Afghanistan : De mening van een luitenant-generaal

“We hebben geen strategie”

Luitenant-generaal David Barno leidde de bezettingsmacht in Afghanistan van oktober 2003 tot mei 2005. Eind 2007 schreef hij zijn ervaringen neer in het prestigieuze tijdschrift Military Review.1

Zijn studie begint met een citaat van de historische Chinese generaal Sun Tzu: “Een strategie zonder tactiek is de traagste weg naar de overwinning. Een tactiek zonder strategie is het tumult vóór de nederlaag.”
Barno zegt dat de Amerikaanse antioproerstrategie gedurende zijn periode tot “positieve en duidelijke” resultaten heeft geleid. De essentie van zijn strategie draaide rond de Afghaanse bevolking, en niet ‘de vijand’. Hij ging uit van de “enorme vijandigheid tegenover buitenlandse troepen”. Hij verdedigde de “lichte voetafdruk”-benadering, in tegenstelling tot de “sovjetpoging om overal aanwezig te zijn” in Afghanistan.
Barno schreef dat de tolerantie van de Afghanen tegenover de aanwezigheid van buitenlandse troepen “een eindige hoeveelheid kapitaal was dat voorzichtig moest worden besteed”. Daarom probeerde hij zo weinig mogelijk burgerslachtoffers te maken, de gevangenen goed te behandelen en de Afghaanse cultuur en de stamhoofden te respecteren. Maar, stelt Barno, “met de overname van de militaire leiding door de NAVO, is er geen globale strategie meer”, en “de tactiek is teruggevallen tot vroegere praktijken zoals agressieve luchtaanvallen”.
Barno besluit dat het ‘kapitaal aan tolerantie’ sterk is afgebrokkeld. Hij verwijt de NAVO zich toe te spitsen op de 20 % militaire taken van de oorlog en de 80 % niet-militaire aspecten compleet te negeren. De aandacht gaat daardoor naar ‘de vijand’, en niet meer naar de Afghaanse bevolking. Ten slotte wijst hij op het mislukken van president Karzaï en zijn regering door interne belangentegenstellingen en corruptie. Ook de armoede en de bloeiende drugshandel hebben het vertrouwen in Karzaï ondermijnd.
Maar Barno schetst wel een erg fraai beeld van zijn eigen resultaten. De mislukking was al een feit in de periode 2003-2005, toen Barno zelf de leiding had.
“In die periode was een politieke oplossing met alle Afghaanse fracties nog mogelijk”, schrijft Bhadrakuma, Indisch diplomaat voor de regio, in The Asian Times. “Het was een cruciale fase voor het Afghaanse politieke proces. Maar de Amerikaanse politiek was veeleer gericht op de herverkiezing van Bush in 2004 en dus op de ‘war on terror’ als melkkoe voor de Amerikaanse politiek”.2

Een zegen voor... Westerse bedrijven
Hoe dan ook, Barno’s beschrijving van de huidige crisis lijkt vrij correct. Het ontbreken van een duidelijke strategie heeft geleid tot een soort balkanisering van Afghanistan. Daan Everts, de vertegenwoordiger in Kaboel van de secretaris-generaal van de NAVO, gaf dit toe tijdens een interview met al-Jazeera: “Er is een klein Duits Afghanistan in het noorden, een Italiaans Afghanistan in het westen, een Nederlands Afghanistan in Uruzgan, een Canadees Afghanistan in Kandahar, enz... Daarnaast is er een opsplitsing per sector: de Italianen zijn met justitie bezig, de Britten doen aan drugsbestrijding, de Duitsers leiden de politie op en het antiterrorisme is in Amerikaanse handen.” Everts praatte heel open over de problemen en noemde de Afghaanse heropbouw “een zegen voor westerse consultants, van wie er sommige ernstig werken, andere minder ernstig. Sommige zijn zelfs brievenbus-consultants”. Liefst 40 % van de hulp voor Afghanistan wordt onnuttig besteed aan de “hulpindustrie die afzakt naar een arm land en wegloopt met een deel van de buit.”

1 David W. Barno. Fighting ‘The Other War’. Counterinsurgency Strategy in Afghanistan, 2003-2005. Military Review, sept-okt 2007. p 32-44. • 2 M K Bhadrakumar. NATO hears ‘noise before defeat’. Asian Times online, 19 january 2008. (www.atimes.com/atimes/South_Asia/JA19Df06.html)