Publication list - PUBLIC HEALTH

De Vos P, García A, Alvarez A, Rodríguez A, Bonet M, Van der Stuyft P (2012) Public health services, an essential determinant of health during crisis. Lessons from Cuba, 1989-2000. Trop. Med. Int. Health 17: 469-479.

De Ceukelaire W, De Vos P, Criel B (2011) Political will for better health, a bottom-up process. Trpo. Med. Int. Health 16: 1185-1189.

De Vos P, Guerra M, Sosa I, Ferrer L, Rodríguez A, Bonet M, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2011) Comprehensive participatory planning and evaluation (CPPE). Social Medicine 6(2): 106-117.

De Vos P, Guerra M, Sosa I, Ferrer L, Rodriguez A, Bonet M, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2011) Planificación y evaluación participativa e integral (PEPI). Medicina Social 6(2): 120-133.

De Vos P (2010) Strengthening public health systems: an analysis of global trends and counter-praxis in Cuba. Dissertation - PhD in Medical Sciences. Ghent University, 29th of November 2010.

Londoño E, Dario-Gómez R, De Vos P (2010) Colombia’s health reform: false debates, real imperatives. Lancet 375: 803.

De Vos P, Orduñez-García P, Santos-Peña M, Van der Stuyft P (2010) Public hospital management in times of crisis: lessons learned from Cienfuegos, Cuba (1996-2008). Health Policy 96, 64-71. [DOI: 10.1016/j.healthpol.2010.01.005]
(Also in MEDICC Review 2010 12(2): 37-43.)

Van Olmen J, Criel B, Devadasan N, Pariyo G, De Vos Pol, Van Damme W, Van Dormael M, Marchal B, Kegels G (2010) Primary Health Care in the 21st century: primary care providers and people's empowerment [editorial]. Trop. Med. Int. Health 15: 386-390.

De Vos P, Van der Stuyft P (2009) The right to health in times of economic crisis: Cuba’s way. Lancet 374, 1575-1576.

De Vos P, De Ceukelaire W, Malaise G, Pérez D, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2009) Health through people’s empowerment: a rights-based approach to participation. Health and Human Rights 11(1):23-35.

De Vos P, Malaise G, De Ceukelaire W, Perez D, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2009) Participation and empowerment in Primary Health Care: from Alma Ata to the era of Globalization. Social Medicine 4(2), 121-127. http://journals.sfu.ca/socialmedicine/index.php/socialmedicine/article/view/269/633.
De Vos P, Malaise G, DeCeukelaire W, Perez D, Lefèvre P, Van der Stuyft P (2009) Participación y empoderamiento en la atención primaria en salud: desde Alma Ata hasta la era de la globalización. Medicina Social 4(2); 127-134. http://journals.sfu.ca/socialmedicine/index.php/medicinasocial/article/view/314/651.
Perez D, Lefèvre P, Romero MI, Sanchez L, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Augmenting frameworks for appraising practices of community-based health interventions. Health Policy and Planning 24(5): 335-341. (DOI:10.1093/heapol/czp028)

De Ceukelaire W, De Vos P (2009) Social movements are key towards universal health coverage. Lancet 374:1888.

De Ceukelaire W, De Vos P (2009) Governments, civil society, and social determinants of health. Lancet 373, 298-299.

De Vos P (2009) Las nuevas oportunidades para América Latina. p 161-175. In: Barten F, Rovere M, Espinoza E (eds). Salud Para Todos. Una Meta Posible. Pueblos Movilizados y Gobiernos Comprometidos en un Nuevo Contexto Global. Buenos Aires, IIED – América Latina Publicaciones 2009. [http://www.iied-al.org.ar/Libro%20Salud%20para%20todos.pdf]. [ISBN: 978-987-22370-5-9]

Soors W, De Vos P, Criel B (2009) Sociale Zekerheid is geen 'vraatzuchtig monstertje'. De Standaard, 14 augustus.

De Vos P, De Ceukelaire W, Bonet M, Van der Stuyft P. Commentary: Cuba's health system: challenges ahead. Health Policy and Planning 2008;23:288-290.

De Vos P et al. Uses of first line emergency services in Cuba. Health Policy 2008; 85(1):94-104.

De Vos P, De Ceukelaire W, Bonet M, Van der Stuyft P. Cuba’s international cooperation in health: an overview. International Journal of Health Services 2007; 37(4):761-776.

Van der Stuyft P, De Vos P. The USA and “Cuban doctors working abroad”. Lancet 2007; 369:2160 (30th June).

De Vos P, Barroso I, Rodriguez A, Bonet M, Van der Stuyft P. The functioning of the Cuban home hospitalization programme: a descriptive analysis. BMC Health Services Research 2007, 7:76.

Barroso Utra IM, García Fariñas A, Rodríguez Salvá A, De Vos P, Bonet Gorbea M, Van Der Stuyft P. El ingreso en el hogar y su costo directo en Cuba. Rev Panam Salud Publica. 2007; 21(2/3):85-95.

De Vos P. Cuba's delayed transition needs (Letter). Lancet 2006; 368:1324 (14th October).

De Vos P, De Ceukelaire W and Van der Stuyft P. Colombia and Cuba: contrasting models in Latin-American health sector reform. Trop Med Int Health 2006; 11(10): 1604-1612.

De Vos P and Van der Stuyft P. Cuba's international cooperative efforts in health (Letter). BMJ 2006;333:603 (16 September).

De Vos, P. Cuba's international cooperation efforts in health. (e-mail letter) BMJ 2006; 333. 2nd of September. (bmj.bmjjournals.com/cgi/eletters/333/7566/464)

De Vos, P. Health Report on Cuba. "No One Left Abandoned": Cuba's National Health System Since the 1959 Revolution. International Journal of Health Servicies 2005; 35(1): 189-207.

De Vos, P., Murlá, P., Rodriguez, A., Bonet, M., Más, P., Van der Stuyft, P. Shifting the demand for emergency care in Cuba's health system. Social Science & Medicine 2005; (60)3: 609-616.

De Vos, P., Bonet, M., Van der Stuyft, P. Health and human rights in Cuba (LETTER). Lancet 2004; 364: 2177-2178.

De Vos, P., Dewitte, H., and Van der Stuyft, P. Unhealthy European Health Policy. International Journal of Health Services 2004; 34(2): 255–269.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisering en gezondheid. Een alternatief voor commercialisering en privatisering. Etudes marxistes 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisation et santé. Une alternative à la commercialisation et à la privatisation. Etudes marxistes 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos P. Crise économique et soins de santé à Cuba. Lett RIAC 2000; juin: 24-26.

De Vos P. Economic crisis and health care in Cuba. INFI Newsl 2000; June: 24-26.

Van der Stuyft P & De Vos P. Nicaragua's debt burden: a permanent hurricane (LETTER). Lancet 1996; 352, 2024.

Van der Stuyft P, De Vos P & Hilderbrand K. USA ans shortage of food and medicine in Cuba(LETTER). Lancet 1997; 349, 363.

Criel B, De Vos P, Van Lerberghe W & Van der Stuyft P. Community financing or cost recovery: empowerment or social dumping?(EDITORIAL). Tropical Medicine and International Health 1997; 1, 281-282.

Porignon D, De Vos P, Hennart P Problématique du secteur santé au Zaïre. 1994. ULB Brussel en ITG Antwerpen.

De Vos P. The role of the general practitioner at the first line health services in Rivas, Nicaragua. Thesis Masters’ of Public Health 1992; ITM Antwerp.

Castillo L, Wesseling C, Aguilar H, Castillo C, De Vos P. Uso e impacto de los plaguicidas en tres países centroamericanos. Estudios Sociales Centroamericanos (Costa Rica) 1989; 49, 119-139.

Publicaties in Cubaanse medische tijdschriften

Álvares Pérez AG, Alegret Rodríguez M, Gonzálvez IPL, Leyva León Á, Rodríguez Salvá A, Bonet Gorbea M, et al. Diferenciales de salud y una aproximación mediante el empleo dell coeficiente de Gini y el índice de concentración en las provincias cubanas, 2002-2008. Rev Cubana Hig Epidemiol 2011;49(2):202-17.

Ferrer Ferrer L, Bonet Gorbea M, Alfonso Sagué K, Guerra Chang M, García Fariñas A, De Vos P. Evaluación del proceso de intervenciones comunitarias para la prevención y control de los factores de riesgo y enfermedades no transmisibles (2003-2005). Rev Cubana Hig Epidemiol 2011;49(1):33-46.

Jova-Morel R, Rodríguez-Salvá A, Piñera AD, Acosta SB, Lorenzo IS, De Vos P, et al. Modelos de atención a pacientes con enfermedades crónicas no transmisibles en Cuba y el mundo. MEDISAN 2011;15(11):1609-20.

Sosa I, Rodriguez A, Abreu I, Guerra M, Lefèvre P, De Vos P (2011)Percepción sobre el análisis de situación de salud en un Consejo Popular de Centro Habana. Rev Cubana Hig Epidemiol 49(3): 183-190.

Rodriguez A, Alvarez A, Sosa I, De Vos P, Bonet M, Van der Stuyft P (2010) Rev. Cubana Hig. Epidemiol. 48(2): 177-196.


Alvarez A, Fariñas A, Rodriguez A, Bonet M, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Los estudios organizacionales en el abordaje de los determinantes de salud. Rev. Cubana Hig. Epidemiología 47(1).

Álvarez-Pérez AG, García-Fariñas A, Rodríguez-Salvá A, Bonet-Gorbea M, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Algunas evidencias cualitativas acerca de la determinación de la salud en Cuba (1989 a 2000). [Electronic only] Revista Cubana de Higiene y Epidemiología. 47(1). [http://bvs.sld.cu/revistas/hie/vol47_1_09/hie02109.htm]

Álvarez-Pérez AG, García-Fariñas A, Rodríguez-Salvá A, Bonet-Gorbea M, De Vos P, Van der Stuyft P (2009) Los estudios organizacionales en el abordaje de los determinantes de la salud [Electronic only] Revista Cubana de Higiene y Epidemiología.47(1). [http://bvs.sld.cu/revistas/hie/vol47_1_09/hie06109.htm]

Van der Stuyft P, De Vos P (2008) La relación entre los niveles de atención constituye un determinante clave de la salud [electronic only]. Rev Cubana Salud Pública 34 (4) , 1-9 [http://bvs.sld.cu/revistas/spu/vol34_4_08/spu14408.htm]

García-Fariñas A, Rodríguez-Salvá A, Marine-Alonso M, De Vos P, Van der Stuyft P (2008) Gastos asumidos por la familia durante el ingreso en el hogar [electronic only]. Rev Cubana Salud Pública 34 [http://scieloprueba.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0864-34662008000200007&lng=es&nrm=iso].

Alvarez Pérez AG, García Fariñas A, Rodriguez Salvá A, Bonet Gorbea M, De Vos P, Van der Stuyft P (2008) La regionalización de los servicios de salud como una estrategía de reorganización sanitaria [electronic only]. Revista Cubana de Higiene y Epidemiología 46, 1-12 [http://bvs.sld.cu/revistas/hie/vol46_1_08/hie07108.htm].

García Fariñas A, Barroso Utra IM, Rodriguez Salvá A, De Vos P, Van der Stuyft P, Bonet Gorbea M (2008) Costos directos del ingreso en el hogar en Cuba [electronic only]. Revista Cubana de Salud Pública 34, 1-8 [http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0864-34662008000100014&lng=es&nrm=iso].

García Fariñas A, Rodriguez Salvá A, De Vos P, Van der Stuyft P (2008) Ingreso en el hogar: empleo de medicamentos y sus efectos económicos [electronic only]. Revista Cubana de Farmacia 34, 1-8 [http://bvs.sld.cu/revistas/far/vol42_1_08/far09108.htm].

García Fariñas A, Rodriguez Salvá A, De Vos P, Jova Morel R, Bonet Gorbea M, García Roche R, Van der Stuyft P (2006) Costos del subsistema de urgencias en la atención primaria de salud en Cuba, 1999-2000 [electronic only]. Revista Cubana de Salud Pública 32, 1-6 [http://bvs.sld.cu/revistas/spu/vol32_1_06/spusu106.htm].

Rodriguez Salvá A, Díaz Socarrás AJ, Ibarra Sala AM, De Vos P, Mariné Alonso M, Van der Stuyft P, Bonet Gorbea M (2006) El trabajo en equipo en consultorios médicos compartidos: opción a desarrollar en la atención primaria [electronic only]. Revista Cubana de Higiene y Epidemiología 44 [http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1561-30032006000100005&lng=es&nrm=iso&tlng=es

Publicatielijst - Europa - Internationaal - Vrede

De Vos P, Houben H. Is demondialisering het nieuwe grote linkse alternatief? Marxistische Studies 99, IMAST, Brussel, 2012.

Cottenier J, De Vos P. Welke strategie tegenover “de stille staatsgreep van BusinessEurope”? Marxistische Studies 98, IMAST, Brussel, 2012.

De Vos P. De Verenigde Socialistische Partij van Venezuela - PSUV. Marxistische Studies 88. IMAST, Brussel, 2009.

De Vos P. Le Parti Socialiste Unifié du Venezuela PSUV. Etudes Marxistes 88. IMAST, Bruxelles, 2009.

De Vos P. Venezuela en het socialisme van de 21e eeuw. Marxistische Studies 87. IMAST, Brussel, 2009, p 81-94.

De Vos P (2009) Le Venezuela et le socialisme du 21ième siècle. Etudes Marxistes 87. IMAST, Bruxelles, 2009.

De Vos, P. Venezuela : Anti-imperialisme en socialisme. Marxistische Studies 77. IMAST, Brussel, 2007. p.11-76.

De Vos, P. Venezuela : Anti-impérialisme et socialisme. Etudes Marxistes 77. INEM, Bruxelles, 2007. p.11-79.

De Vos, P. Les ONG, missionnaires de la nouvelle colonisation. Dans : Frédéric Delorca ed. Atlas alternatif. Le monde à l’heure de la globalisation impériale. Le Temps des Cerises, 2006. p.57-62.

De Vos, P. Multinationales et mouvment tiers-mondiste: partenaires ou adversaires? Un point de vue radical. Dans: Gotovich,J. & Morelli, A.(Eds) Les solidarités internationales. Histoire et perspectives; p.213-224. Collection La Noria. Editions Labor, Bruxelles, 2003.

Franssen, P., and De Vos, P. 11 September. Waarom de kapers vrij spel kregen. EPO, Antwerpen, 2002. 184p.

Franssen, P., and De Vos, P.Le 11 septembre. Pourquoi ils ont laissé faire les pirates de l'air. EPO, Anvers, 2002. 184p.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisation et santé. Une alternative à la commercialisation et à la privatisation. Marxistische Studies 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos, P. De Belder, B. Vandepitte, M., et al. Globalisering en gezondheid. Een alternatief voor commercialisering en privatisering. Etudes marxistes 58. EPO/MS, Antwerpen, 2002. 168p.

De Vos, P., Van Duppen, D., Vandepitte, M., and Merckx, F. NGO's. Missionarissen van de nieuwe kolonisatie. EPO, Antwerpen, 1994.

Wednesday 18 December 2002

Wint Chavez het pleit?Waarom de Amerikanen en de rijken de Venezolaanse president weg willen

De confrontatie duurt nu al een maand in Venezuela. De rechtse oppositie staat tegenover het grootste deel van het volk dat president Chavez steunt. De elite heeft een deel van de middenklasse op sleeptouw kunnen nemen. En achter de oppositie staan de Verenigde Staten. Dat heeft alles te maken met de binnen- en buitenlandse politiek van Hugo Chavez.

In 1998 won Chavez de presidentsverkiezingen met 56 procent van de stemmen. Hij heeft sindsdien een politieke koerswijziging doorgevoerd die de Verenigde Staten allerminst kunnen appreciëren. Zo weigerde hij het vrijhandelsakkoord ALCA te ondertekenen, dat negatief voor de Venezolaanse economie zou zijn maar winstgevend voor de Verenigde Staten. Hij stelde het alternatief ALBA voor dat de economie van de Latijns-Amerikaanse landen zou samenbrengen om front te kunnen vormen tegen de Verenigde Staten. Op internationale vergaderingen en samenkomsten herhaalde Chavez dat de arme landen zich moesten aaneensluiten om de inmenging van de Verenigde Staten te kunnen tegengaan.
Chavez wilde evenmin weten van het Plan Colombia, de grootschalige militaire interventie van de Verenigde Staten in buurland Colombia tegen de guerrilla die daar al de helft van het grondgebied controleert. Hij verbood Amerikaanse legervliegtuigen het Venezolaanse luchtruim te gebruiken in de oorlog tegen de guerrilla.
Hij hield de totale privatisering tegen van de staatsmaatschappij Petroleos de Venezuela S.A. (PDVSA), waarin de familie Bush grote belangen had. Hij stopte ook de privatisering van de gezondheidszorg en de sociale zekerheid tot grote woede van de financiergroepen in zijn land.
Die woede nam nog toe toen de elite merkte dat een veertigtal wetten die vanaf 1 januari dit jaar in voege traden, hun economische almacht en rijkdom ernstig zouden aantasten. Zo is er een wet die het grondbezit beperkt, een over de visvangst die de gewone visser bevoordeligt, een wet die landbouwcoöperatieven stimuleert, een wet over de plichten van de staatsambtenaren, enz.

De regering is nog niet de staatsmacht
De Verenigde Staten en de Venezolaanse bourgeoisie hebben de handen in mekaar geslagen om de regering-Chavez te destabiliseren en Chavez tot aftreden te dwingen. De media, die allemaal eigendom zijn van de grote kapitalisten, spelen daarin een belangrijke rol. Maar ondanks dat sterke front, blijft het land stevig onder controle van de regering.
Maar de gedeeltelijke verlamming van de olie-uitvoer zorgt intussen wel voor een binnenlandse schaarste en voor veel onrust. De olieproductie is het centrale knooppunt van de Venezolaanse economie. Venezuela is de zesde grootste olieproducent ter wereld. De omzet van de oliemaatschappij PDVSA is groter dan de Venezolaanse staatsbegroting. De sterk geprivilegieerde kaderleden van de PVDSA steunen de staking, omdat ze vrezen dat Chavez hun grote financiële voordelen wel eens zou kunnen aantasten.
De steun aan de staking ebt over het algemeen langzaam weg. Toch hebben de stakingsleiders nog altijd strategische posities in handen. De oppositie beseft dat het nu of nooit zou kunnen zijn, en wil doorgaan tot de finish. De afgelopen weken hebben extreemrechtse groepen al gewelddadige uitbarstingen geprovoceerd. De kans is groot dat de oppositie en de Amerikaanse geheime dienst dat beproefde wapen in veelvoud zullen inzetten. De strijd is heel zeker nog niet gestreden. Chavez heeft wel de regering in handen, maar nog niet de staatsmacht. Daartoe zal hij de economische macht van de Amerikaanse multinationals en de elite en ook de subversieve invloed van de media moeten breken. Dat kan alleen door het volk te mobiliseren, te organiseren en te bewapenen. De Venezolaanse jongcommunisten zeggen terecht: "De contrarevolutie zal blijven vechten voor dat deel van de macht dat het volk haar heeft afgenomen. We moeten inzien dat deze strijd niet halfslachtig kan gevoerd worden. Ofwel slagen we erin die fascisten te verslaan ofwel zullen zij ons verslaan en vermoorden."

Venezuela: zal Chavez het halen?

De tegenstellingen nemen toe tussen de rechtse – pro-Amerikaanse – oppositie en de president die de steun heeft van de armste bevolkingslagenvolksbeweging. De elites hebben een deel van de middenklasse op sleeptouw genomen, en zijn vastbesloten door te gaan ‘tot de finisch’... Zal Chavez stand houden?

De staking die de oppositie sinds 2 december heeft opgezet, heeft slechts één doel: het aftreden van president Chavez. Sinds 1999, met de overwinning van Chavez in de presidentsverkiezingen (met 56% van de stemmen) is een proces van politieke veranderingen opgestart in Venezuela. Er kwam een nationale grondwetgevende vergadering die een nieuwe grondwet uitwerkte “om het land te herstichten”. De Venezonaalse grondwet legt de nadruk op de participatieve democratie, en het belang van sociale rechten.
De essentie van de veranderingen kan begrepen worden als we de houding bekijken vanVenezuela tegenover de politiek van de Verenigde Staten voor Latijns-Amerika.Chavez weigerde de voorstellen voor een vrijhandelsakkoord ALCA te ondertekenen, en stelde er een ALBA (Alternativa Bolivariana para las Américas) tegenover. De Venezolaanse president voert ook scherpe oppositie tegen het ‘Plan Colombia’, de grootschalige militaire interventie van de VS in Colombia. Hij weigerde toelating te geven aan Amerikaanse legervliegtuigen om het Venezolaanse luchtruim te gebruiken.
Hij hield de privatisering tegen van de staatsmaatschappij “Petroleos de Venezuela S.A.” (PDVSA), waarin de familie Bush grote belangen had. Hij hield de verdere privatisering van de gezondheidszorg en de sociale zekerheid waar het financierskapitaal zo enthoesiast over was... Op internationale fora sprak Chavez zich steeds uit over de noodzaak van een front van de arme landen, van eenheid tegen de inmenging van de VS.
Een tweede belangrijke factor is het geheel van wetten (40 in totaal) die vanaf 1 januari 2003 in voege treden. In een poging om het land te ontwikkelen ten voordele van het volk, tasten deze wetten de economische belangen aan van de machtsgroepen die steeds over het land hebben geheerst. Er is de wet over het grondbezit, over de visvangst, over financiën, over cooperatieven, over de publieke functionaris, enz...Tegenover deze binnenlandse en buitenlandse politiek zijn de Verenigde Staten een alliantie aangegaan met de lokale burgerij om de regering Chavez te destabiliseren. In die strategie spelen de media – onder controle van de grote kapitaalgroepen – een essentiële rol. Na twee weken van algemene staking, met voortdurende steun van de privé-media, blijft het land stevig in handen van de regering. Chavez versterkte nog de steun die hij kreeg van de armere lagen van de bevolking.
Maar de gedeeltelijke verlamming van de olie-uitvoer heeft een binnenlandse schaarste gecreëerd en zorgt voor veel onrust. De olie-productie is het centrale knooppunt van de Venezolaanse economie. Met Venezuela als 6de grootste olie-producent ter wereld, heeft de PDVSA een budget dat groter is dan de Venezolaanse staatsbegroting. Het is dus een “super”maatschappij die nauw samenwerkt met verscheidene oliemultinationals, en heeft méér macht dan de staat zelf. Haar sterk geprivilegieerde kaders steunen de staking, uit angst om hun grote financiële voordelen en maatschappelijke positie kwijt te geraken.
Hoewel de steun aan de staking over het algemeen wegebt, hebben de stakingsleiders nog steeds strategische posities in handen. De oppositie beseft dat het “nu of nooit” zou kunnen zijn, en wil doorgaan tot de finish. Ze wil gewelddadige uitbarstingen provoceren, om die daarna –o.a. via de media – te kunnen uitbuiten.
De strijd is niet gestreden, integendeel. De klassentegenstellingen zijn dus bijzonder scherp vandaag. In de komende dagen wordt beslist over de toekomst van Venezuela. Wat op het spel staat is het overleven van een nationalistisch project ten voordele van het volk (ondanks alle beperkingen) tegenover de enorme economische belangen van de Venezolaanse grootburgerij en de Verenigde Staten.Wat in Venezuela gebeurt zal een belangrijke invloed hebben voor de volksstrijd in heel Latijns-Amerika. Volksleider Eduardo Farfàn (zie ander artikel) stelt: “We moeten de volksopstand versterken, en de basis leggen voor een echte volksmacht in heel het land. We moeten dit democratisch proces verdiepen, en een stap vooruit zetten naar het socialisme. We moeten een maatschappij opbouwen die tegemoet komt aan het verlangen naar bevrijding dat leeft in Latijns-Amerika. Vandaag kent Venezuela vrijheden die het nooit eerder kende. De vijand is erop uit de tegenstellingen op de spits te drijven.” Farfàn kent ook de zwakte van de volksbeweging: “De echte kracht van de `Bolivariaanse revolutie' ligt in de georganiseerde volksbeweging. Onze grote zwakte is dat er buiten president Chavez onvoldoende duidelijk leiderschap is. Bovendien zijn de pogingen tot eenheid nog onvoldoende gelukt, en is de organisatie van de bevolking nog zwak. We zijn ervan overtuigd dat in de huidige strijd nieuwe leiders zullen opstaan, die onze beweging kunnen leiden. Stap voor stap zullen we daaraan bouwen.”
Ook de communistische jeugd roept op om het volksverzet te versterken: "Als we twijfelen of proberen het op een akkoordje te gooien, plegen we verraad. De contrarevolutie zal blijven vechten voor dat deel van de macht dat het volk hen heeft afgenomen. We moeten inzien dat deze strijd niet halfslachtig kan gevoerd worden, ofwel slagen we erin die fascisten te verslaan en te doen verdwijnen, ofwel zullen zijn ons verslaan, ons doen verdwijnen, folteren, vermoorden."

Vraag en antwoord over de oorlog van Bush tegen Irak: "Is de oorlog onvermijdelijk?"

"Denkt u echt dat de Amerikanen uit zijn op oorlog tegen Irak? Ik denk dat het allemaal zo'n vaart niet zal lopen. Bush is een bluffer en daarmee hoopt hij veel te bereiken." Het is een vraag die me dikwijls gesteld wordt als ik een conferentie ga geven over het boek 11 september.

Het circus van de wapeninspecties is de voorbije dagen verder opgevoerd. Het Iraakse rapport over de afbouw van hun wapenprogramma's werd op 7 december aan de Verenigde Naties overhandigd. De Verenigde Staten namen onmiddellijk de originele versie van het rapport in beslag. Ze lieten weinig ruimte voor twijfel: wij zijn de baas in de Verenigde Naties. De VN als vredesstichter? Ik vrees dat dat een illusie is.
Ook al onderwerpt Irak zich aan de meest vernederende eisen, toch zal het worden aangevallen. Daarvan zijn ze zich in Bagdad ten volle van bewust: "Er moet al een mirakel gebeuren om de aanval op ons land tegen te houden", zegt de Iraakse minister Tarek Aziz.1 Want het Amerikaanse imperialisme wil koste wat het kost Irak veroveren, de veel te onafhankelijke regering omverwerpen en het vervangen door een gedwee en slaafs regime.
Het gerenommeerde onderzoeksinstituut voor militaire zaken Stratfor schrijft: "De diplomatieke dans is zo goed als ten einde. Dat wil zeggen: de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties zal binnen de maand een motie voorgeschoteld krijgen van de Verenigde Staten waarin de VS en hun bondgenoten de toelating krijgen Irak aan te vallen. De VS zullen een stemming eisen over die motie, zelfs als de inspecteurs in Irak niets vinden."2

Heel de regio herschikken
Irak, Iran en Noord-Korea vormen volgens Bush de as van het kwaad. De naam laat geen ruimte voor misverstand: het gaat om een kwaad dat uitgeroeid moet worden. In 1991 probeerde vader Bush het Iraakse regime ten val te brengen met de militaire operatie Desert Storm. Het vlak erna ingestelde embargo moest een volksopstand tegen Saddam Hoessein uitlokken. Maar vandaag weet de Iraakse president zich verzekerd van nog meer steun bij de bevolking, zowel in Irak zelf als in de Arabische wereld: eindelijk een leider die zich niet onderwerpt, die verzet durft bieden.
De Amerikaanse regering concentreert zich vandaag op Irak. Maar dat wil niet zeggen dat het doelwit beperkt blijft tot Irak. De haviken pleiten voor een ruimere visie op het Midden-Oosten. De omverwerping van Saddam Hoessein zou slechts een eerste stap zijn in de herschikking van de regio. Eens Saddam Hoessein verjaagd, zullen de Verenigde Staten een grotere armslag hebben om op te treden tegen Syrië en Iran, ze zullen in een betere positie zitten om de oorlog tegen het Palestijnse volk tot het einde door te voeren en ze zullen minder afhankelijk zijn van de Saudische olie. Deze ideeën gelden niet als de officiële politiek van de Verenigde Staten, toch dienen ze steeds meer als rechtvaardiging voor een aanval op Irak. Er zitten ook elementen van deze strategie in de officiële toespraken, met name in die van vice-president Dick Cheney.
Men moet zich geen enkele illusie maken: de beslissing om een nieuwe Golfoorlog te voeren, is al lang genomen. Bush en zijn generaals zijn bezig in de regio een troepenmacht uit te bouwen van een kwart miljoen soldaten. Dat kost miljarden dollar. De heren (en dames) zouden dat niet doen als ze niet vast van plan zijn de troepen ook in te zetten. De Belgische regering met daarin een overwicht aan zichzelf tot pacifist uitgeroepen Groenen en socialisten, helpt de Amerikanen daar een stevig handje bij. De regering bevestigt haar bondgenootschap met de Amerikanen in het kader van de Navo, ze stelt delen van de Antwerpse haven ter beschikking van de Amerikanen voor hun wapentransporten. En tegelijk verklaart die schijnheilige bende dat ze 'de oorlog wil vermijden'! De pacifisten van Agalev, Ecolo en de socialisten marcheerden op 17 november in Brussel voor de vrede. Drie dagen later, op de Navo-top in Praag, ondersteunde de Belgische regering volmondig de zienswijze v an Bush. Ze stemde ook in met verhoogde militaire uitgaven. Kan het schijnheiliger?
De komende aanval tegen Irak is een onderdeel van de globale oorlog voor de hegemonie over de hele wereld. Sinds de val van de Muur in 1989 en het uiteenspatten van de Sovjet-Unie in 1991 staat oorlog als eerste punt op de agenda van de Amerikanen. Sinds die datum hebben ze oorlogen georganiseerd in of waren ze betrokken bij oorlogen tegen Panama, Grenada, Irak, Somalië, Congo, Tadzjikistan, Joegoslavië, Tsjetsjenië (Rusland dus), Azerbeidzjan/Armenië en Afghanistan. Stuk voor stuk imperialistische oorlogen in het kader van de never-ending war voor de totale wereldoverheersing. De Amerikanen hebben voor de oorlog gekozen omdat het de enige uitweg is uit de zware economische crisis en omdat in alle continenten hun politieke greep op de landen verzwakt. Oorlog als laatste redmiddel. Die oorlog zal jaar na jaar in omvang toenemen. Tegelijk zullen ook alle tegenstellingen in de wereld scherpere vormen aannemen.

Een algemene haat tegen de Amerikaanse militairen
De Amerikanen denken de heersers der aarde te zijn. Maar ze vergissen zich als ze denken dat ze makkelijk uit hun volgende aanval tegen het Midden-Oosten zullen geraken. Ja, de Amerikanen voeren oorlog na oorlog. Maar overal stoten ze op een steeds diepere haat. Het onderzoeksinstituut Stratfor spreekt over een "algemene haat tegen de Amerikaanse troepen" in Afghanistan. Het schrijft "dat de Amerikaanse militairen voortdurend worden aangevallen en volgens verschillende bronnen ligt het aantal doden veel hoger dan officieel wordt toegegeven".
Naarmate de oorlog uitbreiding neemt ­ eerst Afghanistan, dan Irak en dan Iran? Syrië? Noord-Korea? ­ neemt de haat tegen het imperialisme en neemt de revolutionaire bewustwording van het volk overal toe. Het ontbreekt de regering-Bush niet aan ambitie in haar militaire veroveringsdrang maar tussen die ambitie en de reële mogelijkheden gaapt een steeds diepere kloof.
Zoals in het boek 11 september staat: "Nog nooit in de geschiedenis had het Amerikaans imperialisme zoveel vijanden als vandaag. De Amerikaanse president Bush, vice-president Cheney en minister van Defensie Rumsfeld zeggen: de oorlog tegen Afghanistan en straks tegen Irak is maar het begin van een lange oorlog die op zijn minst een hele generatie zal duren. Zij beseffen niet dat iedere nieuwe fase in de oorlog de haat tegen de oorlogsstokers doet toenemen. De haat wordt tastbaar op alle continenten. Niemand zal de woede van de mensen kunnen sussen."3

1. Le Soir, 7 december 2002 ·2. Zie www.statfor.com ·3. Peter Franssen, 11 september, waarom de kapers vrij spel kregen, EPO Berchem 2002, blz. 169-170.

Wednesday 11 December 2002

Venezuela: 3 miljoen betogen tegen poging tot staatsgreep

Vrijdag, 6 december. Honderden anti-Chavez militanten zijn samen op de Plaza Altamira in de Venezolaanse hoofdstad Caracas. Ze komen een handvol opstandige militairen steunen. Plots klinken er schoten. Er vallen vijf doden. Eén van de rebellerende militairen schreeuwt in de tv-camera's om wraak. Hij roept het leger op in opstand te komen tegen president Chavez. Maar... niets is wat het lijkt.

Snel blijkt dat de schutter Joao Gouveia heet. Generaal Medina Gómez heeft hem 35 miljoen bolivar (26.000 euro) betaald om de aanslag uit te voeren. Nog meer huurlingen staan klaar voor soortgelijke acties.1 Die maken deel uit van de vierde grootscheepse aanval tegen de regering-Chavez sinds de staatsgreep van 11 april die de steun van de CIA kreeg. Toen werd Chavez afgezet maar door het volk opnieuw als president geïnstalleerd. De Venezolaanse patroons zijn daarna doorgegaan met het organiseren van 'algemene stakingen' en moordende provocaties.
Deze vierde 'algemene staking' startte op 2 december. Eerst neemt 20 procent van de bevolking eraan deel. Maar heel snel brokkelt de steun af. Na drie dagen doet nog maar tien procent mee. Daarop kiezen de patroons voor gerichte acties in de staatspetroleummaatschappij PDVSA en de banken. De reactionairen proberen de petroleumuitvoer lam te leggen. Die zorgt voor de inkomsten van Venezuela. Door de staking in de banksector, kunnen duizenden arbeiders en bedienden hun maandloon niet innen.
In april werd president Chavez afgezet. Maar het volk bracht hem na twee dagen met massamanifestaties terug (foto). De CIA en de patroons zijn nu met een nieuwe poging bezig. (Foto Belga)
Chavez en het volk in het verzet
Maar de regering zet een tegenoffensief op. Op zaterdag 7 december stromen niet minder dan 3 miljoen mensen samen in het centrum van Caracas, in een steunbetoging aan Chavez. Die zegt in zijn wekelijks televisiegesprek waarbij het volk zelf vragen kan stellen: "De rijke elites van Venezuala willen mijn hoofd, maar ik zal de hoop van het volk niet verraden. Deze acties moeten gestopt worden en als staatshoofd moet ik de manier vinden om dat te bereiken."2 Chavez besluit militairen in te zetten aan de petroleumraffinaderijen om te verhinderen dat de bedrijfsleiding de vele werkwilligen zou tegenhouden om de petroleumuitvoer te verzekeren.
De Venezolaanse elites en de Amerikanen zijn gehaast. Zij willen Chavez van de macht verdrijven voor 1 januari. Want dan treden nieuwe wetten in werking, die hun belangen grondig aantasten. Zo is er de Wet over Gronden die niet alleen grootgrondbezitters treft, maar ook de speculatie met huizen en terreinen in de steden tegengaat. Daarnaast is er de Petroleumwet, die de corrupte groepen aanpakt die de leiding hebben over de petroleummaatschappij PDVSA. Vanuit hun machtspositie controleren zij grote delen van de Venezolaanse economie. Zij staan ten dienste van de Amerikaanse belangen. Chavez wil daar een einde aan stellen. Geen wonder dat de elites zich met alle middelen verweren...
In een perscommuniqué roept de Communistische Jeugd van Venezuela op het verzet te versterken: "We moeten de samenzweerders bij hun naam noemen: fascisten, huurlingen van een buitenlandse mogendheid, die ageren tegen hun volk. Deze contrarevolutie zal blijven vechten voor dat deel van de macht dat het volk hen heeft afgenomen. Als we twijfelen of proberen het op een akkoordje te gooien, plegen we verraad. We moeten inzien dat deze strijd niet halfslachtig kan gevoerd worden, ofwel slagen we erin die fascisten te verslaan en te doen verdwijnen, ofwel zullen zijn ons verslaan, ons doen verdwijnen, folteren, vermoorden."3
1. www.aporrea.org, 7 december 2002 ·2. Venpres, 8 december ·3. Nationaal bureau van de Communistische Jeugd van Venezuela, Persbericht, 7 december 2002.