Antwerpen.

De Vos P. The role of the general practitioner at the first line health services in Rivas, Nicaragua. Thesis Masters’ of Public Health 1992; ITM Antwerp.

Castillo L, Wesseling C, Aguilar H, Castillo C, De Vos P. Uso e impacto de los plaguicidas en tres países centroamericanos. Estudios Sociales Centroamericanos (Costa Rica) 1989; 49, 119-139.

Publicaties in Cubaanse medische tijdschriften

Álvares Pérez AG, Alegret Rodríguez M, Gonzálvez IPL, Leyva León Á, Rodríguez Salvá A, Bonet Gorbea M, et al. Diferenciales de salud y una aproximación mediante el empleo dell coeficiente de Gini y el índice de concentración en las provincias cubanas, 2002-2008. Rev Cubana Hig Epidemiol 2011;49(2):202-17.

Ferrer Ferrer L, Bonet Gorbea M, Alfonso Sagué K, Guerra Chang M, García Fariñas A, De Vos P. Evaluación del proceso de intervenciones comunitarias para la prevención y control de los factores de riesgo y enfermedades no transmisibles (2003-2005). Rev Cubana Hig Epidemiol 2011;49(1):33-46.

Jova-Morel R, Rodríguez-Salvá A, Piñera AD, Acosta SB, Lorenzo IS, De Vos P, et al. Modelos de atención a pacientes con enfermedades crónicas no transmisibles en Cuba y el mundo. MEDISAN 2011;15(11):1609-20.

Sosa I, Rodriguez A, Abreu I, Guerra M, Lefèvre P, De Vos P (2011)Percepción sobre el análisis de situación de salud en un Consejo Popular de Centro Habana. Rev Cubana Hig Epidemiol 49(3): 183-190.

Rodriguez A, Alvarez A, Sosa I, De Vos P, Bonet M, Van der Stuyft P (2010) Rev. Cubana Hig. Epidemiol. 48(2): 177-196.


Alvarez A, Fariñas A, Rodriguez A, Bonet M, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Los estudios organizacionales en el abordaje de los determinantes de salud. Rev. Cubana Hig. Epidemiología 47(1).

Álvarez-Pérez AG, García-Fariñas A, Rodríguez-Salvá A, Bonet-Gorbea M, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Algunas evidencias cualitativas acerca de la determinación de la salud en Cuba (1989 a 2000). [Electronic only] Revista Cubana de Higiene y Epidemiología. 47(1). [http://bvs.sld.cu/revistas/hie/vol47_1_09/hie02109.htm]

Álvarez-Pérez AG, García-Fariñas A, Rodríguez-Salvá A, Bonet-Gorbea M, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Los estudios organizacionales en el abordaje de los determinantes de la salud [Electronic only] Revista Cubana de Higiene y Epidemiología.47(1). [http://bvs.sld.cu/revistas/hie/vol47_1_09/hie06109.htm]

Van der Stuyft P, De Vos P (2008) La relación entre los niveles de atención constituye un determinante clave de la salud [electronic only]. Rev Cubana Salud Pública 34 (4) , 1-9 [http://bvs.sld.cu/revistas/spu/vol34_4_08/spu14408.htm]

García-Fariñas A, Rodríguez-Salvá A, Marine-Alonso M, De Vos P, Van der Stuyft P (2008) Gastos asumidos por la familia durante el ingreso en el hogar [electronic only]. Rev Cubana Salud Pública 34 [http://scieloprueba.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0864-34662008000200007&lng=es&nrm=iso].

Alvarez Pérez AG, García Fariñas A, Rodriguez Salvá A, Bonet Gorbea M, De Vos P, Van der Stuyft P (2008) La regionalización de los servicios de salud como una estrategía de reorganización sanitaria [electronic only]. Revista Cubana de Higiene y Epidemiología 46, 1-12 [http://bvs.sld.cu/revistas/hie/vol46_1_08/hie07108.htm].

García Fariñas A, Barroso Utra IM, Rodriguez Salvá A, De Vos P, Van der Stuyft P, Bonet Gorbea M (2008) Costos directos del ingreso en el hogar en Cuba [electronic only]. Revista Cubana de Salud Pública 34, 1-8 [http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0864-34662008000100014&lng=es&nrm=iso].

García Fariñas A, Rodriguez Salvá A, De Vos P, Van der Stuyft P (2008) Ingreso en el hogar: empleo de medicamentos y sus efectos económicos [electronic only]. Revista Cubana de Farmacia 34, 1-8 [http://bvs.sld.cu/revistas/far/vol42_1_08/far09108.htm].

García Fariñas A, Rodriguez Salvá A, De Vos P, Jova Morel R, Bonet Gorbea M, García Roche R, Van der Stuyft P (2006) Costos del subsistema de urgencias en la atención primaria de salud en Cuba, 1999-2000 [electronic only]. Revista Cubana de Salud Pública 32, 1-6 [http://bvs.sld.cu/revistas/spu/vol32_1_06/spusu106.htm].

Rodriguez Salvá A, Díaz Socarrás AJ, Ibarra Sala AM, De Vos P, Mariné Alonso M, Van der Stuyft P, Bonet Gorbea M (2006) El trabajo en equipo en consultorios médicos compartidos: opción a desarrollar en la atención primaria [electronic only]. Revista Cubana de Higiene y Epidemiología 44 [http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1561-30032006000100005&lng=es&nrm=iso&tlng=es

Publicatielijst - Europa - Internationaal - Vrede

De Vos P, Houben H. Is demondialisering het nieuwe grote linkse alternatief? Marxistische Studies 99, IMAST, Brussel, 2012.

Cottenier J, De Vos P. Welke strategie tegenover “de stille staatsgreep van BusinessEurope”? Marxistische Studies 98, IMAST, Brussel, 2012.

De Vos P. De Verenigde Socialistische Partij van Venezuela - PSUV. Marxistische Studies 88. IMAST, Brussel, 2009.

De Vos P. Le Parti Socialiste Unifié du Venezuela PSUV. Etudes Marxistes 88. IMAST, Bruxelles, 2009.

De Vos P. Venezuela en het socialisme van de 21e eeuw. Marxistische Studies 87. IMAST, Brussel, 2009, p 81-94.

De Vos P (2009) Le Venezuela et le socialisme du 21ième siècle. Etudes Marxistes 87. IMAST, Bruxelles, 2009.

De Vos, P. Venezuela : Anti-imperialisme en socialisme. Marxistische Studies 77. IMAST, Brussel, 2007. p.11-76.

De Vos, P. Venezuela : Anti-impérialisme et socialisme. Etudes Marxistes 77. INEM, Bruxelles, 2007. p.11-79.

De Vos, P. Les ONG, missionnaires de la nouvelle colonisation. Dans : Frédéric Delorca ed. Atlas alternatif. Le monde à l’heure de la globalisation impériale. Le Temps des Cerises, 2006. p.57-62.

De Vos, P. Multinationales et mouvment tiers-mondiste: partenaires ou adversaires? Un point de vue radical. Dans: Gotovich,J. & Morelli, A.(Eds) Les solidarités internationales. Histoire et perspectives; p.213-224. Collection La Noria. Editions Labor, Bruxelles, 2003.

Franssen, P., and De Vos, P. 11 September. Waarom de kapers vrij spel kregen. EPO, Antwerpen, 2002. 184p.

Franssen, P., and De Vos, P.Le 11 septembre. Pourquoi ils ont laissé faire les pirates de l'air. EPO, Anvers, 2002. 184p.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisation et santé. Une alternative à la commercialisation et à la privatisation. Marxistische Studies 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisering en gezondheid. Een alternatief voor commercialisering en privatisering. Etudes marxistes 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos, P., Van Duppen, D., Vandepitte, M., and Merckx, F. NGO's. Missionarissen van de nieuwe kolonisatie. EPO, Antwerpen, 1994.

Wednesday 30 October 2002

Lula wint presidentsverkiezingen in Brazilië met ruim 61procent van de stemmen

Brazilië is een land met een grote industriële ontwikkeling, maar tegelijk met een enorme sociale ongelijkheid. De 20% rijkste Brazilianen hebben 64% van de nationale rijkdom, terwijl de 20% armsten slechts 2,2% hebben. Op 76 miljoen werkenden zijn er 12 miljoen werkloos, en 16 miljoen verdienen minder dan het minimumloon. Meer dan 1 miljoen kinderen tussen 10 en 14 jaar werken, waarvan 10% zelfs 49 uur of meer per week presteert. Eén derde van de bevolking ouder dan 10 jaar is functioneel analfabeet. Op wereldschaal is Brazilië de derde voor wat het aantal moorden betreft (45.919 in 2000).

Brede lagen van de bevolking zien in Lula de man die hier verandering kan in brengen. Zelfs een deel van de burgerij steunt hem. In de huidige economische moeilijkheden is de Braziliaanse burgerij immers sterk verdeeld. Slechts een handvol patroons wordt beter van een economische betutteling door de VS, terwijl anderen de VS-invloed willen tegengaan. Ze willen hun belangen verdedigen tegen de verder schrijdende invloed van de Amerikaanse multinationals.
Wat zal er gebeuren als Lula president wordt ? We kunnen aannemen dat het angstzweet uitbreekt bij de functionarissen van het State Department in de VS. Die zijn al voldoende verontrust door de instabiele situatie in andere zeer belangrijke Latijns-Amerikaanse landen, zoals Colombia, Venezuela en Argentinië. Voorlopig stellen de VS dat ze Lula steunen. Ze hopen dat het allemaal zo'n vaart niet zal lopen, dat Lula zal inbinden en zich _ onder druk - aan de "spelregels" van de VS-overheersing zal houden.

Een vriend van Cuba
Lula steekt niet weg dat hij een vriend is van Cuba en dat de goede relaties tussen beide landen nog veel zullen verbeteren. Hij verdedigt geen revolutie op socialistische basis maar wil "zeker niet het Argentijnse model van privatiseringen en blind opvolgen van de dictaten van de Wereldbank. Dat heeft het land immers naar de afgrond geleid en dreigt andere landen in ons continent eveneens te vernietigen."
Het model van Lula "moet het resultaat zijn van een brede nationale alliantie, een soort sociaal contract, dat groei met stabiliteit mogelijk maakt". Landhervorming vormt daar een belangrijk onderdeel van. Of dit `sociaal pact' in de praktijk tegemoet zal komen aan de verwachtingen van de gewone man, zonder de elites pijn te doen, is weinig waarschijnlijk… Lula zal duidelijke keuzes moeten maken.
In de vijf Braziliaanse deelstaten waar de PT (Partij van de Werkers van Lula) vandaag al regeert, naast vele grootsteden, is het levensniveau van de bevolking er sterk op vooruit gegaan dank zij de PT-politiek rond huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg en participatie van de bevolking. Maar Lula beseft dat "de economische conjunctuur niet alleen afhangt van wat er in Brazilië gebeurt, maar van wat er in de wereld gebeurt: er is de waarschijnlijkheid van de oorlog die door de VS zal worden ontketend. Er zijn de problemen met de Noord-Amerikaanse economie, met multinationals die enorme fraude begaan." De toenemende crisis en concurrentiestrijd op wereldvlak verplichten de Verenigde Staten om héél Zuid-Amerika tot haar kolonie te maken. De VS, en in hun kielzog de Braziliaanse elites, zullen een confrontatiepolitiek voeren van buigen of barsten...

"We moeten niet staan janken tegenover de VS alsof we een klein arm landje zijn"
Sinds jaren proberen de Verenigde Staten héél Latijns-Amerika te verenigen onder een vrijhandelsakkoord, het ALCA. Daardoor zouden vooral de VS-multinationals alle ruimte krijgen. Lula stelde in zijn campagne dat hij "met de VS willen onderhandelen om er een evenwichtig akkoord van te maken, want dat het anders een annexatie is (...) Vanaf 15 januari (als Lula de nieuwe president van Brazilië wordt) gaan we onderhandelen vanuit gelijkwaardige posities. De VS willen hun belangen verdedigen, wij willen de onze verdedigen, en we zullen niet plooien. Gelijk welke integratie moet de leefbaarheid van alle economieën inhouden, ook de zwakste."
De toekomstige president voegt eraan toe: "Brazilië heeft zijn landbouw, zijn industrie, zijn wetenschappers, zijn onderzoekscentra, zijn universiteiten. We moeten niet staan janken tegenover de VS alsof we een klein arm landje zijn." Lula wil een versterkte economische samenwerking nastreven tussen de landen van Latijns-Amerika, als een manier om binnen de onderhandelingen over de ALCA meer bewegingsruimte te krijgen.

Nu Lula de verkiezingen heeft gewonnen, begint zijn strijd pas
Net als bij Chavez in Venezuela of Salvador Allende in Chili (in 1970) zullen de Verenigde Staten en de lokale elites hinderlagen opzetten, om drastische veranderingen te verhinderen. Ze zullen Lula onder druk zetten om een sociaal-democratische politiek te voeren, waarbij in de feiten zo goed als niets verandert. Een deel van zijn aanhang heeft nu al vragen bij het feit dat Lula, die zichzelf vroeger als verdediger van het socialisme omschreef, nu steun zoekt bij grote patroons en bankiers en zich uitspreekt vóór het behoud van de akkoorden met het IMF. In één van zijn laatste meetings voor de verkiezingen antwoordde hij op die twijfels door te stellen dat "de militanten van de PT er zeker mogen van zijn dat ik het programma van de partij zal uitvoeren".
Als Lula doorzet dreigt economische druk van het IMF en de VS, economische destabilisatie door bepaalde kapitaalsgroepen of een staatsgreep zoals in april in Venezuela tegen Chavez.
Zal de ploeg van Lula bestand blijken tegen deze aanvallen? De nieuwe president zal het volk moeten mobiliseren, organiseren en àlle nodige verdedigingsmaatregelen nemen om deze onvermijdelijke en scherpe confrontatie aan te gaan. De Braziliaanse communisten kunnen hem hierbij ongetwijfeld een stevig handje helpen.

Friday 25 October 2002

Ecuador: linkse presidentskandidaat op kop

Ex-kolonel Lucio Gutiérrez staat op kop in de eerste ronde voor de presidentsverkiezingen. Hij speelde een vooraanstaande rol in de volksopstand tegen president Jamil Mahuad, in janvier 2000.

Gutiérrez haalde 19,95% van de stemmen, vorig zondag. Hij heeft de steun van een centrum-linkse alliantie die ook de machtige Communistische (marxist-leninistische) Partij en de Democratische Volksbeweging, een revolutionaire volkspartij, omvat.
Zijn tegenstrever, de multimiljonair Alvaro Noboa, haalde 17,6%. De man bezit meer dan 1,2 miljard euro. Dat hij naar de tweede ronde mag, is alleen te danken aan zijn gigantische publiciteitscampagne.
Het resultaat van de verkiezingen toont het belang aan van de nationale soevereiniteit, doorheen problemen als de economie die helemaal is afgestemd op de dollar, de aanwezigheid van een Amerikaanse militaire basis, de vrijhandelszone ALCA, kortom een politiek die is opgelegd door het Amerikaans imperialisme.
Gutiérrez vraagt "een diepgaande sociale dialoog met alle sectoren. Bedrijfsleiders, arbeiders, studenten, landbouwers, gepensioneerden, vrouwen, indianen, zwarten, moeten nu samen aan tafel gaan zitten om over de toekomst van Ecuador te praten. Ik wil dat dit land het eerlijkste land wordt van Latijns-Amerika en van de wereld. Dan zullen de kapitalen binnenstromen."
Maar Noboa, de rijkste man van het land en nummer 14 in heel Latijns-Amerika, heeft op tv al aangekondigd "dat het volk nu ook moet kiezen tussen de communisten en de ondernemers" en hij denkt dat hij de mensen bang maakt door erop te wijzen dat Gutierrez een regering à la Castro of Chàvez zal vormen. Noboa zegt ook dat het kiezen is "tussen de communisten of god", goed wetend hoe diepgelovig de bevolking is.
Alles wijst erop dat de tweede ronde, binnen een maand, een ideologische confrontatie wordt, een openlijke en diepe klassenbotsing, waar de communisten van de PCMLE grondig voor mobiliseren. Als Gutiérrez wint, krijgt het Witte Huis er nog een nagel aan zijn doodskist bij.

Thursday 10 October 2002

Venezuela: nieuwe staatsgreep in de maak

In de Venezolaanse hoofdstad Caracas stijgt de spanning de laatste weken weer ten top. Voor donderdag 10 oktober plande de oppositie opnieuw een actiedag met stakingen, een betoging en gewelddadige provocaties. Voortdurend zijn er geruchten over een mogelijke nieuwe staatsgreep door extreem-rechtse groepen. Ze zouden steun krijgen vanuit de Verenigde Staten en Europa (vooral Spanje). Woensdag al was de spanning te snijden.

Woensdagavond, tijdens een televisietoespraak van president Chavez, klinkt in de welgestelde oostelijke wijken van Caracas een onophoudelijk gekletter van potten en pannen. De internet-pagina's van de Chavezgezinden worden geblokkeerd. Tegelijk zijn in het merendeel van de volkswijken intensieve voorbereidingen aan de gang om weerstand te bieden. De Bolivariaanse kringen, de basiscomité's die president Chavez steunen, trokken lessen uit de staatsgreep van 11 april…
Woensdagnacht was de spanning te snijden. Overal in de volkswijken zijn `volkscomité's tegen de staatsgreep' op de been. Sterke geruchten hebben het over gewelddaden die zouden worden gepleegd door extreem-rechtse knokploegen, in het uniform van de Bolivariaanse kringen.
De oligarchie wil opnieuw proberen de verkozen regering van Venezuela omver te werpen. Het gaat er hen niet enkel om dat ze Chavez en zijn anti-imperialistisch project weg willen. Hun haat richt zich ook tegen de progressieve wetten rond de landhervorming, de zelfvoorziening in de voedselproductie, de strijd tegen de corrupte vakbonden, etc… Maar de volksmassa's van Venezuela wil niet terug naar het verleden van passiviteit, corruptie, honger en repressie. Zij steunen hun president.
Woensdag stelde Chavez: "Als de fascistische putschisten en de oligarchie erop uit zijn opnieuw een staatsgreep te plegen, zullen we hen staan opwachten. Ze kunnen zeker zijn dat we een `overtuigend' antwoord klaar hebben."
In een "communiqué aan de putschisten" schrijven "de werkers en de volksorganisaties van Venezuela": "We willen geen geweld. Wij zoeken de vrede en niet de oorlog. Zo is het volk van Venezuela en zo zijn alle volkeren van de wereld. Het zijn diegenen die zich meesters wanen die ons in oorlogen storten. We hebben het geweld van de armoede ondergaan terwijl jullie van enorme privileges genoten. Nu bij ons de hoop op betere tijden opbloeit, bereiden jullie krachten voor om onze president af te zetten. Jullie complotteren, en hebben geld en de media aan jullie zijde. Het Venezolaanse volk is niet bereid zijn hoop op te geven.
Heren, u weten dat u enkel uw doel kan bereiken door het volk te verpletteren. We begrijpen dat jullie staatsgreep niet gericht is tegen Chavez alleen, maar tegen heel het Venezolaanse volk. We hebben genoeg van zoveel leugens en aanvallen. We kunnen jullie verzekeren dat we ons antwoord klaar hebben."

Info
http://www.aporrea.org/ Website van de asamblea popular revolucionaria van Venezuela. Geeft uitgebreide info over het land en wat er gebeurt (enkel in het Spaans)

Wednesday 9 October 2002

Brazilië: Lula wint eerste ronde presidentsverkiezingen

Luiz Inacio da Silva (Lula) won vorige zondag de eerste ronde van de presidents-verkiezingen in Brazilië. Met iets meer dan 46,5% van de stemmen, bijna het dubbele van José Serra, de kandidaat van de uittredende regering (23,2%), wordt hij (waarschijnlijk) de volgende president van Brazilië. De tweede verkiezingsronde heeft plaats op 27 oktober.

Brazilië is een land met een grote industriële ontwikkeling, maar tegelijk met een enorme sociale ongelijkheid. De 20% rijkste Brazilianen hebben 64% van de nationale rijkdom, terwijl de 20% armsten slechts 2,2% hebben. Op 76 miljoen werkenden zijn er 12 miljoen werkloos, en 16 miljoen verdienen minder dan het minimumloon. Meer dan 1 miljoen kinderen tussen 10 en 14 jaar werken, waarvan 10% zelfs 49 uur of meer per week presteert. Eén derde van de bevolking ouder dan 10 jaar is functioneel analfabeet. Op wereldschaal is Brazilië de derde voor wat het aantal moorden betreft (45.919 in 2000).

Het angstzweet breekt uit bij de Amerikanen
Brede lagen van de bevolking zien in Lula de man die hier verandering kan in brengen. Zelfs een deel van de burgerij steunt zijn kandidatuur. In de huidige economische moeilijkheden is de Braziliaanse burgerij immers sterk verdeeld. Slechts een handvol patroons wordt beter van een economische betutteling door de VS, terwijl anderen de VS-invloed willen tegengaan. Ze willen hun belangen verdedigen tegen de verderschrijdende invloed van de Amerikaanse multinationals. De vraag blijft echter hoe zij zullen reageren als de VS dreigt met scherpe maatregelen.
Wat zal er gebeuren als Lula president wordt ? We kunnen aannemen dat het angstzweet uitbreekt bij de functionarissen van het State Department in de VS. Die zijn al voldoende verontrust door de instabiele situatie in andere zeer belangrijke Latijns-Amerikaanse landen, zoals Colombia, Venezuela en Argentinië.

Een vriend van Cuba
Lula steekt bovendien niet weg dat hij een vriend is van Cuba, en dat de goede relaties tussen beide landen nog véél zullen verbeteren. Hij verdedigt geen revolutie op socialistische basis, maar voegt eraan toe dat "we zeker niet het Argentijnse model moeten volgen van privatiseringen en het blind opvolgen van de dictaten van de Wereldbank. Dat heeft het land immers naar de afgrond geleid, en dreigt andere landen in ons continent eveneens te vernietigen."
Het nieuwe model dat Lula wil uitbouwen, "moet het resultaat zijn van een brede nationale alliantie, een soort sociaal contract, dat groei met stabiliteit mogelijk maakt". Ook landhervorming vormt er een belangrijk onderdeel van.
In de vijf Braziliaanse deelstaten waar de PT (Partij van de Werkers van Lula) vandaag al regeert, naast vele grootsteden, is het levensniveau van de bevolking er sterk op vooruit gegaan dank zij de PT-politiek rond huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg en participatie van de bevolking.
Maar Brazilië zal weinig of geen ruimte krijgen voor dergelijke politiek. Lula beseft dat "de economische conjunctuur niet alleen afhangt van wat er in Brazilië gebeurt, maar van wat er in de wereld gebeurt: er is de waarschijnlijkheid van de oorlog die door de VS zal worden ontketend. Er zijn de problemen met de Noord-Amerikaanse economie, met multinationals die enorme fraude begaan." De toenemende crisis en concurrentiestrijd op wereldvlak verplichten de Verenigde Staten om héél Zuid-Amerika tot haar kolonie te maken. De VS zullen een politiek blijven voeren van buigen of barsten...

"We moeten niet staan janken tegenover de VS alsof we een klein arm landje zijn."
Sinds jaren proberen de Verenigde Staten héél Latijns-Amerika te verenigen onder een vrijhandelsakkoord, het ALCA. Daardoor zouden vooral de VS-multinationals alle ruimte krijgen. Lula stelt in zijn campagne dat hij "met de VS willen onderhandelen om er een evenwichtig akkoord van te maken, want dat het anders een annexatie is (...) Vanaf 15 januari (als Lula de nieuwe president van Brazilië wordt) gaan we onderhandelen vanuit gelijkwaardige posities. De VS willen hun belangen verdedigen, wij willen de onze verdedigen, en we zullen niet plooien. Gelijk welke integratie moet de leefbaarheid van alle economieën inhouden, ook de zwaktste."
De toekomstige president voegt eraan toe: "Brazilië heeft zijn landbouw, zijn industrie, zijn wetenschappers, zijn onderzoekscentra, zijn universiteiten. We moeten niet staan janken tegenover de VS alsof we een klein arm landje zijn." Lula wil een versterkte economische samenwerking nastreven tussen de landen van Latijns-Amerika, als een manier om binnen de onderhandelingen over de ALCA meer bewegingsruimte te krijgen.

Als Lula de verkiezingen wint, is zijn strijd niet gedaan
Als Lula de verkiezingen wint, is zijn strijd niet gedaan. Integendeel … Net als bij Chavez in Venezuela, of president Salvador Allende in Chili (in 1970), zullen de Verenigde Staten en de lokale elites die hun belangen aangetast zien, allerhande obstakels en hinderlagen opzetten, om drastische veranderingen te verhinderen.
Ze zullen Lula onder druk zetten om een sociaal-democratische politiek te voeren, waarbij in de feiten zo goed als niets verandert. Tijdens de verkiezingen heeft Lula herhaaldelijk zéér voorzichtige, zelfs verzoenende taal gesproken tegenover de grote patroons, het IMF en de VS. Een deel van zijn aanhang heeft nu al vragen bij het feit dat Lula, die zichzelf vroeger als verdediger van het socialisme omschreef, nu steun zoekt bij grote patroons en bankiers en zich uitspreekt vóór het behoud van de akkoorden met het IMF. In één van zijn laatste meetings voor de verkiezingen antwoordde hij op die twijfels door te stellen dat "de militanten van de PT er zeker mogen van zijn dat ik het programma van de partij zal uitvoeren".
Als Lula doorzet dreigt economische druk van het IMF en de VS, economische destabilistie door bepaalde kapitaalsgroepen of een staatsgreep zoals in april in Venezuela tegen Chavez.
Zal de ploeg van Lula bestand blijken tegen deze aanvallen? Meer dan ooit zal de nieuwe president het volk moeten mobiliseren, organiseren en àlle nodige verdedigingsmaatregelen nemen om deze onvermijdelijke en scherpe confrontatie aan te gaan.

Kleine Brogel: geslaagde bomspotting

2.000 militairen en 500 politieagenten tegen tweeduizend pacifisten in Kleine Brogel: onze ministers ontmaskeren zich opnieuw als een bende hypocrieten. Ze steunen enthousiast het sturen van wapeninspecteurs naar Irak maar weigeren de minste informatie te geven over de illegale massavernietigingswapens in Kleine Brogel. Lid zijn van de Navo blijkt een dwangbuis die een volgzame houding tegenover de Verenigde Staten verzekert en ons land medeplichtig maakt aan de Amerikaanse oorlogspolitiek. Veel actievoerders hadden het al over de volgende acties: om de VS-oorlog tegen Irak te stoppen.

Tweeduizend jongeren trotseren leger en politie
Zaterdag 5 oktober: rijen actievoerders, in groepjes van vier, nemen de kilometerslange weg rond de militaire basis van Kleine Brogel in. Meer dan 500 van hen geraken op het militaire terrein en gaan er picknicken. 1.117 bomspotters worden gearresteerd.
Burgemeester Kelchtermans had de dagen voordien nochtans stoere taal gesproken. Bijna 2.000 soldaten en 400 politieagenten ondersteund door de federale politie, helikopters, radars, honden, paarden én een samenscholingsverbod moesten het illegale kernwapenbeleid van de Belgische overheid beschermen. Het leek alsof de overheid de oorlog had verklaard aan haar eigen burgers.
"We waren amper over de hekken rond de militaire basis geraakt, toen ze ons arresteerden. We zitten nu met meer dan 200 mensen in een afgesloten weiland", gsm't Wouter Van Damme, een van de voortrekkers van de Jongerenbeweging van de PVDA, die aan de actie deelneemt.
Door de straten rond de basis hield de politie een echte klopjacht op de betogers, hier en daar zelfs een charge te paard. De militairen meegerekend zette de politie ongeveer twee agenten tegenover elke betoger. Media-activisten die, om de actie helemaal te kunnen filmen, niet tot op de basis waren doorgedrongen, werden toch gearresteerd.

Sophie uit Duitsland: "We zijn met 40 mensen uit Finland, 8 uit Duitsland, 7 uit Italië en 20 uit Zweden. Ik heb nooit voordien deelgenomen aan zo'n actie. Maar we moeten het gewoon doen, de dingen proberen te veranderen. Die kernwapens zijn illegaal en de politici doen er niks tegen. Ik heb wel al betogingen meegemaakt, maar dit is anders. Hier gaan we echt op de basis."
Simon (17): "We zijn zowat als eerste op de basis geraakt. (Hij toont fier het nummer 8 op zijn identiteitskaart). Ik heb wat gebabbeld met Patrick Van Krunkelsven, de 'nieuwe VLD-er'. 'Als ik hier om 20u niet buiten ben, bel ik de premier', zei hij. Zo'n egoist!"
Hanne (16) en Lies (bijna 15), van de JNM1 uit Brugge: "Het is onze eerste bomspotting. We respecteerden het samenscholingsverbod, we bleven met ons tweetjes op 50 meter afstand van de volgende groep maar de politie dreef iedereen samen, ze kwamen uit auto's gesprongen. Anderen zijn met paarden bij elkaar gedreven. Wij zijn weggelopen, maar we zijn toch opgepakt. (..) Ik ben tegen kernwapens, ik wil vrede. Ik ben tegen de Irak-oorlog, maar ik weet er eigenlijk niet veel van. (...) Iemand van het Witte Huis zei op TV : 'Die terroristen lachen ons uit met onze democratie.' Maar dat is toch geen democratie meer in de VS."

Kernwapens en oorlog tegen Irak: zelfde strijd
Een groepje activisten uit Sint Niklaas maakt zich klaar om te vertrekken naar de basis. Een van hen hijst een zelfgebouwde rode namaakraket op zijn rug. Een half uur later zien we elkaar terug in de geblindeerde legerbus op weg naar de luchtmachtbasis van Kleine Brogel: "Ik kom hier betogen tegen de kernwapens. Maar het gaat over veel meer. Kijk naar de oorlog in Irak die er aan komt. De VS zijn een machtsimperium. Alle mogelijke groepen in de samenleving zouden in actie moeten komen, ook de Noord-Zuid-beweging."
"In Italië zijn er ook massavernietigingswapens van de VS", vertellen een paar Italiaanse vredesactivisten. "In Aviano liggen er 18 kernbommen, in Ghedi Torre 11. Tijdens de oorlog in Kosovo hebben we daar betoogd voor de basissen. Maar dat waren betogingen, niet het soort acties dat we hier doen. Ik vind de Bomspotting wel oké." De vraag of ze ook tegen de oorlog in Irak zullen betogen, zorgt meteen voor discussie: "Neen, zeggen de enen, ik beperk mij tot de kernwapens. Kernwapens de wereld uit, want ze zijn illegaal. Laat ons daar mee beginnen, dat is waar we allemaal achter staan." ­ "Ik vrees dat ik daar niet mee akkoord bent", zegt zijn vriend. "Er is zeker een band met de oorlog tegen Irak. We moeten zelf onze toekomst kiezen en een oorlog tegen Irak hoort daar voor mij niet bij. Het zijn alleen grootmachten als de VS die overal waar ze maar willen oorlog voeren. Dat moeten we ook beseffen."
Niels (27) uit Bilzen noemt zichzelf een wapeninspecteur "maar dan om de vrede te bewaren, ik wil die kernkoppen hier weg. In Irak echter bereiden de wapeninspecties de oorlog juist voor. Amerika wil oorlog, zo simpel is het. Het is niet alleen Bush hé, dat is maar een poppeke. Kijk naar dat rakettenschild, die wapenindustrie, dat speelt allemaal mee. Er zitten enorme belangen achter die oorlog. Het militair budget in de VS is gigantisch. De angst wordt gebruikt om oorlog aanvaardbaar te maken. Ze maken de mensen bang met die wapens in Irak zogezegd. Dat is allemaal in het voordeel van de VS." ­ "Het is absurd allemaal. Die herdenking van 11 september, bijvoorbeeld. 3.000 doden is erg maar over de duizenden doden in Afghanistan hoor je niets. Het is een media-oorlog hé, de ene dode is de andere niet."

Wat Sophie denkt van de vergelijking met de wapeninspecties in Irak? "Er is geen vergelijking mogelijk, dat is iets totaal anders. Irak moet opboksen tegen een agressie van de VS. Dan is het normaal dat ze geen wapeninspecteurs willen toelaten. Er zijn daar enorm veel mensen gestorven door het VS-embargo. Ik vind het niet meer dan normaal dat Irak zegt: eerst het embargo weg en dan zien we wel. De Navo is een instrument van de Amerikanen, ook in België. De VS is via de Navo een supermacht die overal aanwezig is en overal kan tussenkomen. Zo kunnen ze iedereen onder druk zetten, want ze hebben overal wapens die ze gelijk wanneer kunnen inzetten. Je hoort nooit welke belangen er echt meespelen. Het is Bush die oorlog wil in Irak. En niet alleen Bush. De hele olie-industrie wil die oorlog."

De bomspotting-actie in Kleine Brogel toont aan dat duizenden actief en strijdbaar opkomen tegen kernwapens. Ze bewijst dat het bewustzijn en de actiebereidheid tegen de oorlog groeit. Zo zagen we in Kleine Brogel ook opmerkelijke affiches: "Geen kernwapens bij Saddam, dus ook niet bij ons." Door klaar de band te leggen tussen de aanwezigheid van de Navo-kernwapens in Europa en de kwestie van de oorlog tegen Irak, kan de vredesbeweging haar strijd verder ontwikkelen. Niet Saddam maar Bush bedreigt de wereldvrede.
De Amerikaanse en Britse oorlogsvoorbereidingen tegen Irak bieden de vredesactivisten weinig rust. We mogen bovendien niet aanvaarden dat België en andere Europese landen via de Navo deelnemen aan militaire acties. Daarom moeten we meer dan ooit eisen dat zo'n agressief en misdadig bondgenootschap als de Navo opgedoekt wordt.

1 Jeugdbond voor natuurstudie en milieubescherming

Belgische regering in de bres voor Amerikaans moordarsenaal
Nu er weer oorlog dreigt tegen Irak en er weer feller gediscussieerd wordt over massavernietigingswapens, tonen onze rode, blauwe en groene ministers hoe hypocriet ze allemaal zijn. Ze vinden het sturen van wapeninspecteurs naar Irak een goede zaak, maar weigeren zelfs te erkennen dat ze hier nucleair wapentuig hebben opgeslagen.
Een arsenaal met een vernietigingskracht van tientallen atoombommen van het type Hiroshima. Belgisch minister van Buitenlandse Zaken, Louis Michel, is er als de kippen bij om het 'eenzijdig optreden' van de Verenigde Staten in het Midden-Oosten te bekritiseren. Maar het blijft bij woorden. En wat te denken van de groenen die komen meebetogen in Kleine Brogel, maar daarna weer rustig verdergaan met 'regeren'? Of van de 'nieuwe' VLD'ers Patrick Van Krunkelsven en Sven Gatz? Politiek opportunisme kan zelfs niet door kernbommen worden gestopt...
Door de kernwapens terug te sturen naar afzender kan de regering met daden aantonen dat ze de oorlogspolitiek van Bush radicaal afwijst. Maar dat doet ze niet. Integendeel. Door vast te houden aan haar lidmaatschap van de Navo, gijzelt de Belgische regering de bevolking. We worden willens nillens meegesleurd in de militaire veroveringstochten van de Verenigde Staten. Straks weer in Irak. En we riskeren zelfs dat een atoomoorlog van op ons grondgebied wordt ontketend. Zeiden de Amerikaanse generaals niet dat een nucleaire aanval vandaag een reële optie is in de Amerikaanse oorlogsstrategie? Het Navo-lidmaatschap verhoogt ook de binnenlandse repressie: de betogers in Kleine Brogel zullen het geweten hebben... Vreedzame pacifisten worden hardhandig aangepakt omdat we van onze regering eisen dat ze zich niet langer medeplichtig maakt aan misdaden tegen de menselijkheid.

Agalev: "Wacht maar tot ik groot ben!"
Op de website van Indymedia vragen media-activisten aan Peter Vanhoutte van Agalev of de aanwezigheid van massavernietigingswapens geen breekpunt vormt voor regeringsdeelname. Peter Vanhoutte: "Ik zou niet spreken van breekpunt, ik denk dat het duidelijk is dat deze kernwapens weg moeten en dat alle middelen zullen worden aangegrepen om ze weg te krijgen. Vanaf het moment dat we de indruk hebben dat het resultaat oplevert door er een breekpunt van te maken ­ door te zeggen: als ze niet onmiddellijk verdwijnen, stappen we uit de regering ­ op dat moment zullen we dat doen, maar niet eerder."
Indymedia: "U zit in de regering, dan is het toch een beetje eigenaardig om samen met de organisatoren het terrein op te stappen?" ­ Peter Vanhoutte: "Ja, ik zit zelf niet in de regering, ik zit in het parlement. Ik stel vast dat premier Verhofstadt daar eigenlijk wel meer openheid zou over willen geven maar dat hij altijd wordt teruggefloten door de Navo en door de Amerikanen, die zeggen van hoho, dit kan niet. En het zijn inderdaad heel machtige staten die ons heel wat moeilijkheden kunnen bezorgen."
En vanuit diezelfde redenering laat Agalev de wapenleveringen aan Nepal passeren, "tot ze groot en sterk zijn". Agalev zal ook pas van de kernbommen in Kleine Brogel een 'breekpunt' maken "als ze groot zijn".
En de oorlog tegen Irak? Wordt dat een breekpunt als onze regering tóch zou beslissen om mee te doen met de VS-aanvallen? Het begrip dat de groene volksvertegenwoordigers vandaag opbrengen voor premier Verhofstadt is weinig geruststellend: "Hij wil wel, maar hij mag niet van de Verenigde Staten..."

Next: bomstopping
Uit het persbericht van de organisatoren (5 oktober):
"Terwijl de VN opnieuw inspecties naar illegale massavernietigingswapens voorbereidt in Irak, worden de hier aanwezige illegale massavernietigingswapens ongemoeid gelaten. De plaatsing van Amerikaanse kernwapens op Kleine Brogel komt neer op het voorbereiden van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid.
Kernwapens zijn de meest destructieve wapens ooit. Het Internationaal Gerechtshof van Den Haag heeft het gebruik van én het dreigen met kernwapens illegaal verklaard. Door het paraat houden van de kernwapens maakt België zich schuldig aan oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid.
De Belgische regering weigert zich in regel te stellen met het internationaal recht. Bomspotten is geen kwestie van vrije meningsuiting maar van democratische burgerplicht. Onze overheid begaat een overtreding, weigert hierover met het parlement te debatteren en het gerecht weigert op te treden. We hebben als burgers de plicht om in te grijpen als onze overheid een misdaad begaat.
We stappen zonder toestemming op het militaire domein waar illegale kernwapens liggen en bezetten de basis. We overtreden bewust de Belgische wet met de bedoeling kernwapens voor de rechtbank te brengen. Het internationaal recht gebiedt ons in te grijpen waar oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid worden voorbereid en we zijn bereid ons te verantwoorden voor een assisenjury.
Enkel een massale machtsontplooiing kan dit beleid nog in stand houden. De overheid probeert deze keuze te verantwoorden door te stellen dat bomspotters de intentie hebben om F16's te beschadigen. Dit is een goedkoop excuus en getuigt van kwade wil. In gesprekken met militairen en met ordediensten is steeds duidelijk gecommuniceerd dat we op 5 oktober, strikt geweldloos het militaire terrein willen betreden en gaan picknicken.
Vandaag is het de laatste bomspotting op de militaire basis van Kleine Brogel. Stoppen we er dan mee? Neen, natuurlijk niet. Maar wij gaan onszelf niet eindeloos blijven herhalen zonder resultaat. Als de overheid na vandaag nog niet reageert, dan breiden we onze actiemiddelen uit: ook de andere plaatsen in België die mede verantwoordelijk zijn voor de illegale kernwapens zullen we aanpakken: het militaire hoofdkwartier Shape in Bergen en de Navo in Brussel. Als de overheid nog niet bereid is om de kernwapens terug te sturen en zo het internationaal recht toepast, dan ondersteunen wij ook de effectieve ontwapeningsacties die het gebruik van kernwapens onmogelijk maken: bomstopping."
* www.bomspotting.be